Oplossingsgerichte zelfcoaching maakt zelfredzaam

Cover stories

Problemen genoeg die vragen om een oplossing! Zelfcoaching met een oplossingsgerichte aanpak is een goed alternatief. 4 stappen en 5 tips.

Martin is een manager in een commerciële organisatie en zijn carrièremogelijkheden bij het bedrijf zijn te beperkt naar zijn zin. Omdat het bedrijf binnen een jaar overgenomen gaat worden door een grotere organisatie wil Martin goed nadenken over zijn loopbaan. Hij start een coachingstraject met een coach. Deze coach voelt dat Martin dieper liggende problemen heeft dan zijn loopbaanvraag en deelt zijn intuïtie met Martin: ”Ik krijg de indruk dat er iets niet goed in jouw relatie met je vrouw en dat dat jouw dieper liggende probleem is…”. Martin veegt deze opmerking van de coach van tafel. Maar op weg terug naar huis denkt hij er toch over na. Er schiete...

martine
Leuk de invalshoek over zelfcoaching, en oplossingsgericht werken werkt heel vaak.

Maar wat een debiliserende eerste alinea's over coaches die onterecht (en op intuitie, bah!) relatieproblemen suggereren als Martin voor een loopbaanvraagstuk komt.... Nee, beste mensen, blijf weg bij coaches, het zijn de heksen van de 21e eeuw, brrr.

Graag in tweeen knippen dit artikel, eerste helft weggooien, andere helft boven je bed ophangen.

Martine Vos
Amalia Deekman
Als oplossingsgerichte coach en trainer ben ik het hier helemaal mee eens (: vooral het stuk over zelfcoaching. Dit haalt coaching uit de therapeutische sfeer en maakt het tot iets normaals wat ieder mens weleens nodig kan hebben, maar vooral zelf (eerst) kan doen.
Michael Vrijhoef
Beetje vaag is het wel:

Ten eerste: Als je coach je problemen erger maakt (induceert) dan heb je de verkeerde coach! (Als ik mijn auto met een haperend knipperlicht naar de garage breng en ik 'm terugkrijg met startproblemen, zit ik tenslotte bij de verkeerde garage)

Ten tweede: Dit artikel en het "zelfcoachingshulpmiddel" is OOK coaching, welbeschouwd.
Dus ook de daarin gedane opmerkingen en adviezen moet je dan terzijde leggen.

Ik ben voorstander van het idee dat de meeste mensen veel méér zelf kunnen dan ze doorgaans doen. We hélpen te graag met oplossingen, niet met het pad ernaartoe. De tendentieuze opmerking aan het begin (coaching ka'n het probleem verergeren) lijkt me niet nodig. Aanreiken dat er voor sommigen iets als zelfhulp bestaat is prima, maar liever gedragen door argumenten, niet door bangmakerij.

Michael
René van Zandwijke
Een coach is niet meer van deze tijd een mentor daarin tegen wel.

Houdt een coach zich ook bezig met de ondernemer, een mentor is alleen met het bedrijf bezig en is continu opzoek samen met de ondernemer hoe het bedrijf te innoveren.

Een mentor kan terugvallen op jarenlange ervaring als ondernemer in goede en slechte tijden en is daarom een ideaal klankbord/sparringpartner voor een ondernemer.
Tim Theeboom - Impuls organisatieadvies/Universiteit van Amsterdam
Een goed artikel waarin ik mij als oplossingsgerichte coach/trainer volledig kan vinden. Leuk om te lezen.
Erik Sons
Gwenda, ik vind je opzet om mensen zelf aan de slag te laten gaan met oplossingsgericht werken heel erg goed. Laagdrempelig en behulpzaam. Wel heb ik erge moeite met jouw introductie van het effect van coaching, namelijk alsof coaches hun coachees problemen aanpraten (door hun intuïtie, projectie of iets dergelijks). Daarmee doe je coaches tekort, althans de goede. Heb je zelf ervaringen die tot deze conclusie hebben geleid? Ik ben benieuwd wat andere coaches hiervan vinden.
Annemarie (AM) aVos
Het eerste voorbeeld is me uit het hart en uit mijn eigen ervaring gegrepen: precies de reden waarom ik nimmer zelf coach wilde worden. Na de opleiding bij jullie ben ik er anders tegenaan gaan kijken: oplossingsgerichte vragen helpen mensen idd vooruit en je kunt het ook heel goed op jezelf toepassen. Dat je wel je ervaring uit het verleden meeneemt maakt alleen maar dat de oplossing ook daadwerkelijk een geheel eigen traject wordt.

