Narcisme, innovatie en leiderschap

Columns

Narcisme staat in een kwaad daglicht in de managementliteratuur en zeker ook in de perceptie van de meeste psychologen. En daar is goede reden voor, want het gedrag dat hiermede in verband wordt gebracht staat voor obsessie met jezelf hebben waarbij iemand zichzelf geweldig vindt. Hij/zij is egoïstisch, ambitieus en dominant en heeft vaak een gebrek aan inlevingsvermogen. Freud voegde hier nog aan toe dat narcisme leidt tot verliefd zijn op jezelf, anderen gebruiken en misbruiken om jezelf te bevredigen en vooral zelf veel bemind te worden, in plaats van anderen te beminnen. Niet iets om intens naar te verlangen (..)

Hoe waar al deze negatieve kanttekeningen over narcisme ook zijn, het lijkt als eigenschap breed verspreid onder topleiders, hoewel wetenschappelijk bewijs hiervoor vaak ontbr...

Rijk Binnekamp
Beste Grimbert,

Prima verhaal. In ''Leiderschap ontraadseld'' gaat Manfred Kets de Vries hier dieper op in. Hij stelt dat narcisme en leiderschap op een ingewikkelde manier met elkaar verbonden zijn. Een boek dat ik zeker wil aanbevelen voor een ieder die meer over narcisme en leiderschap wil begrijpen.
Grimbert Rost van Tonningen
Beste Rijk
Ik heb met opzet niet gerefereerd aan Kets de Vries, Niet alleen in het door jou genoemde boek maar ook in Managers op de divan en Folie a deux etc beschouwd hij narcisme vooral als ziekte, als psychologische afwijking. Ik heb juist de onmisbaarheid van narcisten bij innovatie willen aantonen in navolging van Maccoby
Edith Ankoné
Mooi geschreven... puzzelt me alleen nog waarom het hier "slechts" over mannen gaat....
Hoe past dit dan in deze context bij het transformationele Leiderschap met al haar vrouwelijke componenten?
Grimbert RvT
Beste Edith
Narcisme komt zeker ook bij vrouwen voor, maar sociale inbedding is meer des vrouws dan des mans. Er zijn bovendien nog steeds minder vrouwelijke leiders dan mannen. Ik zou wel enige namen kunnen noemen van vrouwen die aan narcisme lijken te lijden maar het bewijs ontbreekt en dus zou dat speculatief zijn en laat ik dit na. In het sprookje van Sneeuwwitje is de stiefmoeder zeker narcisitisch.
miriam de wit
Het probleem zit hem nu precies in wat je zegt over het inbedden in een sociaal systeem; dat zullen narcisten nooit toelaten. Alle mensen die hen daarin zouden kunnen ondersteunen zullen ze allang hebben ontslagen of op een zijspoor gezet.
Verder ben ik het volstrekt niet eens met het feit dat het bevlogen leiders zijn; het zijn blikvernauwende leiders die alleen maar doen wat zij denken dat goed is. De mensen die jij noemt in je artikel waren toevallig ook begaafd in ander opzicht en dat hebben ze kunnen gebruiken. Helaas zijn de narcisten onder ons niet perse begaafd met iets wat zij goed kunnen. Ik deel je mening in het artikel dus niet, mede omdat narcisten niet in staat zijn het beste uit mensen te halen en volgens mij is dat wat we nodig hebben in de toekomst: iedereen op zijn plek 100 % verantwoordelijk maken voor wat hij/zij doet.
Grimbert RvT
Beste Mirjam
Je reactie is zeer begrijpelijk maar het boek van Maccoby steunt toch echt op onderzoek, ook al denk jij dat Narcisten geen bevlogen leiders kunnen zijn. Het tegendeel is waar en inderdaad de sociale inbedding is niet primair aan hen besteed maar aan het management/ toezicht van een organisatie. Ik durf de stelling aan dat een organisatiie die narcisten niet aankan ook weinig zal weten te halen uit ander talent, Vrij naar mijn mening dat als je niet met Pubers weet om te gaan je ook niet kunt innoveren
Edwin Tuin
Beste Grimbert,

Ik geloof in leiderschap dat de organisatie sterker maakt en maximaal het aanwezige talent benut. De valkuilen van grote ego's (narcisten) zijn bekend; ze zijn niet altijd sterk genoeg om voldoende tegenstand te organiseren. Die tegenstand is nodig om de leider met de voeten op de vloer te houden, dus in de realiteit.

