Authenticiteit is een brug te ver.

Authenticiteit is een begrip dat het in discussies over leiderschap en organisatiecultuur goed doet. Het lijkt een panacee – als we authentiek worden, komt het goed. In haar essay over Authenticiteit (FD Weekendbijlage van 11 juli 2009), stelt Marlenne Bousie dat authenticiteit – in onszelf en binnen de organisaties waarin wij werken - een streven is, waarvan het eind nooit helemaal wordt bereikt. De waarden waarop authenticiteit gestoeld is komen in de dagelijkse praktijk namelijk in het gedrang met de waarden van anderen, of sterker nog: met de waarden van dezelfde persoon in een andere context. Om dit laatste te onderstrepen wordt het voorbeeld aangehaald van een Franse kolonel in oorlogstijd wiens patriottistische waarden – hij doet dienst in het martelcentrum in de Algerijnse oorlog –...

Sandra Jongstra
Als onder authenticiteit eigenschappen van de persoonlijkheid wordt verstaan, dan is het inderdaad dynamisch en problematisch. Ware authenticiteit, waarlijk jezelf zijn, is in mijn beleving het doorzien van het feit dat al wat we denken te zijn is gestoeld op (veelal aangeleerde) overtuigingen. Zo zijn zowel de patriotistische als de katholieke waarden in het voorbeeld van de Franse kolonel een set van overtuigingen en gebeurt er niet meer dan dat de ene overtuiging in conflict komt met de ander. Had de Franse kolonel beide overtuigingen doorzien, dan had hij zijn "hart" kunnen laten spreken en had hij geen dienst gedaan in de martelkamers, was hij misschien niet eens kolonel geweest.

Of persoonlijke waarden botsen met bedrijfswaarden is afhankelijk van de mate waarin geloof wordt gehecht aan die persoonlijke waarden. De mate waarin men gelooft hecht aan persoonlijke waarden is veelal het gevolg van angst, al zullen de meeste mensen dit niet als zodanig herkennen.

Zolang die angst blijft bestaan, blijft het botsen geblazen. Maar wellicht is het hierbovenstaande, het verhogen van betrokkenheid middels persoonlijke benadering, transparantie en duidelijkheid, het best haalbare op dit moment, al zou ik willen dat het anders was.
Erica Groenendijk
Het is een verlangen van mensen om zich vanuit hun talenten in te zetten in een omgeving waarin hun talenten tot bloei kunnen komen. Als de cultuur in die omgeving getuigt van een eerlijke en respectvolle wijze van samenwerken dan zullen mensen zich uitgenodigd voelen om het beste van zichzelf te geven. Ze hoeven dan helemaal niet gemotiveerd te worden want dat zijn ze al. Ze hebben zich gecommitteerd aan de organisatie en werken met plezier.

Belangrijk is dat de waarden persoonlijke betrokkenheid en eerlijke bejegening van hoog tot laag belichaamd/geleefd worden. En daar schort het vaak aan. Het valt niet mee om voortdurend een levend voorbeeld te zijn voor de medewerkers. De meeste managers zijn gepokt en gemazeld in politieke spelletjes en kijken wel uit voor al te grote eerlijkheid wat henzelf betreft. In de competitie om de beste posities zijn zij er vaak gekomen door het slim te spelen en niet het achterste van hun tong te laten zien. En nu zouden ze dat ineens anders moeten doen?!

De dagelijkse praktijk is weerbarstig. Het is heel lastig om je gedrag te veranderen. Dat gedrag heeft je namelijk in het verleden profijt opgeleverd. Als de tijden veranderen en na een intern onderzoek van jou gevraagd wordt om eerlijk en open te zijn dan zeg je waarschijnlijk ja! Maar hoe gaat dat nu in de praktijk? We hebben als mens over het algemeen een zekere weerstand tegen verandering. Je weet wat je hebt maar je weet niet wat je krijgt.

Onze innerlijke overtuigingen en onze ervaringen uit het verleden hebben ervoor gezorgd dat allerlei gedragingen als programma's zijn opgeslagen in onze onderbewuste geest. Dat is handig omdat we dan niet hoeven na te denken over routine werkzaamheden. Als we nu met onze bewuste geest reflecteren op ons gedrag dan kunnen we met onze vrije wil besluiten zaken anders aan te pakken. Dat vraagt echter wel een alerte geest en behoorlijk veel wilskracht omdat de oude programmering heel krachtig is.

Vanuit de ervaring die ik heb opgedaan met het Stress Reductie Programma van HeartMath weet ik dat het bewustzijn en oefening vraagt om ander gedrag aan te leren. Het loslaten van een oud gedragspatroon duurt ongeveer 2 maanden. Daar is geen soulsearching voor nodig maar wel de bereidheid om stap voor stap te werken aan het realiseren van je doel. Angst voor verandering maakt dat we terugvallen op oude programma's die opgeslagen zijn in onze biologische systemen. We kunnen die biologische systemen gebruiken om de gewenste verandering tot stand te brengen.

Er is moed voor nodig om jezelf te durven zijn. Dat gaat niet van de ene dag op de andere. Het is een proces waarin je elkaar kunt bemoedigen. Dat is voor mij de reden dat ik voor vrouwelijke high potentials een Slow Development traject heb ontwikkeld van 9 maanden. De zwangerschap van 9 maanden zie ik als een metafoor voor de geboorte van je nieuwe zelf. Met de geboorte van een kind wordt er een moeder en een vader geboren.

Met lef en liefde kunnen we ook in de complexe dagelijkse praktijk veranderingen tot stand brengen. Liefde is angst laten varen...

Erica Groenendijk
www.hartzaken.nl

Meer over Leidinggeven