Managementmythe van de maand: positief denken

Columns

Positief denken is de moeder aller managementadviezen. Toch is er volgens Richard Engelfriet helemaal geen bewijs dat positief denken helpt. Daarnaast heeft het ook een duistere keerzijde.

Dit is de laatste managementmythe die ik voor ManagementSite schrijf. Ik zal beginnen met een persoonlijke ontboezeming: ik heb zelf als trainer jarenlang gepredikt dat je vooral positief moet denken. Geloof in jezelf. Blijf zoeken naar kansen als het tegenzit. Denk altijd in mogelijkheden.

Inmiddels ben ik radicaal van dat geloof afgestapt. De reden is eenvoudig: het bewijs dat positief denken leidt tot meer succes, rammelt aan alle kanten.
Het grootste probleem is dat de studies gebaseerd zijn op vragenlijsten: mensen mogen zelf aangeven of ze van zichzelf vinden dat ze positief denken. Dat is erg subj...

Hanneke
Jarenlang stond er een meneer in het centrum van Eindhoven te roepen: "Wat Is beter, een optimist of een pessimist?" En als je dan antwoordde: "Een optimist." Dan riep hij: "Fout! Een realist!" Hij woonde in een psychiatrische instelling, maar voor mij is hij een wijs man. ?
Sanne Zuijderduin
De grote misvatting is dat ideeën en oplossingen door veel en hard denken tot stand komen. Positief denken, negatief denken, harder- of meer denken. Het is allemaal hetzelfde.
De vraag is hoe we onze interne beslis en besluitvormingssystemen die- als vanzelf denken - en ons kant en klare eindproducten aanreiken - werken. Niet door middel van denken. Want in wezen kan en voelt/ziet elk mens heel goed wat de zin en onzin is.

Ieder mens heeft een eigen shitdetector, oplossingenfabriekje en zo Weet, voel of zie je dondersgoed wanneer er iets niet klopt. Dan sta je op scherp, wordt je alerter, bewuster van de zin en onzin en ga je op een bij jou passende manier jezelf verhouden tot de nieuwe situatie. Vervolgens kunnen we door te redeneren het maken van nieuwe combinaties, combineren van feiten met ideeën en al bestaande mogelijkheden en zo komen we verder of niet. Want soms zit het mee en soms zit het tegen Het leuke is dat iedereen dit aldoor doet. Zonder daar je daar een moment over na hoeft te denken.
Patrick Van Alboom
Kind en badwater...
Elke hype is onzin, maar er wordt geld mee verdiend.
De psychologie heeft de laatste jaren heel wat vooruitgang geboekt in de theorievorming en onderzoek over 'normaal gedrag' en 'positieve psychologie'. Deze literatuur is heel interessant en toont wel degelijk aan dat een positieve benadering stukken duurzamer is. Ook in de wereld van de organisatiepsychologie zijn er uitstekende onderzoeken in deze beschikbaar.
Maar het is het hypen dat ons parten speelt. Ik hou niet van een taal waarbij we spreken van aanhangers en tegenstanders, van geloven of niet. Dan zijn we ideologiserend bezig met gedrag. Terwijl we ons dienen te beroepen op degelijke kennis, wetenschappelijk tot stand gekomen indien mogelijk. En daar waar we geen of onvoldoende wetenschappelijke kennis hebben, moeten we voorzichtig denken, en een toetsing inbouwen in ons handelen (cf. evidence based).
Elloy
@Hanneke Dat was vast Arnol Kox. Maar de definitie van een optimist is toch dat het een slecht geïnformeerde pessimist is? ;-)
Hannie Wouters
Prima om een theorie ter discussie te stellen. Wel een hele magere onderbouwing en u voegt uw eigen, de zoveelste, denkwijze toe aan een lange reeks van theorien over hoe wij zouden moeten denken om succesvol te zijn.
Gewoon denken! Werkelijk geniaal!
Heeft u er heel lang over na moeten denken?
Dank voor alle reactie!

@Patrick:
1. Kun je 1 voorbeeld (inclusief referentie) geven van zo'n onderzoek vanuit de (in de wetenschap overigens omstreden) positieve psychologie die evidence-based is, en dus niet gebaseerd op vragenlijsten waarbij mensen zelf mogen aangeven of ze zichzelf positief vinden denken?

2. Het lijkt me dat jouw standpunt net zo ideologisch geladen is als het mijne. Je zegt immers dat je niet houdt van 'taal waarbij we spreken van aanhangers en tegenstanders, van geloven of niet'. Ook daarmee duidt je op een ideologie waar jij voorstander van bent. En je bent tegenstander van 'mijn' methode die je 'hyperig' vindt ;-)

@Hannie: Persoonlijk vind ik het een beetje mager dat je zegt dat je mijn onderbouwing mager vindt, omdat je dat standpunt verder totaal niet onderbouwd. Ik ben van postuur overigens wel mager met mijn 69 kilo lichaamsgewicht en 1.97m lengte ;-)

Meer over Gedragsverandering