Samen met een journalist van NRC heb ik in de drukke avondspits een uurtje staan kijken bij de Amsterdamse Berlagebrug. We waren benieuwd hoe het verkeer er nu doorstroomt. We dachten samen na over hoe het er uit zal zien na 8 april als de snorfietsers met hun blauwe plaatjes van het fietspad af moeten en naar de rijbaan worden verbannen.
Het was een leerzaam uurtje in de spits. Op de drukke kruising is een op de vijf fietspadgebruikers een snorfiets, brommer, scooter of elektrische bakfiets. De handhaving werkt klaarblijkelijk nu al niet om de brommers en de scooters met een geel plaatjes van het fietspad te weren. Die handhaving gaat straks ook niet werken. Moeten weggebruikers elkaar dan maar aanspreken? Krijgen we na 8 april allemaal ‘eigen rechters’ in het verkeer?
Duwen en trekken
Je snapt ook wel waarom fietsers die gemotoriseerde bende zat zijn. Met volle snelheid, liefst ook door rood, lappen ze elke regel aan hun laars. Het is duwen, trekken en veel schelden. In alle eerlijkheid... wij zagen in dat uurtje slechts een enkel ongevalletje. De snelle rijders doen in hun ‘sociale interactie’ niet onder voor de fietsers. In stilte, of soms luidt bellend, vinden ze allemaal hun weg. Zelfs de vele snelle Urban Arrow bakfietsvaders en moeders en whats-appende Zuidasjongens mengen zich probleemloos in de 'flow'. Het is echt fietsen voor gevorderden. Typisch Amsterdams.
Verkeersregels
De Amsterdamse Fietsprofessor van de UvA stelde eerder vast dat meer dan 80 procent van de fietsers zich aan de verkeersregels houdt. Inderdaad stopt die 80 procent voor de rode verkeerslichten en volgt de aangewezen route. Die andere 20 procent voert een roekeloze dodendans uit met trams, bussen en auto’s. Ze nemen de risico’s voor lief. Of, ze gaan vol in de remmen als het toch niet lukt. Voetgangers zijn, zoals overal in Amsterdam, ook hier vogelvrij. Die dikke witte strepen betekenen niks. Spookrijdend over het voetpad naar de overzijde van de Amstel. Een van de ‘rinkelteefjes’ op het fietspad schreeuwde naar een overstekende dame dat fietsers overal voorrang hebben. De NRC journalist kreeg het nodige te horen als hij fietsers vroeg waarom zij voetgangers geen voorrang gaven…
Salomonsoordeel
De drukte op de kruising is vermakelijk om te zien. Niks aan de hand toch? Gewoon laten zoals het is. Toch stuurt het Amsterdamse college na jaren van lobbyen en voorbereiding de snorfietsen, met een helm op, naar de rijbaan. Een Salomonsoordeel. Natuurlijk gaat dat niet passen. En, natuurlijk gaat dit tot meer gewonden in het verkeer leiden. Daarover zijn de echte experts, waaronder Veilig Verkeer Nederland, het eens. Helaas sluiten we ook veel Amsterdammers die afhankelijk zijn van hun snorbrommertje uit. Hoe moeten die bij nacht en ontij op hun werk in de haven, Schiphol of het ziekenhuis komen? Voor een stadsbestuurder is die beslissing lastig. Je kunt er op zo’n moment niet voor alle Amsterdammers zijn.
De uitstoot van die snorfietsen en het feit dat ze nagenoeg allemaal opgevoerd zijn pleiten niet voor de snorfietsers. Maar, over de onbesproken problemen die de overmobiele Amsterdammers op hun fiets veroorzaken is ook wel een en ander te zeggen. De lobby van de Amsterdamse fietsers is professioneel en goed georkestreerd. Daarvan win je het niet van.
Oorlog?
In Amsterdam is een oorlog gaande over de openbare ruimte. Die ruimte is verkeerd, en niet eerlijk verdeeld. Het college pakt terecht de ruimte die auto’s innemen aan in de hoop daarmee meer ruimte maken voor voetgangers of fietsen. We gaan het zien.
Het is een oorlog met weinig wederzijds respect. Taxichauffeurs worden verketterd. Elektrische deelstepjes? No way! De Fietsersbond klaagt openlijk over de oprukkende voetgangers. Handhavers doen er alles aan om de fietsparkeerders in goede banen te leiden. Buurtbewoners eisen buurtparkeren. Rolstoelgebruikers zijn boos op stoepparkeerders. De pakketbezorgers en touringcars moeten de stad uit. De stewards bij de pontjes vechten dagelijks met de duwende en trekkende pontgebruikers. Deelfietsen, deelscooters en Biro’s staan boven aan haatlijstjes. En, je zult maar een auto nodig hebben... De intolerantie viert hoogtij. Onamsterdams.
Mobiliteit is een doel an sich geworden in de Amsterdamse oorlog over de openbare ruimte. De uni-modale lobbygroepen voeren actie met het fanatisme van Jehova’s getuigen.Emoties tellen zwaarder dan data. Een gesprek over ruimte durven delen is bij voorbaat kansloos. Alle Amsterdammers zijn gelijk, maar sommigen zijn gelijker dan anderen. Daar komen we samen niet meer uit. Dan rest het Amsterdamse college alleen maar het nemen van dat salomonsoordeel over snorfietsers. Wat wordt het volgende besluit? Moeten straks de bakfietsen en vrachtfietsen ook het fietspad af? Een verbod op lopen?
Vitale stad
Mobiliteit is geen doel an sich maar een van de vele aspecten van een vitale stad en regio. De gesprekken over mobiliteit gaan nu veel te veel over mijn voertuig en mijn ruimte. De gesprekken gaan veel te weinig over de mensen in onze stad. De mensen die daar wonen, die daar werken en die daar komen genieten. Mensen die jong zijn, kinderen, ouderen, maar ook mensen voor wie naar buiten gaan niet zo vanzelfsprekend is. We hebben geen fietsstraten nodig, maar mensenstraten. Mobiliteit is van ons allemaal. Dat is te belangrijk om aan auto, fiets, touringcar, taxi, scooter en vrachtwagen lobbyisten over te laten. Daar moeten we allemaal over mee morgen praten vanuit de menselijke maat die bij Amsterdam hoort. En, waarbij een gesprek over wat voor stad we willen zijn en voor wie het startpunt moet zijn.
Walther Ploos van Amstel.
CyberSale, 50% korting op een Pro-abonnement
Verbeter je persoonlijke effectiviteit en managementvaardigheden. Begin het jaar goed en krijg toegang tot toepassingsgerichte kennis.
Upgrade uw gratis lidmaatschap, word een Pro