Helder stuk, Gwenda, ik heb het getweet. Groet, Annemarie
Gwenda Schlundt Bodien
Bedankt, Annemarie, Amalia en Tim en Erik.
Erik, ik begrijp je reactie goed en nogmaals, (goede) coaches geven hun meningen en diagnoses met de beste bedoelingen en ik zet geen vraagtekens bij die bedoelingen. Maar ook goede bedoelingen kunnen probleeminducerende effecten hebben. Ik stel daarom wel vraagtekens bij het effect dat een advies, mening, oordeel of diagnose van de coach op de client kan hebben.
hartelijke groet, Gwenda
Ingrid Larik
Ik wilde net in mijn pen kruipen toen ik Martine Vos's en Erik Sons' reactie las...en ik kan die helemaal bijtreden.

Iemand die zich coach noemt en maakt dat een coachee met meer problemen opgezadeld zit dan voorheen en dan nog met de slinkse bedoeling de coachee van hem of haar afhankelijk te maken...dat is GEEN COACHING !

Los daarvan ben ik een voorstander van - ook - zelfcoaching. Het is een en-en-verhaal en naargelang wat je nodig hebt, kan je jezelf uit de slag trekken of heb je eens iemand nodig die je een spiegel voorhoudt, je durft te confronteren en die met je overtuigingen aan de slag gaat..zodat het werkelijk helpende overtuigingen worden. Vanuit een positieve ins.teek
Gwenda Schlundt Bodien
Bedankt voor jullie reacties. Ik hoop dat het tweede deel van het artikel bruikbare elementen heeft, voor degene die het eerste deel minder aanspreekt. Ik twijfel niet aan de goede bedoelingen van (de meeste) coaches als zij hun intuïtie of oordeel of diagnose delen met hun cliënten. Ondanks die goede bedoelingen kan die intuïtie, dat oordeel, die diagnose een probleeminducerend effect op de cliënt hebben. Zelfs een eenvoudige opmerking als:"wat zie je er moe uit, gaat het wel goed met je?" kan het effect hebben dat de persoon aan wie de vraag is gesteld zich plotseling moe gaat voelen. Het is moeilijk probleeminducerende opmerkingen niet onder je huid te laten komen. Het boek Overdiagnosed http://www.amazon.com/Overdiagnosed-Making-People-Pursuit-Health/dp/0807022004 behandelt het probleeminducerende effect dat kan optreden in de gezondheidszorg. Ik zie parallellen met geestelijke gezondheidzorg. Ik pleit niet tegen coaching, ik pleit wel voor zelfredzaamheid.
Gwenda Schlundt Bodien
Beste Ingrid

Probleeminductie werkt vaak heel subtiel (en nogmaals, niet met slechte of slinkse bedoelingen maar juist met goede bedoelingen van de coach). Het gebeurt bijvoorbeeld wanneer de coach een idee krijgt over de oorzaak van het probleem van de cliënt of wanneer de coach de cliënt een spiegel voor houdt. Zoals Steve de Shazer (een van de grondleggers van de oplossingsgerichte aanpak) zei:"als je (de therapeut) een diagnose voelt opkomen, neem drie asperientjes en ga naar bed".

hartelijke groet

Gwenda Schlundt Bodien
Jan van den Brink
Dag Gwenda,

Veel is al gezegd. Erg leuk dat je stuk zo veel reacties oproept.

M.i. probeer je 2 discussies tegelijkertijd te voeren: zelf-coaching is beter dan coaching; binnen coaching is oplossingsgericht coaching beter dan probleemgericht. Voor beide discussies neem jij dan als kern van je argumentatie (de kans op) probleeminductie.

Over de waarde van coaching en zelfcoaching is al veel gezegd, dus ik wil ingaan op de 2e discussie en op probleeminductie zelf.

Mijn stelling is dat

coaching én zelf-coaching uitgevoerd op een goede manier de kans op probleeminductie verkleinen, en uitgevoerd op een niet-goede manier probleeminductie kunnen opwekken.

De crux zit hem dan in wat 'niet goed' is.

- 'niet goed' is ten eerste het feit dat je alleen van een probleem en de daarbij behorende indrukken, diagnoses en intuitie uitgaat én dat benoemt bij het coachen. Ik denk dat een goede coach én een competente 'zelf-coach' deze risico's onderkent en expliet maakt.

