Worden politici weer de baas of blijven de bankiers de baas in het land?

De financiële ellende die in 2008 in de Verenigde Staten begon heeft pijnlijk zichtbaar gemaakt dat het noodzakelijke financiële toezicht geen gelijke tred heeft gehouden met de financiële productinnovatie. Hoe komt dat? En wie wordt de baas in het land?

Na de val van de Berlijnse muur hebben banken, verzekeraars en vermogensbeheerders van een ongekende liberaliseringgolf geprofiteerd en hebben hun financiële kracht en stuurmanskunst toen zeker bewezen; dat mag ook wel eens gezegd worden! Politici hebben op grond daarvan vervolgens belangrijke handels – en investeringsbarrières opgeheven. Politici en de toezichthouders zelf hebben tenslotte de laatste beperkingen op fusies in de financiële wereld, die soms nog uit de nasleep van de crash van 1929 stamden, ongedaan gemaakt. 

Vóór de grote liberalisering leverden banken en verzekeraars kredieten en kapitaal voor investeringen en bedrijven, overheden en consumenten. In tijden van malaise en faillissementen moesten de financiers hun leningen veilig stellen. Zo fungeerden de banken en verzekeraars als stootkussens van de economie; de buffers die de financiële  verliezen moesten nemen. Die functie was nuttig, gaf aanzien en rechten.

Nú bieden (zo is inmiddels overduidelijk bewezen) de financier geen buffers voor de economische stabiliteit, maar zijn aanjagers geworden van financiële instabiliteit. Daardoor zijn de overheden noodgedwongen de lender of last resort geworden en hebben in lijn daarmee moeten handelen. Vervolgens moet voor de toekomst de vraag beantwoord worden: zijn de bankiers of de politici de baas in het land. Het antwoord ligt mogelijk voor de hand. Net zoals dat de financiële systemen anders moeten worden ingericht, de banken kleiner en de risico`s overzichtelijker moeten worden.

Maar laten we oppassen dat we niet van de regen in de drup komen en dat sentimenten niet leiden tot verkeerde beslissingen.  

Laten we vooral pragmatisch met de huidige crisis omgaan. Laten we ons realiseren dat elk nadeel ook een voordeel in zich draagt. De tijd die nu eenmaal nodig is om het vertrouwen terug te winnen, moeten we optimaal gebruiken om vernieuwingen door te voeren. De toekomst van Nederland eist dat van ons.

Kortom, de politici en financiële toezichthouders met een schoon verleden en een professionele kijk op de toekomst. Moeten nu de kans krijgen om uit te zoeken hoe een economie in de 21^ste eeuw tegen excessen van superkapitalisten, superspeculanten en slechte bestuurders kan worden beschermd. Zij dienen ervoor te zorgen dat banken weer de stabiele factor in onze economische en maatschappelijke samenleving worden. Niet door ( permanente en volledige) nationalisering, maar door het opstellen en vervolgens handhaven van een systeem van adequate governance, gebaseerd op de optimale combinatie van de juiste kennis, kunde en slagvaardigheid.