Data als driver: de weg naar een volwassen laadinfrastructuur

Het aantal elektrische auto’s in Nederland maakt een explosieve groei door. Met het project Future Charging onderzocht de Hogeschool van Amsterdam (HVA) hoe gemeenten kunnen voorzien in voldoende laadpalen. HVA bracht alles samen in het rapport 'Data als driver: de weg naar een volwassen laadinfrastructuur'.

Data als driver

Aan de basis van het onderzoek staat een computermodel, gebaseerd op de data van meer dan 52 miljoen laadsessies uit de laatste tien jaar. In het model lieten de HVA onderzoekers elektrische auto's virtueel rondrijden en opladen en testten ze allerlei maatregelen, waaronder laadpaalkleven. Vervolgens bekeken ze welk effect die maatregelen hadden op het aantal beschikbare laadpalen en het laadgedrag van verschillende type gebruikers, zoals stadsbewoners, bezoekers en werkenden, maar ook taxichauffeurs en bestuurders van deelauto’s.

‘Voor gemeenten is het belangrijk dat laadpalen zoveel mogelijk worden benut, en juist die verschillende soorten gebruikers maken dat mogelijk’, legt HVA Associate lector Smart Energy Systems Rick Wolbertus uit. ‘Mensen die bijvoorbeeld op de Zuidas in Amsterdam werken, zetten hun elektrische auto daar overdag een laadpaal. Als zij ’s avonds weer vertrekken, kan een bewoner van dat gebied zijn auto aansluiten. Gebruikers vullen elkaar dus aan.’

Foutparkeren deelauto's

Dat mensen gevoelig zijn voor financiële prikkels, blijkt ook uit de data over deelauto’s. Gebruikers die geld kregen aangeboden om de auto op te laden wanneer die weinig batterijleven had, maakten hier vaak gebruik van. Deelauto-aanbieders kunnen dus sturen in hoe vaak en hoe lang hun wagens aan de laadpaal staan.

Een andere opvallende bevinding over deelauto’s gaat over foutparkeren. Het gaat daarbij om auto’s die op een laadplek staan zonder dat ze zijn aangesloten op de laadpaal. Dit komt bij deelauto’s vier keer vaker voor dan bij andere gebruikers, constateerden de onderzoekers, vermoedelijk omdat veel bestuurders niet gewend zijn om elektrisch te rijden. ‘We hebben onderzocht wat het oplevert om die deelauto's steeds weg te slepen’, vertelt Rick Wolbertus. ‘Vaak was er in de buurt een andere laadpaal beschikbaar, waardoor andere gebruikers dus alsnog konden laden. Daarom is ons advies om deelauto's niet weg te slepen. Je kunt het mensen die voor het eerst elektrisch rijden niet kwalijk nemen dat ze niet precies weten wat de regels zijn.'

Slim laden en netcongestie

Nu Future Charging is afgerond, staat er weer een nieuw onderzoek in de startblokken. 'Gemeenten willen er de komende jaren vooral voor zorgen dat het groeiende aantal laadpalen past in het elektriciteitsnet’, zegt Rick Wolbertus. ‘Ze willen elektrisch rijden stimuleren, maar moeten er ook voor waken dat het net niet overbelast raakt door de extra laadsessies. Slim laden, bijvoorbeeld door de laadsnelheid op drukke momenten te verlagen, kan daarbij helpen.'

In het project LIEV bekijken de onderzoekers welke manieren van slim laden het effectiefst zijn om een overbelast net te voorkomen. ‘Het gaat daarbij niet alleen om de techniek, maar ook om de samenwerking tussen laadpaalbeheerders, netbeheerders, bewoners en andere partijen. Samen gaan we bekijken hoe we die technieken op grote schaal kunnen toepassen.’

Laden voor logistiek

In het project zijn ook drie tools ontwikkeld voor laden voor logistiek (op met name bedrijventerreinen). De eerste tool is het Zero Emissie Transport (ZET) Kompas. Dit is een Total Cost of Ownership (TCO) tool die bedrijven inzicht geeft in de totale jaarlijkse kosten (aanschaf en bezit) van elektrische trucks in vergelijking met dieseltrucks. Vaak is de TCO voor een elektrische truck al lager dan die van een dieseltruck.

De tweede tool is de ZET-laadscan. Deze tool berekent ritten van een transportbedrijf met gesimuleerde elektrische voertuigen. Afhankelijk van de gekozen instellingen zullen de gesimuleerde voertuigen op bepaalde momenten en locaties elektriciteit laden. Dit model biedt inzicht in welke ritten uitvoerbaar zijn (binnen de gekozen instellingen) en welke niet. Bovendien geeft het per locatie in de dataset een overzicht van de benodigde infrastructuur (elektrisch vermogen) om de ritten mogelijk te maken.

De derde tool is het ZET-bedrijventerrein dashboard. Deze tool geeft inzicht in de ontwikkeling van de elektriciteitsvraag op een specifiek bedrijventerrein over de komende 20 jaar. Hierbij worden zowel terreingebonden factoren (zoals het pand) als de bijdrage van elektrisch transport meegenomen. Vooral deze laatste bijdrage zal voor sommige terreinen de komende jaren sterk toenemen. De prognose wordt gemaakt door input van deelnemende bedrijven te combineren met openbare databronnen en resultaten uit de andere tools van dit project.

HVA Onderzoek naar elektrisch laden

HVA deed de afgelopen tien jaar onderzoek naar elektrisch laden. Het onderzoek Future Charging vond plaats van 2019 tot 2024. De vragen, experimenten en onderzoeken die zijn gedaan binnen Future Charging, maar ook binnen andere onderzoeken naar onder andere slim laden, prijstransparantie en slimme aansturing van DC-laadinfra vind je terug in het rapport 'Data als driver'.

Bron: Hogeschool van Amsterdam