- maar 'niet goed' is ten tweede dat iemand die slecht in staat is afstand te nemen van de eigen situatie zichzelf gaat coachen. Het punt bij coaching is nu juist dat de coachee vaak vastzit in belemmerende en irreele gedachten, vooronderstellingen over zichzelf, etc. Door dat vastzitten daarin ga je ook van daaruit jezelf suggestieve vragen stellen, verkeerde diagnoses doen, gevoelens uitvergroten, etc. En dit zijn nu net de oorzaken van het ontstaan van probleeminductie.

Conclusie:
- ben je in staat jezelf te coachen, probeer dat dan eerst en bij voorkeur oplossingsgericht;
- lukt het je niet, ga dan naar een goede coach die de risico's van probleeminductie onderkent en benoemt.

Groet,

Jan van den Brink
Martje Smallegange
Lid sinds 2019
Ik sluit me aan bij de opmerkingen van Jan van den Brink.
Met de volgende aanvulling: voordat je als coach (wat ik ben) je intuïtie deelt met je cliënt bedenk je of dit goed is om te doen of niet. M.a.w. je hebt als coach de plicht niet die intuïtie met je cliënt te delen wanneer dit tot probleeminductie zou kunnen leiden. Bovendien ben ik van mening dat jij je als coach in die situaties dan niet aansluit bij de vraagstelling van de coaching van de cliënt.
Hart.groet,
Martje Smallegange
lars ratering
Als je de vraag van de ander echt als uitgangspunt neemt, en dan bedoel ik echt, kom je nooit vanuit een loopbaanvraag bij relationele problemen, beetje flauwe insteek dus. Wellicht zijn er (intuitieve) coaches die wel doen, shame on you/them!

Wat mij verder opvalt aan het oplossingsgericht werken is dat het soms lijkt alsof het niet een stapje verder mag gaan dan alleen de oplossing die voorhanden ligt. Dus het deel aan overtuigingen, normen/waarden, drijfveren wordt niet of nauwelijks aangeboord/benoemd, anders dan wanneer deze helpend zijn aan een oplossing. Niets mis mee als het werkt, want dat is bij coaching toch vaak het geval, vooral werken met wat helpt. Echter als dat deel blijft blokkeren dat een nieuwe stap in de weg staat lijkt het mij niet meer dan logisch dan dat bespreekbaar wordt (gemaakt). Als daar (onbedoeld) bij-effecten ontstaan dat iemand zich bewuster wordt van zijn gedrag (ook in andere situaties waaronder thuis), niets mis mee. Volgens mij ligt het dus voor een groot deel aan de insteek die coachee wil insteken, die de coach insteekt en op welk niveau je werkt in de coachingsrelatie. Ik vind het altijd wel grappig als oplossingsgericht werken, of werken met NLP als 'waarheid' wordt geponeerd. Het heilige 'moeten' als uitgangspunt in plaats van aansluiten bij de ander. Oefeninggestuurd werken in plaats van goed luisteren, etc. Ik werk zelf eclectisch en vanuit wat de ander verder helpt, maar goed dat is ook een opvatting.....

Lars Ratering
Gwenda Schlundt Bodien
Beste Jan

Inderdaad leuk dat er veel reacties komen. Bedankt voor die van jou.

Ik zeg in het artikel inderdaad iets over zelfcoaching en coaching en over de manier waarop de zelfcoaching vorm kan krijgen. Maar niet in de zin dat zelfcoaching beter is dan coaching. Ik denk dat beide vormen van hulp een plek hebben. Ik pleit alleen voor een goede afweging of je een coach in de arm neemt of dat je jezelf gaat helpen. Ik denk dat mensen erg vaak in staat zijn om zichzelf vooruit te helpen, ook wanneer ze vast zitten of moeilijk afstand kunnen nemen.

Als je ervoor kiest om jezelf te gaan helpen, dan is het inderdaad belangrijk welk soort vragen je jezelf stelt en in welke richting je je gedachten stuurt. Daarbij zeg ik niet dat de oplossingsgerichte aanpak de enige manier is die kan werken. Ik geloof niet dat 1 aanpak altijd de beste is. Er zijn meerdere aanpakken die kunnen werken. En niemand is verplicht om een bepaalde aanpak (altijd) te gebruiken. Dat soort druk in groepen kan zelfs gevaarlijk zijn en stopt innovatie en creativiteit.

