Zijn ZZP-ers goed voor de economie?

Columns

De invloed van ZZP-ers op de economie blijkt een lastig thema. Wellicht een reden waarom er weinig over te vinden is.

Onderzoek van het EIM wijst uit dat er in 2000  slechts 183.000 ZZP-ers bij de KvK waren ingeschreven (2,6% van de beroepsbevolking). In 2009 waren dat er 353.000 ( 4,6% van de beroepsbevolking) en in 2018 was dat aantal gegroeid naar maar liefst 1.237.734 oftewel 14,4% van de werkzame beroepsbevolking. De meerderheid van de ZZP-ers is > 45 jaren oud, man, en zegt desgevraagd uit eigen keuze voor dit bestaan te hebben gekozen. Niet vanwege ontslag. Opvallend is wel de explosie van het aantal na de crisisjaren. Vanaf 2009 nam het aantal toe van 353.000 naar 1.237.734 nu. Een stijging van 250%!

Wat doet deze explosie van ZZP-ers met de economie? CBS onderzoek toont aan dat...

Hugo-Jan Ruts
Beste Twan,

Omdat je je profileert als iemand met verstand van ‘trends & strategie’, voel ik me toch genoodzaakt even te reageren op je stuk. Omdat die m.i. ten eerste onjuiste cijfers presenteert en ten tweede een onjuiste verband legt tussen landen.

Eerst de cijfers: je vergelijkt oud EIM cijfers met actuele CBS cijfers. Dat is altijd lastig omdat definities verschillend kunnen zijn. Ik kan ook niet zien welk EIM rapport je aanhaalt (geen bron, EIM bestaat als zelfstandig bureau ook jaren niet meer). Zo zijn de criteria voor verplichting inschrijving KvK door de jaren heen veranderd.

Laten we het even bij het CBS aanhouden. Die rapporteren in:
634.000 zzp in 2003 (veel meer dan jouw cijfers);
843.000 in 2009 en
1.074.000 in 2018.

Dat is zeker een groei. Maar wel in geheel ander perspectief dan de 250% groei sinds 2009 waar je het over hebt.

Zie https://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=82646ned&D1=0&D2=1-2&D3=0,12-14&D4=0-6,13-15,19-20&D5=4,34,l&HDR=T,G2,G3&STB=G1,G4&VW=T

Sinds 2009 is de werkzame beroepsbevolking ook gestegen. In 2009 was 10% van de beroepsbevolking zzp volgens het CBS. In 2018 is dat 12,5%. Van een explosie sinds de crisisjaren is dan ook niet geen sprake. In de post-crisisjaren 2015-2017 groeide het aantal zzp in NL nauwelijks meer tov de beroepsbevolking. In 2018 weer iets harder dan de beroepsbevolking, maar dat lijkt me eerder een teken van economische voorspoed dat een crisis.

Dan je vergelijking met andere landen met een hoog percentage zzp en de veronderstelde correlatie tussen ‘laag % zzp = hoge welvaart’. Je noemt Griekenland, Roemenië, Polen en Italië. Die hebben inderdaad, net als NL, binnen de EU zone een boven gemiddeld percentage. Dat geldt trouwens ook voor het VK, die dan weer niet in het rijtje past ‘lage welvaart’. Landen als Bulgarije en Hongarije (met stuk lager bbp dan NL) hebben een relatief percentage zzp. Je bent hier dus wat selectief met het benoemen van voorbeelden. https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/DDN-20170906-1?inheritRedirect=true&redirect=%2Feurostat%2F

De grotere denkfout die je maakt is het verschil in samenstelling van de groep zzp in deze landen. In NL werken zzp’ers in hoofdzaak in de diensteneconomie. ZZP’ers hebben gemiddeld een hogere opleiding dan werknemers. HBO/WO opgeleiden zijn in NL de grootste groep zzp. Het aantal lager opgeleide zzp'ers is in NL gedaald. In landen als Griekenland, Roemenië, Polen en Italië zijn zzp’ers nog veelal de traditionele dagloners in de agrarische sector of de ‘maak-industrie’ (bijv bouw). Dat zegt een stuk meer dan sec het % zzp'ers.

Er valt het nodige te zeggen over de zzp-economie in NL, zeker in relatie tot ons sociaal en fiscaal stelsel. De actuele discussie daarover is relevante. Maar die is wel gediend bij een juiste presentatie van trends. Dan pas kan je over een strategie praten.
Niels van der Stappen
Lid sinds 2020
De titel van dit artikel is: "Zijn ZZP-ers goed voor de economie?", terwijl in het stuk vooral wordt ingegaan op effecten voor financiering van collectieve goederen en inkomens-effecten. Dat vind ik niet erg doordacht en zeker niet dekkend.
Daarnaast geeft Hugo-Jan al aan, dat er foute getallen worden vergeleken. Lijkt mij een gevalletje van eerst beter je huiswerk doen. Ben best geinteresseerd in een goed overzicht overigens, Twan, dus laat je niet weerhouden!

Meer over Besturen en organiseren