Aanjagen van mobiliteit is geen oplossing voor minder doden in het verkeer

In 2023 kwamen 684 mensen in Nederland om door een verkeersongeval. Dat zijn 61 verkeersdoden minder dan in 2022, maar opnieuw meer dan tussen 2010 en 2021. Voor het vierde jaar op rij kwamen meer fietsers (270) dan inzittenden van personenauto's (194) om in het verkeer. Dat meldt het CBS. Mijn eigen Amsterdam is koploper.

Er vielen in 2022 bijna vijfduizend doden en gewonden in het verkeer Amsterdam. De wethouder stuurde onlangs een samenvatting van recente onderzoeken naar verkeersveiligheid. Bij een nieuwe, integrale aanpak gaat het verbeteren van de openbare ruimte hand in hand met maatregelen gericht op het veranderen van menselijk gedrag. 

Aanpak verkeersveiligheid

Een snelle lezer zal in de Amsterdamse cijfers lezen dat het inzetten op meer auto, taxi of OV, zeker in centrum, leidt tot minder verkeersongelukken met gewonden. Is de fietser het grote gevaar op de weg? In elk geval voor zichzelf. In Parool schreef hield zelfs iemand een pleidooi voor een fietsverbod. Gelukkig is er meer nuance in het gesprek over de auto in de toekomst van de Amsterdamse mobiliteit.

Amsterdammers gaven in de stadsgesprekken over verkeersveiligheid aan zich zorgen te maken over de verkeersveiligheid de eigen buurt. De thema’s die genoemd werden waren: snelheid, snelheidsverschillen op het fietspad, gebrek handhaving, roekeloos gedrag en de beperkte ruimte voor fietsers en voetgangers. Het lijkt wel oorlog op straat.

Een veilig en gebruikersvriendelijk verkeersnetwerk is van belang voor de verkeersveiligheid in Amsterdam. De maatregelen waar de gemeente aan werkt zijn een lagere snelheid in de stad en de aanpak van blackspots en andere risicolocaties.

De wethouder stelt dat bewust mobiliteitsgedrag gaat over het stimuleren van mobiliteit die weinig ruimte inneemt en duurzaam is zoals lopen, fietsen en openbaar vervoer. De auto heeft wel een plek in de stad, maar is niet meer dominant. Het gaat over veilig en sociaal verkeersgedrag en oog hebben voor een toegankelijke openbare ruimte. Het gaat over maatregelen gericht op gedragsverandering via educatie, communicatie en handhaving. En soms zelf harde techniek om ons een beetje af te remmen.

Ik heb echter zorgen over de aanpak. Die zorgen gaan over het veelvuldig gebruik van ‘stimuleren’, en dan vooral van fietsen. Dat terwijl bijvoorbeeld lopen veiliger is en echt bijdraagt aan een sociaal betrokken en inclusieve stad.

Mensenstraten

De meeste mobiliteit in Amsterdam is pretmobiliteit: we gaan naar vrienden, restaurants en sportclubs voor ons plezier. Amsterdammers zijn steeds mobieler geworden. Zolang het Amsterdamse college inzet op het monomaan faciliteren van de overmobiele haastmeute, wordt Amsterdam nooit een fijne en verkeersveilige stad. Daar veranderen 30 kilometer per uur, autoluwe delen, bruggen over het IJ, knippen, bredere fietspaden en al die andere maatregelen niets aan.

Het gesprek over mobiliteit moet niet over vervoersmiddelen gaan, maar over mensen. Amsterdam heeft mensenstraten nodig. Straten waarin slenteren, ontspannen, spelen, verblijven en ontmoeten centraal staan. Straten die aantrekkelijk, veilig en ­vooral ook in­clusief zijn. Laten we het dichter bij huis zoeken.

Huiskamer

De wethouder werkt onder de naam ‘Amsterdam maakt ruimte’ aan een nieuwe benadering voor de inrichting en het gebruik van de openbare ruimte bij de planning van de stad. De openbare ruimte is de huiskamer voor alle Amsterdammers. Hopelijk gaat het gesprek over verkeersveiligheid. Dus niet over nóg meer mobiliteit en nóg meer verkeersstraten, maar over veel fijne en gezonde mensenstraten.

Voor het programma verkeersveiligheid is 25 miljoen beschikbaar. Dat staat in schril contrast met de beschikbare middelen voor ‘Amsterdam maakt ruimte’. Er moet niet alleen geïnvesteerd worden in verplaatsen, maar ook in verblijven, zeker met het oog op de verdichting van de wijken. Al die mobiliteit past niet meer bij een steeds vollere stad. Het aanjagen van mobiliteit is geen oplossing voor minder doden in het verkeer. Verkeersveiligheid begint met mensen centraal te stellen bij mobiliteit in steden.

Walther Ploos van Amstel.

Figuur: CBS