Uitvoeringsdebacles: is het de bestuurscultuur of ons systeem?

Cover stories

Politiek is de aartsvijand van prettig werken. Dat geldt zowel in het bedrijfsleven als bij de overheid. Voor grote IT-projecten is niets zo destructief als een beleidswijziging. Ergens ver boven je hoofd wordt een onmogelijk compromis bereikt in een ingewikkeld krachtenspel van belangen en het hele project gaat ondersteboven. Met een extra koffer aan eisen mag je proberen de scherven aan elkaar te lijmen. Een andere bestuurscultuur moet dit systeemfalen oplossen.

In het bedrijfsleven komen politieke krachtmetingen voort uit belangentegenstellingen die eigenlijk niet zouden mogen bestaan. We werken toch allemaal voor dezelfde zaak? Bij de overheid is politiek echter core business. Ons hele democratische bestel met de Eerste en Tweede Kamer en alles wat daaromheen hangt is opgezet om belan...


Nico Wortel
Lid sinds 2019
Het gaat om de aloude maakbaarheidsillusie. Dit is in het boeddhisme al benoemd. Je kan trainingen volgen om dit bij jezelf op te merken, maar het blijft moeilijk.
Dat wil ook zeggen, dat het erg belangrijk is om hier op te letten.

Daarom ben ik sterk voorstander om kwaliteitsmanagement in te voeren bij regering en parlement. Dit zou een grote verbeterslag betekenen!
frank33
Met een heel simpel ballonnen model de kern van de zaak bloot leggen. Top. Het is echt een schrijnende werkelijkheid in ons politieke bestel. Hoop dat veel mensen dit lezen.
N Dragt
Lid sinds 2019
Ik ben het volledig eens met het verhaal, dat uitvoerbaarheid bij de overheid het slachtoffer is van rechtvaardigheid. Betaalbaarheid speelt nauwelijks een rol, omdat de overheid geen geld hoeft te verdienen. Daarom is uitvoerbaarheid ook geen echt item, het is namelijk altijd betaalbaar tot iemand het onrechtvaardig vindt wat er betaald wordt.
Het probleem bij de overheid is dan ook niet de onzichtbaarheid van uitvoerbaarheid. Het is de menselijke natuur die hier een uitkomst vindt in onzinnige uitvoerbaarheid. Ten eerste het aspect dat complexe uitvoerbaarheid bij de overheid meer personeel betekent, dat betekent meer managers. Meer managers betekent eigenlijk nooit een betere uitvoerbaarheid. We zien dit op meer plekken dan alleen de overheid. Ook het onderwijs en de zorg hebben met de stelselwijzigingen niet geleidt tot een efficiëntie toename, maar een toename van managers.
Wat meer managers ook betekent is meer regels, want de managers moeten namelijk ook aan het werk blijven en bewijzen dat ze nuttig zijn. Gelukkig is de wetgeving complex, dus zijn er meer managers nodig, die er geen enkel belang bij hebben om de uitvoerbaarheid te vereenvoudigen, want dat kost hun hun werk.
Ten tweede koopt uitvoerbaarheid geen stemmen voor politici in de tweede kamer. De uitvoerbaarheid is een saai aspect van een debat en daarmee win je geen stemmen. Het is eerder andersom. Een politicus die het lef heeft om uitvoerbaarheid ter discussie te stellen, zal als een mierenn**k*r worden weggezet, want hij of zij vindt rechtvaardigheid onbelangrijk en opkomen voor de eigen achterban. Het is dus veel zinvoller om te praten over rechtvaardigheid en de kosten van die rechtvaardigheid, want dan kom je over als een actieve politicus.
Verder zou het me niet verbazen als er achter de gordijnen van de tweede kamer in de gesprekken met ambtenaren, door de ambtenaren gezegd wordt dat de politicus zich niet druk hoeft te maken over de uitvoerbaarheid: "Wir schaffen das." om Angela Merkel te citeren. Want beleid is des kamers en uitvoerbaarheid des ambtenaars.
De simpelste oplossing zou dan ook moeten zijn het vereenvoudigen van wat er bereikt moet worden. Wat was het doel van de wetgeving? Dus de geest van de wet en niet de letter. Dus niet hoe voorkomen we misbruik, maar hoe maximaliseren we de opbrengst op onze investering. In het bedrijfsleven heeft men toch ook geleerd dat het een besparing oplevert door duurzaam te zijn en dus meer winst op de investering. Dat heeft de complexiteit een beetje verhoogt, maar niet zoveel dat het onmogelijk bleek om waarde te leveren aan de klant en winst te maken.
Hans Veltman
Auteur
Uitstekende aanvulling van N Dragt, met veel gevoel voor hoe onze bestuurssystemen in de praktijk werken. Kennelijk bent u ook regelmatig geconfronteerd met wat ik zou willen noemen "de Wet van de Onbegrensde Organisatie Obesitas". Zonder tegenkrachten van buiten groeien organisatieonderdelen onbegrensd door.
Dank hiervoor!

Meer over Ethiek, integriteit, moreel kompas