De stad op slot voor zware vrachtwagens? Waarom geen stevige bruggen bouwen?

Er zijn veel, en terechte zorgen, over de toename van het gewicht van zware vrachtwagens op snelwegen. Bruggen die eerder toe zijn aan onderhoud of misschien wel geheel moeten worden vervangen om in de toekomst nog al dat zware verkeer te dragen. Maar, er zijn ook zorgen in steden over bruggen en kademuren die het niet meer houden. De onderhouds- en renovatiekosten van de infrastructuur sterk stijgen onder al dat gewicht. Een probleem dat wereldwijd wordt gevoeld en waarvoor overal slimme oplossingen worden bedacht onder het motto 'intelligent access'.

De eerste reactie van overheden is vaak een afsluiting, of een stevige snelheidsbeperking of een verbod voor zwaardere vrachtwagens. Amsterdam denkt erover om de binnenstad af te sluiten voor vrachtwagens die meer dan 7,5 ton wegen. Ook hier geldt dat veel Europese steden problemen hebben met hun afbrokkelende infrastructuur en daarom grijpen naar voertuigbeperkingen en het weren van zware vrachtwagens.
Die zware vrachtwagens zijn goed voor 20% van de vrachtbewegingen in de stad. Maar, die vrachtwagens zorgen wel voor meer dan 80% van al het vervoerd volume en gewicht. Ze zitten ook allemaal goed vol met afval en leveringen voor de horeca, winkels en bouw. Een volle, zware vrachtwagen die straks de stad niet meer in mag leidt tot 6 tot 10 lichtere vrachtwagens. Je moet er niet aan denken. Daarvoor is geen ruimte in de drukke straten.

Andere oplossingen

Natuurlijk mag het zware verkeer niet leiden tot schade aan de kwetsbare infrastructuur. Vooral de oude binnensteden zijn niet gebouwd voor die zware vrachtwagens. Met slimme monitoring van de infrastructuur kunnen voorkeursroutes (ook over water) worden bepaald die minder schadegevoelig zijn (en veiliger).
De communicatie tussen vrachtwagen en infrastructuur voor slimmer onderhoud en beheer van infrastructuur wordt al breed toegepast op snelwegen. Waarom nog niet in de steden? Hier ligt bovendien een innovatie-opdracht voor de producenten van vrachtwagens; bedenk vrachtwagens die minder schade maken.

Investeren in stevige infrastructuur

Of, we kunnen kiezen om te investeren in een stevige binnenstedelijke infrastructuur die meer kan hebben. Bij alle voorstellen die steden nu voorleggen ontbreekt vaak een onderbouwing van de (maatschappelijke) effecten, kosten en baten van maatregelen en investeringen (of het ontbreken daarvan). Die investeringen betalen zich misschien wel snel terug, omdat er minder vrachtbewegingen nodig zijn. Het is meteen een goede reden voor een discussie over beprijzen van vrachtverkeer in steden. Voor wat hoort, hoort wat...

Er zijn nog veel vragen bij de voorgestelde voertuigbeperkingen. Ook worden veel uitzonderingen gemaakt, zoals voor bouwlogistiek en (extra zware) elektrische vrachtwagens.
Waarom zijn er al die uitzonderingen en op basis van welke criteria krijgen ze een ontheffing? Hoeveel procent van de zware vrachtwagens valt uiteindelijk nog onder de regeling? En, worden dan nog wel resultaten geboekt? Wat zijn gevolgen voor horeca, retail en bouwplaatsen? Wat gaat dit de transportsector kosten? En, uiteindelijk de consument in de stad? Waarom wordt gekozen voor een generieke maatregel, en niet een tijdelijke maatregel per route op basis van wat de route echt aan kan? Zijn uberhaupt alternatieven overwogen? Niemand kan het vertellen.

Minder is natuurlijk beter

Wie de stadslogistiek echt wil aanpakken moet natuurlijk streven naar juist minder voertuigen. Soms zijn die voertuigen zwaarder (en vaak vol), maar wint de maatschappij erbij met uiteindelijk lagere externe kosten. Laten we daarom ook investeren in een toekomstbestendige infrastructuur. Alleen als het even echt niet anders kan is een verbod op grote vrachtwagens te overwegen. Het is tijd om de oude campagne 'zonder transport staat alles stil' weer eens op te poetsen.

Walther Ploos van Amstel