Innovativiteit van organisaties is niet enkel voorbehouden aan organisaties met narcistische leiders, maar vooral een kwestie van visie, organiseren en talent de ruimte geven. Juist voor zogenaamd 'dienend leiderschap' zie ik een grote toekomst. Met name ook omdat de jongere generaties door dat andere leiderschap worden gemotiveerd.
Grimbert RvT
Beste Edwin
Ik zal niet beweren dat dienend leiderschap en het kunnen maken van verbindingen niet erg gewenst is. Maar innovatie krijg je naar mijn mening toch meer met eigenzinnige type's. Wij verbinden en dienen zoveel in ons poldermodel dat we onszelf kapot overleggen. Er moet dus naar mijn mening meer ruimte komen voor eigenzinnig talent, maar dat is geen exclusief recht
Robinia Woods
Ik moet mevrouw de wit toch gelijk geven. Ook ik heb ervaring met narcisten die enkel op een klein deelgebied zeer begaafd zijn en alle aandacht naar zich toe trekken, terwijl de kracht van een organisatie nu net steunt op het beste uit één ieder personeelslid te halen. Narcisten zien dit enkel als een bedreiging en zullen dus nooit een voorbeeldleider kunnen zijn.
Jack van der Veen
Lid sinds 2019
Narcisme maakt meer kapot dan je lief is. Net als met drank kan gebruik in beperkte mate niet zo veel kwaad en kan zelfs het leven veraangenamen. Maar verslaving ligt op de loer.

Narcisten hebben ontegenzeggelijk grote kwaliteiten; ze zijn intelligent, charmant, charismatisch en hebben veel dadendrang. Maar de schaduwkanten zijn ook evident: berekenend, manipulatief, machtsbelust en geen sterk moreel kompas. De organisatie is er om hun status te verhogen, in plaats van zij er zijn om de organisatie te verbeteren.
Laten we vooral niet vergeten dat Narcisme een ziektebeeld is; ze zijn doorgeschoten naar de negatieve kant; verslaafd aan hun eigen behoeften.

Gezien hun kwaliteiten komen Narcisten vaak bovendrijven in organisaties. Maar macht corrumpeert. Dat geldt vooral voor de Narcist; hoe meer succes, hoe gevaarlijker het wordt. Er zijn vast voorbeelden waarbij Narcisten goede dingen hebben gedaan. Maar helaas zijn er een overweldigend aantal slechte voorbeelden die een spoor van vernieling hebben achtergelaten.

Natuurlijk heeft Grimbert een goed punt dat om de broodnodige innovatie vorm te geven we leidinggevenden nodig hebben met durf en doorzettingsvermogen, vaak tegen de stroom in. Maar innovatie ontstaat lang niet altijd door een afzonderlijk genie, hoe briljant ook. Innovatie ontstaat steeds vaker doordat een groep met diverse achtergronden en expertise aan een gezamenlijk doel werkt. Leiding geven is dan een kwestie van ruimte scheppen voor, en het faciliteren van, creativiteit en samenwerking richting een gedragen doel. Narcisten zijn daarbij uit den boze.

Laten we niet weer dezelfde fout maken door te denken dat we ‘sterke’ leiders nodig hebben. We hebben samenbindende leiders nodig die begrijpen dat het bereiken van doelen alleen werkt als een multifunctioneel team op basis van gelijkwaardigheid en wederzijds respect kunnen laten functioneren.
Inge Mink
Een narcist heeft deze positieve kenmerken A = B
Deze positieve kenmerken zijn goed voor leiderschap B = C
Een narcist is goed voor leiderschap Dus A = C



Oorlog levert banen op
Banen zijn goed voor de economie
Oorlog is goed voor de economie.






Op deze manier kun je iedere stelling goedpraten.

Zo kun je ook redeneren dat we vermijdende leiders nodig hebben. Vermijdende leiders zijn een kei in verbinden van mensen, en dat hebben we nodig. We vergeten alleen even dat zij als leider zachte heelmeesters zijn die vanuit hun conflictmijding stinkende wonden maken .

Dit artikel gaat met name in op ‘de positieve kenmerken van Narcisme’. Dat betekent niet dat we mensen met narcisme aan de top nodig hebben, maar mensen met deze positieve kenmerken. Mensen met slagkracht, innovatie en creativiteit zijn niet voorbehouden aan de narcist. Dus de stelling dat Narcisme samengaat met gewenste persoonlijkheidstrekken : eens. De stelling dat we dan dus Narcisten nodig hebben aan de top is wat mij betreft een redenering die mij voor het examen onderzoeksvaardigheden van mijn studie destijds een dikke rode streep had opgeleverd.
Grimbert Rost van Tonningen
Auteur
Zie mijn opiniestuk http://jalta.nl/buitenland/wordt-trump-een-productief-narcist/

Meer over Leiderschap