De Inflatie van de Waarheid

Columns

In organisaties draait samenwerking en daar waar dat misgaat om de vraag ‘wie heeft gelijk, wat is er ‘waar’ binnen het steekspel van elkaar bevechtende verhalen. De waarheid is kennelijk ambigue. Die ambiguïteit brengt met zich mee dat er af en toe een scheidsrechter (lees: expert, bemiddelaar, mediator) nodig is om dit te slechten en de waarheid een por te geven in de richting van common sense en werkbaarheid. Case closed.

In deze tijd dringt zich een ander aspect van de waarheid op namelijk dat evidente zaken, -de aarde is rond, Bill Gates is een filantroop en de overheid beschermt de vrijheid van burgers- als onwaarheden worden beschouwd. Dit lijkt een omkering van wat wij voor ‘waar’ hielden. De waarheid is onderhevig aan inflatoire krachten. Wat maakt de waarheid zo dubbelzinnig, inf...

Ir. Jan G.M. van der Zanden
Lid sinds 2019
"De Waarheid" wordt in dit betoog wel erg gerelativeerd, terwijl dat helemaal niet nodig is.
Er bestaan wel degelijk onbetwistbare feiten. Maar er bestaan ook persoonlijke opvattingen en meningen. Dat moet goed onderscheiden worden. Het is onzin te spreken van alternatieve feiten of "eigen waarheden".
Of de verkiezingen van Trump "gestolen" zijn, is niet moeilijk vast te stellen. Niemand heeft ergens een overtuigend bewijs daarvan gevonden en zelfs geen plausibele omstandigheden. Als je stelt dat de uitslag sterk is beïnvloed door geld van Democraten, dan is dat wel waar. Maar niet minder waar dan dat er ook veel geld door Republikeinen in de campagnes is gestopt. Maar dat is hoe het in de VS gaat.
Problematischer is het dat onze overheid in de Corona pandemie met de feiten en keuzes er een rommeltje van maakt. Viruswaanzin en sommige wappies hebben namelijk meer gelijk dan in dit artikel gesuggereerd wordt.
Immers: in het hele volksgezondheidsbeleid wordt er voor preventie niet meer dan €20.000 per qaly (gewonnen levensjaar in 100% gezondheid) uitgegeven. Met het huidige Corona-beleid wordt aan preventie aantoonbaar meer dan €1 miljoen per qaly uitgegeven. Dat is 50 keer zo veel. Er zijn zelfs redelijke aanwijzingen dat het saldo van qaly's van het huidige beleid negatief is…. Dit zijn allemaal feiten.
Het is zeer kwalijk dat onze overheid op geen enkele wijze deze feiten heeft geopenbaard en behoorlijk heeft uitgelegd, c.q. een maatschappelijk debat heeft geëntameerd, om te besluiten dat "we" het aanvaardbaar vinden dat we onze eigen normen t.a.v. de uitgaven voor volksgezondheid met een factor 50 overschrijden.
Wie dus stelt dat het beleid erger is dan de kwaal, of dat de maatregelen disproportioneel zijn heeft dus "De Waarheid" aan zijn kant. Of daarmee de gemaakte keuzes fout zijn (ik vind van wel), is daarmee nog niet gezegd. Want als de hele samenleving echt bewust voor deze afwijking van het normale beleid kiest en de consequenties voor de volle 100% aanvaardt, dan zij dat zo.
Maar nu worden criticasters weggezet als wappies of mensen die het met "De Waarheid" niet zo nauw nemen. Niets is minder waar….
Het Corona beleid zou na een begrijpelijke korte paniekreactie, net als discussies over abortus en euthanasie, tot stand moeten komen op basis van een grondige analyse en brede discussies over de morele, medische en maatschappelijke afwegingen.
Hendrik ten Berge
Gelijk hebben en waarheid is zijn twee verschillende zaken. De waarheid is lang niet altijd te vinden aan de kant van wie er gelijk heeft. Gelijk kun je krijgen, waarheid niet. Waarom iemand gelijk krijgt is afhankelijk van veel factoren. Weinig daarvan hebben te maken met waarheid. Waarheid is persoonlijk. Je krijgt het niet, je moet er iets voor doen. Je moet ergens “waarde” aan hechten. Het is een kwestie van betekenisverlening en zingeving. Ik zie waarheid als een dynamische vorm van zelfherkenning, als een “waarde” die zich opbouwd via de “waarneming”. In dit perspectief definiëert de filosoof Arnold Cornelis waarheid ook wel als een communicatieve relatie: “die enerzijds oprechtheid en authenticiteit vooronderstelt bij de zender van een boodschap en anderzijds de zelfherkenning bij de ontvanger. Deze nieuwe definitie van waarheid betekent dat waarheid veelvuldig en dus meervoudig is, vanwege de zelfsturing van individuen, organisaties, bedrijven en landen. Dat de communicatieve waarheid veelvoudig is betekent niet dat waarheid willekeurig zou zijn. Want iedere vorm van communicatie is ook een toetsing...” (p.766, Logica van het Gevoel, Boom uitgevers Amsterdam, 1993).

Meer over Zingeving in werk en organisatie