Poldermodel is feodaal geworden

Columns

Zo kopt De Volkskrant bij het interview dat ik gaf naar aanleiding van mijn in deze week verschenen essay: Hoe verder? Opkomst en ondergang van het poldermodel. Een rakere typering van mijn betoog is nauwelijks in een korte zin te geven. Het poldermodel anno 2012 is achterhaald, niet meer representatief voor de bevolking, gecorrumpeerd met een fikse dosis cliëntelisme van (ex) politici, erg duur met vele overbodige overheidsorganen. Hoe kon het zover komen?

Het poldermodel wortelt al in de Middeleeuwen met de waterschappen en de gilden, waarbij consensus van alle betrokkenen een belangrijke voorwaarde was om te kunnen overleven. In de zeventiende eeuw formeerden zich al de eerste bevolkingsgroepen die in (meestal) vreedzame co-existentie samenleefden. Het ging om calvinisten, gematigde pro...

Lex van Haarlem
Hallo Grimbert, graag zal ik jouw essay: "hoe verder?" bestuderen.

Ongetwijfeld beschrijf jij daarin het poldermodel als een uitwas van het Rijnlandse besturingsmodel. En daar ben ik het ook wel mee eens.
Toch valt niet te ontkennen dat we in het oude Rijnland vanwege de globalisering en de opkomst van het (neo)liberalisme in de afgelopen decennia op grote schaal te kampen hebben gehad met juist ook de uitwassen van het Angelsaksche denken (graaicultuur, korte-termijn-denken, kortzichtige belangenbehartiging, etcetera).

Een gevaar dat ik zie, is dat met de onvermijdelijke ondergang van het poldermodel het kind van het Rijnlandse model eenvoudig met het badwater wordt weggespoeld. Dan is er wel sprake van een concrete afbraak van vergane glorie, maar nog steeds geen nieuwe constructiviteit die weer wezenlijke vitaliteit kan brengen.
We krijgen dan zeker nog veel meer last van de uitwassen van het al maar uitdijende Angelsaksische denken, dat zonder wezenlijke vernieuwing nooit op een weldadige wijze zal kunnen aarden op Rijnlandse bodem.

Het succes in de peilingen van de SP van Emile Roemer, illustreert m.i. dat de kiezer aan zijn water goed aanvoelt dat het liberale denken (alles ter rechter zijde van de SP) hier geen goede antwoorden heeft.

Hopelijk werpt jouw essay nieuw licht op dit vraagstuk.

Groet, Lex
ELIBERT VAN DEUTEKOM
Gevoelsmatig kan ik het betoog van de heer Rost van Tonningen goed volgen.
Maar was het de heer Lubbers niet de de term de " calculerende burger" heeft gemunt?
Wat mij betreft, mis ik bij de analyse voldoende feitelijkheden op grond waarvan de burgers al die ongenoemde profiteurs kan aanpakken en of strafrechtelijk laten vervolgen.
Of zit het systeem zo in elkaar dat alleen " de wal keert het schip" tot enige correctie zal leiden?
Als we onze hoop moeten putten uit de verdiensten van de SP of van Wilders raken we ,zo vrees ik , nog verder van huis.
Dus verwacht ik dat de denkkracht van de heer Rost van Toningen ons nog wat concretere oplossingen aanbiedt,die wat verder gaan dan de hoop dat de gevestigde orde het wel zal oppakken in verkiezingstijd.( " en da geleuf gij?!" zeggen ze in Brabant)
Grimbert RvT
Beste Lex
Het gaat niet om het poldermodel als uitwas. het gaat om de gegroeide ineffectiviteit van ons besturingsmodel. Zowel het Rijnlandse als het Angelsaksiche model heeft gefaald cg is overrijp, cq feodaal. Het hele westen zit in een (schulden) crisis. Maar Nederlanders zien niet hoe de overheid chronisch middelen verspilt, maar het kan niet lang meer duren dat hiertegen een opstand komt, hopelijk democratisch.
Lex van Haarlem
Inderdaad, maar dit betekent dat er voor een positieve ontwikkeling eerst nog een verdere verdieping van de crisis moet komen.

