De mentaliteit is inderdaad heel hard aan verandering toe. Echter niet alleen van de ambtenaren, maar ook van de burgers. Immers veranderen van mentaliteit vraagt om externe impulsen. Welke burger stuurt zijn 'democratisch' gekozen gemeenteraadslid of waterschapslid op het ambtelijk apperaat a!?

Zolang de ambtenarij als zodanig een interne aangelegenheid blijft, zal er, helaas voor de rest van Nederland, niets veranderen. Het lijkt erop alsof ambtenaren erg hun best doen om hun eigen wereld intact te houden. Uitbreiden is ook hier het motto. En aangezien de beloofde verberingen van binnenuit moeten komen, kan het nog wel even duren voordat er iets moois gaat gebeuren. Het woord 'klantgericht' zal waarschijnlijk toch niet meer in het Groene Boekje terug te vinden zijn.

Wanneer we stellen dat een verandering van mentalitieit van de burgers ook nodig is, is dit op zich waar. Tegelijkertijd is het excuus om als ambtenarij niets te doen alweer gecreëerd: eerst zij dan wij .... Nee, wat nodig is om echte verandering teweeg te brengen is een wil bij ambtenaren om, ongeacht externe druk, zelf het beste te gaan presteren: intrinsieke motivatie!

Ik bespeur nogal wat gelatenheid en doemdenken in de column én in de reacties: alsof een ambtenaar per definitie een egocentrisch en asociaal wezen zou zijn, zonder voeling met de maatschappij en zonder verantwoordelijkheidszin.

Toch is mijn ervaring anders: zeker in ons provinciaal bestuur ondervind ik steeds meer een duidelijke betrokkenheid en verbondenheid met de eigen opdracht en de mensen waarvoor die opdracht wordt uitgevoerd. Ik ga al ruimschoots lang genoeg mee om te kunnen vergelijken met pakweg 20-25 jaar geleden: de beruchte en nooit duidelijk omschreven “ambtenarenmentaliteit” is hier (zeker naar publieksbetrokkenheid toe) echt eerder uitzondering dan wel regel geworden.

Oorzaken? Tja, ik wil er algemeen op wijzen dat de oude quasi-militaristische structuur en kazernecultuur intussen vervangen is geraakt door een meer eigentijds management, gestoeld op het geven en nemen van verantwoordelijkheid en het aanmoedigen van eigen initiatief. Een fundamenteel aspect van de menselijke psyche wordt nogal eens uit het oog verloren: mensen willen zich nuttig en nodig voelen. Als je positief inspeelt op die nood aan erkenning en respect, ga je voor gedeelde winst. Ben ik te optimistisch? Ach, soms geraakt ons denken verstard en wentelen we ons te graag in de slijkpoel van negativisme.

Het blijkt eens temeer dat alle ambtenaren over dezelfde kam geschoren worden. Ik betwist niet dat er ambtenaren zijn die volledig passen in het geschetste plaatje (net zoals je dergelijke mensen ook in de private sector vindt), maar het beeld van de ambtenaar die op zijn luie stoel onderuit gezakt koffie zit te slurpen en pas actief wordt wanneer zijn/haar job in het gedrang komt is toch volledig achterhaald.

Ik treed William (zie vorige reactie) volmondig bij en ik nodig de anderen uit om eens een weekje of zo bij ons "stage te komen lopen".

Het koffie slurpen is er nog (met hele sloten tegelijk). Maar, in tegenstelling tot het achterhaalde beeld, doen we dat niet om onze tijd door te brengen, integendeel, het zet ons aan om elke dag het beste van onszelf te geven!

Naar aanleiding van de laatste twee reacties heb ik m'n column nog eens nagelezen en inderdaad: nergens stel ik dat de ambtenaar lui is en de hele dag koffie slurpt. Daar gaat het ook helemaal niet om. Wat ik als burger mag verwachten, is dat OVERHEIDSBREED (!!) de ambtenaar zich inspant voor mij en mijn medeburgers. Dat is dtoch immers de grondslag van de 'belastingsafspraak' ? En dat brengt met zich mee dat een ieder in de overheid (en inderdaad, ook in de profit maar daar gaat het nu niet om) voortdurend bezig is met het zoeken naar verbeteringen, naar meer effectiviteit en efficiency. Het is in dit opzicht toch eigenlijk een schande dat een potentieel heel belangrijk project als VBTB (dat een aanzet is tot betere prestaties) grandioos dreigt te mislukken.