De rol van digitale en logistieke innovatie bij circulaire bouw

Nederland moet in 2030 halverwege zijn richting een circulaire bouweconomie, en in 2050 moet de sector volledig circulair zijn. Dat betekent dat alle bouwmaterialen, zoals beton, hout en asfalt moeten worden hergebruikt. In de regio Noord-Holland Noord maken opdrachtgevers, aannemers, sloopbedrijven en andere partijen vaart met deze ambitie. In de Circulaire Deal Secundaire Bouwmaterialen beloofden de 36 deelnemende partijen in 2024 in ten minste 50 procent van alle gebouwen die gesloopt worden circulaire oogstvoorschriften toe te passen. Binnen twee jaar gaan zij volledig circulair slopen.

Uitdagingen

Een nieuw DigiC rapport bespreekt aan de hand van praktijkvoorbeelden de uitdagingen en kansen in de logistieke keten voor circulaire bouwprojecten, met specifieke aandacht voor het organiseren en optimaliseren van materiaalstromen, vooral tijdens de afbouwfase.

De transitie naar een circulaire bouweconomie is in gang gezet, maar moet worden versneld en opgeschaald. Slimme bouwlogistiek speelt een cruciale rol in deze transitie, waarbij de logistiek van sloop en hergebruik nog vaak een obstakel vormt. Door samenwerking en digitalisering te stimuleren op regionaal niveau, kan logistieke efficiëntie worden verbeterd en kunnen emissies worden gereduceerd. Het is belangrijk dat alle betrokken partijen actief bijdragen aan deze transitie, niet alleen de koplopers.

DigiC is aanjager van digitalisering binnen de circulaire bouw. Als onderdeel van de ROM Utrecht Region stimuleren ze innovatie, publiek-private samenwerking en kennisdeling. Hierbij richten ze zich op fabrieksmatig bouwen, digitalisering van materialen en slimme bouwlogistiek. Samen versnellen ze de circulaire bouw in Nederland.

Complexiteit van circulaire logistiek

De circulaire bouwketen heeft dezelfde uitdagingen als traditionele nieuwbouw, maar met extra complexiteit door hergebruik en recycling van materialen. Hoogwaardig hergebruik van materialen is ideaal, maar brengt vaak aanvullende processen en logistieke uitdagingen met zich mee.

Belangrijke materiaalstromen

Hergebruik van materialen met minimale bewerkingen is het meest voordelig. Het terugbrengen van materialen tot grondstoffen is eenvoudiger, maar minder hoogwaardig. Materiaalhandelaren en certificering spelen een cruciale rol, waarbij logistiek afhankelijk is van hoe materiaal hergebruikt wordt.

Het rapport geeft aanbevelingen op drie organisatieniveaus:

Strategisch niveau

Gebruik digitale scans van sloopgebouwen (zoals uitgevoerd door Adex) om vroegtijdig inzicht te krijgen in beschikbare materialen. Dit stimuleert hoogwaardig hergebruik en efficiëntere logistiek. Deel deze informatie vroeg met ketenpartners om vraag en aanbod beter te matchen en logistieke kosten te verlagen. En bevorder samenwerking tussen toeleveranciers, onderaannemers en sloopbedrijven voor circulaire bouwprocessen.

Tactisch niveau

Zorg voor duidelijke retourstromen en datakoppelingen over voorraad en geplande zendingen. Dit bevordert coördinatie en transparantie. Maak gebruik van datakoppelingen om materiaalstromen te beheren. Stel servicelevel agreements (SLA’s) op om logistieke processen beter af te stemmen. Bepaal logistieke scenario’s op basis van beschikbaarheid en vraag, en werk het gekozen scenario verder uit voor efficiënter hergebruik.

Operationeel niveau

Plan voldoende tijd en buffer voor sloop en demontage. Werk samen met andere bouwprojecten om transportkosten te minimaliseren. Demontage vereist meer coördinatie dan traditionele sloop; overweeg extra vergunningen en tijd om hoogwaardig hergebruik mogelijk te maken. Gebruik Warehouse Management Systemen (WMS) voor materiaalregistratie en Transport Management Systemen (TMS) voor het beheer van transportorders.

Gebiedscoördinatie

Het rapport beveelt aan om een logistieke gebiedscoördinator aan te stellen die bouwbedrijven in een regio ondersteunt. Deze rol zou kunnen helpen bij het coördineren van materiaalstromen, vraag en aanbod. Gebiedscoördinatie kan plaatsvinden op een logistiek knooppunt, zoals een bouwhub. Hier kunnen bedrijven data delen om gezamenlijke logistieke processen te optimaliseren.

Data delen

Standaardisatie van data en datadeling zijn cruciaal voor een efficiënte bouwlogistiek. Initiatieven zoals DigiGo werken al aan data-integratie. Gebruik digitale tools zoals een Digital Twin of virtuele stad om materiaalstromen en logistieke scenario’s te simuleren. Innovaties zoals materialenpaspoorten en geavanceerde data-integratie kunnen nieuwe mogelijkheden openen voor circulaire bouw.

De aanbevelingen vormen een blauwdruk voor bedrijven en overheden om samen te werken aan een duurzamer en circulair bouwproces. De focus ligt op optimalisatie van materiaalhergebruik, logistieke efficiëntie en digitalisering om een volledig circulaire bouweconomie te bereiken.

Bron: DigiC