Om de democratie daarbij een handje te helpen moeten onze politici en hun adviseurs zich misschien ook eens in de "Theory U" verdiepen, waarover Cynthia van der Zwan vandaag een interessant artikel op deze site heeft geplaatst.
Niels van der Stappen
Lid sinds 2020
Ja, de maatschappij is in een gezagscrisis, zeker. Maar komt dat door de manier waarop we in Nederland het overlegmodel van na de Tweede Wereldoorlog hebben vormgegeven, door Rost van Tonningen 'het poldermodel' genoemd?

Ik denk het niet!
Na de winst van het neo-liberalisme in de jaren '90 hebben we het poldermodel nooit meer goed uitgevoerd! In de jaren '90 werd elk menngsverschil binnen en onder Paars afgekocht. Daarna werd in het zogenaamde poldermodel er door de politiek voor gekozen (soms zelfs openlijk, zoals bij de pensioen-besprekingen) om standaard de werkgevers hun zin te geven.
Kortom: de strijd die (b.v. in de SER) met woorden dient plaats te vinden tussen als evenwaardig geziene partijen, vond feitelijk niet plaats. De kern van het poldermodel: tot overeenstemming komen ná discussie (en dus breed gedragen oplossingen) werd veronachtzaamd.

Kortom: we moeten juist terug naar het echte poldermodel en niet naar het zogenaamde poldermodel van de jaren '90 en daarna!
Het lijkt me niet dat bij dat echte poldermodel honderden raden horen. Maar te weinig lijkt me ook niet goed. Het valt immers niet te ontkennen, dat er in Nederland heel veel behoorlijk goed gaat (wie wil er verhuizen naar een ander land?). Het ertegen afzetten is tegenwoordig wel erg modieus geworden. En velen huilen maar lekker mee, wel zo gemakkelijk. Maar meestal leidt dat tot 'krachtige uitspraken', die soms echter niet verder gaan dan borrelpraat.

Lees maar: "Vriendjespolitiek staat voorop, het systeem is totaal gecorrumpeerd en verrot. Het wordt tijd voor een grote schoonmaak in Den Haag zeker nu men aanstalten maakt de burgers en het bedrijfsleven weer nieuwe lasten op te leggen. Er vallen nog miljarden aan bezuinigingen bij de overheid te halen ook door het opheffen van een aantal bestuurslagen zoals provincies en deelgemeenten."

Bullshit!
Grimbert RvT
De oplossing zit in drastische vereenvoudiging van de overheidsorganisatie, zoals bij elke turnaround. Meer Stichting van de Arbeid met hoofdzaken van beleid dan een detailistische werkende SER etc, veel minder bestuursniveaus, veel minder adviesradenen. Wie denkt dat dertig banen in een persoon zijn fe verenigen die kan ik slechts een goede zenuwarts aanraden. Zeker als zo'n persoon na ergens te hebben gefaald zonder dralen weer elders wordt benoemd. In mijn boek voorbeelden genoeg!
De vakbonden zijn allang niet representatief meer voor het poldermodel. Wie tevreden is over zijn pensioenbestuur bestaande uit werkgevers en werknemer-vertenwoordigers die vaak geen enkel inzicht in de complexiteit van de materie hebben wens ik ook veel sterkte.
Maar Nederland slaapt net als veel andere landen in het Westen lekker door.met steeds grotere schuldenbergen Mocht iemand denken dat ik pleit voor PVV of SP die kan ik gerust stellen. Maar als de middenpartijen PvdA CDA en VVD geen schoon schip maken in eigen gelederen zal de vlucht naar de onproductieve flanken alleen maar toenemen. Lees de kop in het zand bijdrage hiervoor met zijn bull shit fanfare
A Snuis
Alle -ismen zullen verdwijnen! De wereld zal bestaan uit individuen en kleine subculturen, die als het er op aankomt gaan handelen uit overlevingsdrang...Dus alleen als hun ideaal word aangevallen of als ze zich dit inbeelden...Hierop zijn geen oude rechtmatigheden opgewassen....Decentralisatie van macht en een vereenvoudiging van regels en wetten kunnen dit proces misschien vertragen?
Grimbert RvT
http://www.trouw.nl/tr/nl/4328/Opinie/article/detail/3310909/2012/09/04/Bestuurlijke-onmacht-is-grootste-bedreiging-voor-het-land.dhtml

Meer over Crisismanagement