Medewerkers en organisatie komen optimaal tot bloei als de "why" elkaar versterkt

Columns

Beste Ben,

Ik kon het niet laten op jouw blog te reageren, ook al is die van enkele maanden geleden–ik zag hem pas gisteren. Als organisatiefilosoof mag je je natuurlijk wat ongebruikelijke danspasjes veroorloven, maar mijn conclusie over je gemijmer over 'De bedoeling van organisaties' is dat je een hele upgrade gemist hebt.

Je steunt het idee dat de bedoeling een vorm van machtsmisbruik zou zijn om arbeiders nog verder uit te buiten. Arbeiders, Ben? Ik voel me geen arbeider, wie zijn die arbeiders waar jij over schrijft? Zijn de recente maatschappelijke ontwikkelingen aan jou voorbijgegaan? We leven met een schaarste aan werknemers en dat heeft als direct gevolg dat –indien er al sprake zou zijn van machtsverhoudingen– de macht juist bij de werknemer ligt vandaag de d...

Ben Kuiken
Pro-lid
Dag Ineke,

Bedankt dat je reageert op mijn column, die ook zeker prikkelend bedoeld was, dwz bedoeld om reacties uit te lokken. Dat is in elk geval gelukt :-)

Complimenten ook voor de retorische trucjes waarvan je je bedient om je betoog kracht bij te zetten. Dat is altijd leuk voor het debat en voor de lezer. Mooie vondsten ook, zoals ongebruikelijke danspasjes, upgrade gemist en je (gespeelde?) verontwaardiging over mijn gebruik van het woord arbeiders. Dat was een verwijzing naar Marx, maar dat had jij natuurlijk wel door.

Waar ik het echter fundamenteel mee oneens ben, is met het beeld dat jij schetst van de zelfbewuste, zelfredzame werknemer die zelf wel weet wat goed voor haar (en hem en hen) is en die prima in staat is om haar eigen boontjes te doppen. Ik denk dat dit voor jou en mij geldt, en voor een groot deel van de hoogopgeleide werknemers, maar zeker niet voor iedereen.

Een van de problemen van de huidige arbeidsmarkt is naar mijn idee juist dat deze hoogopgeleide werknemer vooral voor zichzelf kiest, ten koste van het grotere maatschappelijke belang. Ze kiezen dan bijvoorbeeld voor werk dat weinig toevoegt aan de samenleving, zoals adviseur of beleidsmaker, terwijl er in de sectoren waar het ertoe doet, zoals het onderwijs, de zorg etc., tekorten ontstaan. Wie wil er nou nog voor een klas met 30 lastige pubers staan als je ook gewoon op je thuiskantoortje een beleidsnotitie kunt schrijven? Of ze werken wel in de zorg, maar worden dan zzp'er en verhuren zich zo aan de best betalende zorgorganisatie, zonder dat ze verantwoordelijkheid nemen voor de organisatie van het werk. Onregelmatige uren? Waarom zou je?

Je hebt het over schaarste aan personeel. En toch staan er nog duizenden mensen langs de kant, bijvoorbeeld omdat ze te oud bevonden worden of een buitenlandse achternaam hebben. De oplossing van werkgevers voor de schaarste is om maar weer een blik buitenlandse arbeiders (sic) open te trekken, want dat is het makkelijkst en goedkoopst.

Je hebt het over organisaties die in toenemende mate in een maatschappelijke behoefte willen voorzien. Wat is de maatschappelijke waarde van flitsbezorgers? Wat is de maatschappelijke waarde van huisjesmelkers, van gokbedrijven, goedkope spullen-winkels, van jachtenbouwers?

Het is natuurlijk prachtig als mensen hun voldoening vinden in het werk dat ze doen, en als ze in de organisatie waar ze dat doen tot hun recht komen. En het is ook goed dat mensen zoals jij je daar hard voor maken, ga daar vooral mee door. Maar ondertussen is er nog wel iets anders aan de hand op de arbeidsmarkt, en dat is iets fundamenteler dan het vinden van je why. Dat gaat over de menselijk waarden waar ik het in mijn column over heb. Waarden als solidariteit, menselijkheid en erkenning. Het wordt tijd dat organisaties daar verantwoordelijkheid voor nemen, in plaats van soul-searching te gaan doen naar hun bedoeling.
Jo Spiertz
Lid sinds 2019
Ineke, je gedachten zijn goed maar ik ben het met Ben eens. De maatschappelijke realiteit is nu eenmaal nog steeds anders. Werkgevers die wezenlijk betrokken zijn bij het welzijn van hun werknemers en zich echt verdiepen in wat hiervoor nodig is, zijn gewoon ver te zoeken. Ook met de huidige personeelsschaarste.
Thomas Langemeijer
Pro-lid
Hi Ineke,
Het blijkt eens te meer dat er verschillende perspectieven zijn volgens welke je naar een organisatie kan kijken. Jouw reactie op Ben’s artikel leest voor mij als iemand de maat nemen, why? Wat draagt dat bij? Je ziet het al genoeg om je heen. En daar wordt niemand fijn of blij van!
Dat ‘we kunnen kiezen of we ergens willen werken, of we ergens niet willen werken of dat we ergens stoppen met werken’, is bij lange na niet voor iedereen weggelegd. Daarnaast vraag ik me af of organisaties ‘steeds vaker op zoek gaan naar waar het ons als samenleving ten diepste om gaat.’ Even zo vaak zie ik het tegendeel.
En stel dat het niet zo is dat je ‘als werknemer je thuis voelt bij je organisatie om jouw why binnen die organisatie vorm te geven? Dan maar opstappen? Heeft onze ministerpresident niet eerder uit dat vaatje getapt? In ieder geval met weinig weerklank tot gevolg!

Meer over Betrokkenheid, commitment