Probleeminductie is wel iets waar ik tegen ben. Zowel als je jezelf coacht als wanneer een coach dat doet.

hartelijke groet

Gwenda Schlundt Bodien
Gwenda Schlundt Bodien
Bedankt Martje!

groet, Gwenda Schlundt Bodien
Gwenda Schlundt Bodien
Beste Lars

Shame on them klinkt mij te hard. Coaches kiezen hun vak juist om mensen te helpen, dus een veroordeling van hun aanpak lijkt me niet snel gerechtvaardigd. Dit voorbeeld is, naast vele andere voorbeelden die ik ben tegengekomen, uit de praktijk gegrepen en kwam voort uit de oprechte overtuiging van de coach dat hij zijn client zo het beste kon helpen, omdat hij anders niet met het "echte" probleem bezig was. Nogmaals: goede bedoelingen van de coach.

Ik vind het niet zozeer grappig als een aanpak als waarheid wordt verheven. Dat spreekt me niet aan en ik denk dat het zelfs gevaarlijk kan zijn. Dat is dus ook niet wat ik beoog met dit artikel.

groet, Gwenda Schlundt Bodien
Branko Lastdrager
Vier vragen en een boel commotie. Labeldiscussies, dogmatische interpretaties en goed/fout oordelen. Uiteindelijk draait 'oplossingsgericht coachen' om het zelfstandig kunnen stellen van vier vragen. Overigens vragen die tot de kern van de Co-Active Coaching behoren en onder andere ook terugkomen in de ACT (Acceptance & Commitment Therapy) en de opleiding Psychosynthese. Ander sausje, kleurtje en geurtje. Ja, en soms kom je er zelf aan toe, en soms kan het helpen dat iemand anders, je buurvrouw of je coach de vraag stelt. Ik krijg daardoor bij het lezen voortdurend het intuitieve gevoel dat er een punt wordt gemaakt (probleem gecreerd) dat er helemaal niet is?
Tom van Haaften
Leuk stuk over zelfcoaching. En het werkt heb ik zelf ondervonden. Daarnaast vind ik dan wel de onderkenning van de veranderbehoefte het lastigst omdat daar de 'pijn' zit.
Leon Dohmen
Dag Gwenda,

Afgeven op coachen en hier als oplossing zelfcoaching tegenoverstellen. Maar om zelfcoaching te kunnen doen heb je tips van een oplossingsgerichte coach nodig......

Lijkt op reclame maken voor je eigen stokpaardje...

Vriendelijke groet,
Leon Dohmen.
Gwenda Schlundt Bodien
Dag Leon

Ik weet niet helemaal zeker of je tijd hebt gehad om het artikel helemaal te lezen? Mocht dat niet zo zijn en als je daar interesse en gelegenheid voor hebt zou dat wellicht een idee zijn. Hopelijk wordt de bedoeling van dit artikel dan duidelijker voor je. De bedoeling van dit artikel is om de positieve verwachting op te wekken dat mensen hun eigen problemen kunnen oplossen en het artikel reikt wat ideeën aan hoe mensen dat zouden kunnen doen. Verrassend dat iemand er slinkse bedoelingen in denkt te kunnen ontdekken. Die heb ik niet.

met vriendelijke groet

Gwenda Schlundt Bodien
Gwenda Schlundt Bodien
BesteTom

Ja, dat onderschrijf ik. Rustig stil staan bij wat je probleem is en hoe je daar last van hebt is een belangrijke stap. Daar de tijd voor nemen levert vaak op dat je beter weet waaraan je iets wilt veranderen. Je motivatie om in beweging te komen neemt dan vaak toe en je weet inhoudelijk beter in welke richting je gewenste situatie gaat. Door de vraag HOE heb ik last van mijn probleem komt het probleem binnen je invloedssfeer. Dat helpt om ook de gewenste situatie en de eerdere successen binnen je eigen invloedssfeer te formuleren en ontdekken.

met vriendelijke groet

Gwenda Schlundt Bodien
Gwenda Schlundt Bodien
Beste Branko

Eerlijk gezegd verrast het mij ook. Het doel van het artikel is veel eenduidiger dan sommige van de reacties doen vermoeden:

1. coaching kan nuttig zijn
2. probleeminducatie kan schade opleveren
3. jezelf coachen kan nuttig zijn
4. mensen zijn vaak goed in staat zichzelf te helpen
5. en als ze dat willen kunnen bepaalde vragen en tips daarbij wellicht helpen.

met vriendelijke groet

Gwenda Schlundt Bodien

Meer over Oplossingsgericht managen