Verdraaide Zelforganisaties

Cover stories · Boeken

Veel organisaties stellen zich de vraag hoe ze het eigenaarschap kunnen teruggeven aan de professionals. Steeds vaker kiezen ze hierbij te gaan werken middels zelfsturende of zelforganiserende teams..

Maar in hoeverre leidt die keuze er toe dat er (weer) een structuuroplossing komt voor wat eigenlijk een dieperliggend probleem is? En wordt dan de vorm niet weer snel een doel op zich? Met dit artikel proberen we je via een aantal inzichten – en zes concrete handreikingen voor het ‘HOE’ – te behoeden voor de valkuilen die we op veel plaatsen zien ontstaan.

Deel 1 - De aanleiding

Een tijd terug reed een man met zijn auto een fietskelder in Eindhoven in omdat zijn navigatie hem dat van harte had aangeraden. Later las ik dat het huis van Henri en Tineke van Schaik uit Kockengen in de laatste z...


Joan De Winne
Schitterend artikel gewoonweg!
Heb ervan genoten. Direct, herkenbaar en praktijkgericht. Zeker ook van de zinsnede "Terug naar de vraag hoe we erachter komen hoe het met iemand gaat. Er is een handig instrument snel voor handen. Je kunt de persoon namelijk eenvoudigweg de vraag stellen: hoe gaat het met je?"
Niet laten meeslepen door hypes en werken vanuit de visie en de vorm gebruiken die op dat ogenblik, voor dat individu, die groep, die organisatie ondersteunend werkt.
Knap, heel knap!
Marcel van Marrewijk
Goed verhaal met praktische en aansprekende voorbeelden. Kan hier en daar conceptueel wat strakker en beter gebalanceerd. Er zijn vele verwijzingen naar methoden zoals appreciative inquiry die onontbeerlijk zijn in dit proces. Enkele ontbreken hier, maar je gaf slim aan niet volledig te zijn :-). Op het stukje over monitoring heb ik nieuwe ontwikkelingen die goed aansluiten. Je weet me te vinden.
Vincent Bakx
Mooi artikel!
Een toevoeging zou nog kunnen zijn hoe individuele medewerkers regie voeren (zelfsturende zijn) over hun eigen leven, immers een team is een optelsom van individuele medewerkers die alle meer of minder zelfsturend kunnen werken.
Carla Kalhorn
Aansprekend en herkenbaar verhaal met goede handreikingen!
Diana Kole
Lid sinds 2019
Mooi artikel, goed om te zien dat we dezelfde bewegingen zien in de praktijk. Heel herkenbaar! 1 klein punt. Ik vind het voorbeeld van Buurtzorg dat in elk team minimaal HBO opgeleide medewerkers moeten zitten ongelukkig gekozen. Dit lijkt bijna een nieuwe dogma te worden. Ik zie veel voorbeelden van teams die goed functioneren omdat de medewerkers goede sociale en communicatieve vaardigheden hebben om met de cliënt, het netwerk van de cliënt, het team en anderen eromheen goed samen te kunnen werken. Dat is niet gebonden aan opleidingsniveau. In de praktijk zie ik juist dat hoog opgeleiden met specifieke deskunidgheid het vaak lastig vinden de eigen positie te vinden in de samenwerking gericht op het verbeteren van de kwaliteit van leven van een cliënt.
Gerrit
Heerlijk leesvoer, terug naar de jaren 70! Uiteraard past dit prima in het utopisch denken, en dat is prima. Jammer alleen dat het goed gaat, zolang het goed gaat. Ik ben inmiddels te cynisch.
Wilco van Gelderen
Pro-lid
Een helder en goed bruikbare handreiking voor wie op basis van De Bedoeling weer bezieling en eigenaarschap in zijn/haar organisatie wil brengen.

Een aanvullende handreiking is wellicht 'Hoe om te gaan met onzekerheden?'
De Bedoeling kan veranderen of is nog niet helemaal duidelijk.
Of 'de politiek' heeft eigenlijk een andere bedoeling dan de professional...

Juist het omgaan met onzekerheden en (tijdelijke) onduidelijkheden en de kunst van het openhouden van meerdere opties, maakt het voor zelfstuurders soms lastig.

Een aardig voorbeeld is een bibliotheek die weet dat kerntaken veranderen, zonder te weten wie waar nog geld voor over en/of behoefte aan heeft.

Wat doen zij als De Bedoeling niet helemaal duidelijk is? http://www.duurzaamnieuworganiseren.nl/2015/06/wendbaar-organiseren-wat-als-de-bedoeling-verandert/
Jos Wijlens
@Diane Kole
Ik onderschrijf haar reactie. Met name de opmerking hbo geschoold. Of opleiding iets zegt over de algemene ontwikkeling van een individu. Ik ben ook van mening, en gelukkig ook steeds meer mensen in NL dat je je moet richten op de capaciteiten van de huidige mens en de mens niet beoordelen op basis van schoolse toetsen die ze ooit eens met goed gevolg hebben afgelegd.
Joep Firet
Mooi artikel Wouter!
Ik herken voor de vuist weg zo vijf klantprojecten waar dit precies de kern van de zaak is! Maar tjonge jonge wat een worsteling telkens weer om het senior management 'het verhaal' te laten neerzetten, en niet te laten vluchten in systeemoplossingen...
Joep

www.beterkoersen.nl
Wil Houtzager
Lid sinds 2019
Uitstekend verhaal over de relevante checks & balances bij het organiseren van dynamische bedrijven! Wat mij bij dit soort ontwikkelingen erg opvalt is dat we heel veel kennis, kunde en ervaring vanuit de sociotechniek hebben opgebouwd maar die maar beperkt lijken toe te passen. Veel wordt er voorgesteld of wat we proberen nieuw is en nog nooit toegepast. Gebruik maken van die bron kan veel misstappen voorkomen. Daar is heel veel ervaring opgedaan met het transitieproces.

