Het misverstand van parallel organiseren

Columns

Bij veel managers bestaat het misverstand van parallel organiseren: de overtuiging dat ondersteunende diensten volgens hetzelfde organisatiemodel moeten worden ingericht als het primaire proces. Een misverstand, omdat het voorbij gaat aan de rol van ondersteunende diensten.

Voorbeelden

Een tijdje terug mocht ik spreken op een congres over wendbaar organiseren. Het onderwerp van mijn promotie-onderzoek. Voorafgaand aan het inhoudelijke programma was een lunchbuffet. Met mijn mini-sandwich in de ene hand en het glaasje jus in de andere kwam ik in gesprek met een controller bij een landelijke overheidsinstantie. ‘Goh, wat hoop jij tijdens dit congres te leren?’ vroeg ik aan hem. Hij vertelde dat zijn organisatie graag aan de slag wilde met wendbaar organiseren. En dat ze hadden besloten om va...

Jan Heunks
Pro-lid
Zeer interessante stellingname waar ik het in basis zeker mee eens ben.
Al lezend ontstond bij mij de gedachte hoe het nou komt dat IT (als ondersteunende dienst in een organisatie!) zich de laatste jaren voornamelijk richt op het maken van de omslag zoals in deze column gesteld. Of is IT een dermate belangrijk (en geïntegreerd) onderdeel van het primaire (bedrijfs)proces geworden?
Wanneer is iets in een organisatie een ondersteunende dienst? En wanneer ga je mee in de (verwachte) veranderingstrend? En hoe ziet het in deze column gestelde 'mee-veranderen' er uit?
L.J. Lekkerkerk
Lid sinds 2019
Interessante overpeinzing, die er echter van uit lijkt te gaan dat er 'ondersteunende diensten' moeten zijn. Ofwel dat er altijd in wat grotere organisaties functionele ondersteunende stafafdelingen, als een 'centraal shared service centre', moeten zijn, met service level agreements waarin performance levels worden afgesproken en andere bureaucratische onzin, met als toppunt een zogenaamde 'regie-organisatie' tussen de ondersteunden en de ondersteuners in het SSC (leestip 1) ...
De hoeveelheid interfaces in de organisatie waarop afstemming moet worden gepleegd groeit daardoor zonder dat de toegevoegde waarde door die bestuurlijke drukte toeneemt. Laat professionals zichzelf ondersteunen, plaats een ondersteuner in de primaire procesteams (mutual adjustment ipv SLA) en pas als het om hele goede redenen echt niet anders kan dan een bepaalde (specialistische) ondersteuning centraal/functioneel regelen .. vooruit
leestips:
1) Laar, H. van, Achterbergh, J., Christis, J., & Doorewaard, H. (2015). Shared services: hoe effectief is de regieorganisatie? Resultaten van een casestudy. M&O Tijdschrift voor Management en Organisatie, 69 (4), 76-102.
2) Eckart Wintzen 'Eckart's notes', waarin hij o.a. uitlegt waarom zijn BSO destijds geen staf-/ondersteunende afdelingen had,
3) zie Buurtzorg-teksten: hoofdkantoor van ongeveer 50 mensen op 12.000 uitvoerenden die een groot deel van de ondersteuning zelf doen.
Mark Nijssen
Auteur
Hoi Hans, dank voor je reactie. Inderdaad terecht om vast te stellen dat je goed moet kijken naar de toegevoegde waarde van ondersteunende diensten. En helemaal eens dat het in organisaties soms nodeloos ingewikkeld wordt gemaakt.

Tegelijkertijd stel ik in de praktijk drie dingen vast:
1) veel organisaties hebben nu eenmaal wel een ondersteunende dienst (of afdeling, center, staf of hoe je het ook wil noemen). Hierbij zijn ze vaak veel tijd en gedoe kwijt aan het frustreren van veranderprocessen door de ondersteunende diensten parallel te organiseren.
2) voor sommige activiteiten is het simpelweg efficiënter om ze centraal te organiseren.
3) als je ervan uit gaat dat je professionals in hun kracht wil zetten, waarom zou je ze dan willen afleiden met zaken waar hun kracht niet zit (lees taken die door een ondersteunende dienst worden gedaan). En kun je dan niet beter ook een HR-professional in zijn/haar kracht zetten? En een finance professional, etc.
Axel van Es
Lid sinds 2019
Beste Mark,

Een mooi artikel, interessant om te lezen en m.i. erg actueel.

Zou het niet zo kunnen zijn dat de basisaanname: namelijk dat een bepaalde manier van organiseren en leidinggeven "beter" is dan de een andere manier, ten grondslag ligt aan het parallel organiseren? Het klinkt dan logisch dat deze gedachtegang wordt doorgetrokken in andere organisatieonderdelen.

Ik word in de praktijk nogal eens geconfronteerd met, laat ik het voorzichtig stellen, dogmatische ideeën over organiseren en leidinggeven. Herken je dit?
Mark Nijssen
Auteur
Beste Axel,

Dank voor je reactie. En een interessante stelling. Ik kan me goed voorstellen dat er zo gedacht wordt. Maar volgens mij zit er wel een addertje onder het gras. De 'beste manier' van organiseren bestaat volgens mij niet. Wel de 'best fit' in een bepaalde context. Alleen is de context voor het primaire proces anders dan de context voor de ondersteunende diensten.

Ik herken dan ook zeker je stelling over dogmatische ideeën. Dat maakt ook dat ik altijd probeer te focussen op best fit in plaats van best practice.

Meer over Bedrijfskunde & Organisatieontwerp