Ik ben heel nieuwschierig wat het effect zal zijn van de introductie van het minimumtarief zoals wat men in Den Haag van plan is. Temper die horeca-handjes levert publiceert de gemiddelde uurbeloningen voor een aantal functies die ze aanbieden. Bijna al deze uurbeloningen liggen onder het voorgestelde bedrag. Het kan absoluut zomaar eens zijn dat men de kwetsbaarste met deze maatregel toch eindelijk binnen de boot weet te houden. ik vond het al triest dat verkapt stukloon teruggeslopen was in ons "rijke" land.

Voor hoogwaardige professionals ligt de toekomst in coöperatieve platforms q. samenwerkingsvormen.

Mooi artikel weer, Willem.

Dat er iets gaande is, is duidelijk, maar hoe groot wordt het, hoe bestendig zal het blijken te zijn en wat zijn de maatschappelijke gevolgen?

Laten we even afstrepen en afpellen.

• Ik vermoed dat de publieke sector niet snel zal worden omgetoverd tot een setje platformorganisaties. Het leger, de politie, het gevangeniswezen, de zorg, waterstaat, het onderwijs, ik noem maar wat, het zit er niet erg in.

Daarmee heb je tegenwoordig al snel de helft van de 'economie' te pakken.

• Ik sluit ondertussen niet uit dat overheden nog meer dan nu uitvoerende werkzaamheden, van call centers tot plantsoenendiensten, gaan uitbesteden. Overheden houden namelijk van de laagste prijs, ondanks al het rituele getoeter over kwaliteit en sociaal beleid. Dus als de ver-übering van de private arbeidsmarkt doorzet en de prijzen navenant dalen en de flexibiliteit ongebreideld toeneemt, wordt de verleiding om de boel uit handen te geven nog groter. En als men het in eigen huis houdt, voorspelt dat niet veel goeds voor de cao.

• Overheden denken ook vaak dat buiten de deur veel betere experts rondlopen dan zij zelf in huis hebben. Vaak klopt dat omdat menigeen zijn experts heeft wegbezuinigd. Geeft dit nieuwe kansen voor zzp-platforms? Ik vraag het me af. In het bestek van de kleinste aanbesteding worden vaak al enorme eisen gesteld aan het ervaringsniveau van de inhuurkracht. Komt bij dat men vanwege continuïteit en afbreukrisico liever zaken doet men de bekende bureaus dan met nieuwkomende eenlingen. Wel voorzie ik ook hier een prijsdrukkend effect.

• Het gaat dus vooral gebeuren in de private sector. Zien we hier een killer application in opkomst? Ik vermoed dat in de onderkant van de arbeidsmarkt de ver-übering nog wel een tijdje zal doorgaan en reguliere bedrijven zal opslokken of transformeren in überiaanse platforms. Tel uit je winst. Een onversneden vorm van uitbuiting is ons deel. Nul-urencontracten, oproepkrachten, tayloriaanse werkuitsplitsing, etc. en wie bezwaar maakt, is out. De vakbonden zijn op dit moment nauwelijks nog existent, maar als ze het verstandig spelen, gaan ze een bloeitijd tegemoet. Zo niet, dan is de vraag of de overheid een regulerende (lees: terugdringende) rol zal willen spelen. Ik voorspel: pas als het echt niet anders kan. Onze overheid is sinds een decennium of twee geheel van het neoliberalisme en bovendien heeft ze kilo’s boter op het hoofd.

• Hoger in de arbeidsmarkt, dus daar waar we al dan niet onvrijwillige zzp-ers aantreffen, zullen we ‘Taylor’ waarschijnlijk wat minder tegenkomen dan onderin, maar prijsdruk, bestaansonzekerheid en uitsluiting in geval van een paar negatieve recensies zitten er dik in. En omgekeerd, zij die scoren, hebben geen platform nodig, zoals je terecht opmerkt, Willem.

• Ik begrijp ook niet zo goed waarom sommige ‘kenners’ zo blij worden van de afschaffing van de – in hun ogen – ouderwetse en overleefde arbeidsmarktrelaties. Tegenover de vrijheid van weinigen staat de onderwerping van velen. Hoe kapitalistisch wil je het hebben?

• Mij verbaast ook dat deze liefhebbers hun voorkeur vooral baseren op de onvermijdelijkheid ervan, want digitalisering en zo. Alsof hier sprake is van een natuurwet waarvoor we slechts kunnen buigen. Welke samenleving hebben zij in gedachten? De klassieke en dus nare werkgevers worden vervangen door oppermachtige, ongrijpbare mondiale mediaconcerns als Google en Facebook waar afluisteren en data-misbruik usance zijn en ondanks boetes en overheidsregulering gewoon doorgaan. Commitment met een organisatie en haar klanten en medewerkers worden vervangen door de enkelvoudige aanwending van specifieke skills voor een bepaald doet of tijdvak tegen een tarief dat altijd onder druk zal staan (‘voor jou een ander’). Stap dan direct over op robots. Dat scheelt een dure en pijnlijke tussenstap.

Zo kan ik nog wel even doorgaan, op het gevaar af dat de lezers denken met een aartsconservatief te maken te hebben. Ik zwijg dus. Voorlopig.

Paul Verburgt

Hoi Paul.

Goede vragen.

Over wat het worden gaat hebben we nog geen zekerheid. Maar dat het platform ontwerp grote gevolgen gaat hebben lijkt mij zeker. De voortekenen zijn duidelijk: Al jaren werken aannemers met een super flexibel bestand van on demand krachten. De vernetwerking van organisaties maakt het inhuren van on demand teams en bedrijfjes steeds gemakkelijker. Tal van organisaties proberen overhead- en transactie-kosten terug te dringen door hun staven af te slanken of buiten het bedrijf te parkeren tot en met HRM. Een flexibele schil van on demand personeel is een normaal verschijnsel geworden voor veel bedrijven.
Sluipenderwijs nestelt aldus het on demand model zich in steeds meer organisaties. Organisaties vernetwerken niet alleen; ze platformiseren ook.

Een toenemend legioen van ZZP’ers springt in op deze ontwikkeling. Dat niet iedereen hier blij van gaat worden is buiten kijf. Wat gebeurt er met de lieden die keer op keer laag scoren bij hun opdrachtgevers? Krijgen we ver-übering van de arbeidsmarkt met een race to the bottom? Een een Taylorisering van het werk. Je moet er toch niet aan denken.

Een ander risico dat je noemt "Commitment met een organisatie en haar klanten en medewerkers worden vervangen door de enkelvoudige aanwending van specifieke skills voor een bepaald doel of tijdvak tegen een tarief dat altijd onder druk zal staan (‘voor jou een ander’)."
Ook niet bepaald een vrolijk vooruitzicht. Aan de andere kant: hoe is het met commitment en betrokkenheid gesteld onder de huidige condities?

Daarbij komt nog dat het business model van On demand Apps mij kwetsbaar lijkt. In het artikel noem ik een paar risico’s. Zoals de mogelijkheid dat hun bestanden afgeroomd wordt door opdrachtgevers die voor langere periodes versterking zoeken.

Mijn voorlopige conclusies: de vernetwerking en platformisering van organisaties zetten door. Hoe de 'On Demand Arbeid' zich gaat ontwikkelen is onzeker; de risico's van Ver-übering en Taylorisering zijn reëel .

We blijven in ManagementSite deze ontwikkeling op de voet te volgen.

Willem Mastenbroek, hoofdredacteur ManagementSite