Wat ik ook heel scherp vind is het onderscheid tussen Buurtzorg dat van scratch af aan is begonnen en bestaande organisaties die zichzelf willen omvormen.

Ik heb van Buurtzorg alleen een beeld van de buitenkant en van de (vele) verhalen. De vraag die bij mij heel sterk opkomt is de volgende: als er meer organisaties in de sector naar vormen van zelfsturing zijn getransformeerd en het onderscheidend vermogen komt veel meer op innovatie te liggen, zijn zij daar dan ook op voorbereid? Met andere woorden, ik ben nieuwsgierig naar hoe zij het proces met elkaar hebben georganiseerd waarmee de teams van elkaars innovaties profiteren. Hoe groter de schaal van het bedrijf hoe meer dat een thema wordt. Het verlangt vormen van verbinding tussen teams waarin de kennis wordt gedeeld. Heeft iemand daar zicht op?
Vilma (Quantum Worker)
Mooie artikel!
Direct, herkenbaar en praktijkgericht, theoretisch geschreven. Theorie is anders dan praktijk. En iedereen weet dat. In de praktijk delen, doorvoeren en implementeren van "kunde" en "wijsheid" bij mensen, zijn stappen die zelforganiserend (vanuit tempo/niveau p.p.) werken. Niet onbelangrijk in deze is "WIE" zegt wat en "HOE" wordt dat geaccepteerd.

Vertrouwen en accepteren zijn magische woorden bij zelforganisatie.

Thema veranderen is een klassiek probleem binnen organisaties. Want de definitie van 'veranderen' is outdated en met angst gevuld. Veranderen is een regulier alledaags proces. Veranderen heeft je mening of advies niet nodig, het gebeurd vanuit krachten die onbewust je organisatie raakt. Zie voorbeeld de nieuwe wet dat per 1 januari 2015 naar de gemeenten is overgegaan!! Organisaties zijn nu verplicht om 'snel' te bewegen als ze willen blijven meedoen.

Het zijn mensen die organisaties vormen. Je kunt je collega niet kiezen. Die krijg je opeens op je afdeling, en daar moet je mee werken. Dat vraagt voor professionaliteit en zelfvertrouwen. Niet onbelangrijk effectief communiceren MET elkaar zal heel veel onnodige miscommunicatie over bedrijfsfuncties en zelforganisaties sterk helpen.

De juiste man/vrouw op de juiste plek.

Rupert Murdoch qoute, hij is de Founder van News Corporation:
"The world is changing very fast. BIG will not beat small anymore. It will be the fast beating the slow"
wouter hart
Lid sinds 2019
Dank voor de reacties, de tips en nuances die daar weer door worden toegevoegd en dank voor het vele delen van dit artikel. Op onze site www.verdraaideorganisaties.nl hebben we inmiddels bij 'inspiratie' ook een pdf-versie opgenomen van deze longread.
Mark Theelen
Mooi artikel met mooie voorbeelden. Een kritische noot mbt structuur-denken en zelfsturende teams!
Een mens kan niet blijven sturen als zhij niet open blijft staan voor aanpassing van 'zijn structuur' aan de omgevingsveranderingen. Met de steunstructuur 'aandacht' voor het eigen individuele proces in het team kan ieder individu leidend blijven in leven en werk.
Jaap Van Ede
Lid sinds 2019
Hallo Wouter, goed en praktisch artikel!

Schreef er een reactie op, waarbij ook de link wordt gelegd met Lean. Deze reactie is toegevoegd aan onze boekbespreking van Verdraaide Organisaties:

http://www.procesverbeteren.nl/change_management/Verdraaide_Organisaties.php#update
Ineke Ouwehand
Lid sinds 2019
Heerlijk artikel, met plezier gelezen...
Ronald van Domburg
Pro-lid
Het interessante is, dat iedereen het artikel natuurlijk vanuit zijn of haar eigen perspectief leest en interpreteert.
Wat mij bijzonder aanspreekt, is het pleidooi voor aandacht voor het verhaal. Oftewel storytelling. Juist de (persoonlijke) verhalen brengen een abstract concept of een abstracte visie tot leven en maakt het mogelijk, dat mensen zich hiermee verbinden.
En als je daarbij niet alleen aandacht hebt voor het 'officiële' verhaal, maar ook de anti-verhalen erkent en herkent, is dat een uitnodiging aan ieder om bij te dragen aan de gewenste (gedroomde) toekomst.

Meer over Zelforganisatie en zelfsturende teams