Vulgair materialisme.

Minstens tienduizend jaar is de mens bezig geweest een wereldomvattend stelsel van ruilmogelijkheden (een markt) op te zetten. Sinds de start van het Industriële Tijdperk, is dit proces ongelooflijk versneld. In het Industriële Tijdperk is de wereld tot één grote markt omgetoverd.

Door op systematische wijze miljarden mensen aan elkaar te verbinden, zorgde de markt voor een wereld waarin niemand - individu noch natie of zelfs cultuur- het eigen lot in handen meer had. Het verspreidde een vulgair materialisme, samen met het geloof dat economische factoren en een economisch gerichte motivatie de fundamentele drijfveren waren van het menselijke bestaan.

Het zorgde ervoor dat het leven beschouwd werd als een opeenvolging van contractuele transacties en voor een samenleving waarin werd gesproken over “huwelijkscontracten”en “sociale contracten”.

Wat tot nu toe aan onze aandacht is ontsnapt, is niet alleen een verandering in de deelneming aan de markt, maar belangrijker nog het gegeven dat we te maken hebben met de voltooiing van het hele historische proces dat tot de totstandkoming van de markt heeft geleid. Dit keerpunt is wat zijn implicaties betreft dermate revolutionair en tegelijkertijd zo subtiel van aard, dat kapitalistische zowel marxistische denkers, in beslag genomen door hun onderlinge twistgeschrijf, de kenmerken daarvan nauwelijks hebben waargenomen. Het past in geen enkele van hun theorieën en is daardoor voor hen onzichtbaar gebleven.

Zoals niemand aan het begin van het Industriële Tijdperk had kunnen vermoeden hoezeer de groei van de markt het aanzien van de wereld op het gebied van techniek, politiek, godsdienst, kunst, het sociale leven, wetgeving, huwelijk en persoonlijkheidsontwikkeling zou veranderen, zo is het anno 2011 moeilijk voor ons om een idee te vormen van de lange- termijn effecten van het einde van een alles overheersende markt. Toch zullen die merkbaar zijn in alle facetten van het leven. De marktopbouw had zijn prijs en zelfs in alleen economisch opzicht was die gigantisch hoog.

Nu deze marktopbouw voltooid is, komt een enorme hoeveelheid energie, tijd en geld vrij voor andere zaken die de mens ten goede kunnen komen en tot een ongelimiteerd aantal veranderingen en vernieuwingen kunnen leiden. Vandaag de dag staat er meer op het spel dan kapitalisme of socialisme, meer dan energie, voedsel, bevolkingsproblemen, kapitaal, grondstoffen en werkgelegenheid. Het gaat om de rol die de markt in ons leven speelt. Overal zien we het industriële ethos van hard werken afnemen. Toch zijn het dezelfde mensen, die naar men zegt bij hun baas geen zin hebben om hard te werken, die zich in hun vrije tijd uitsloven; de badkamer betegelen, tapijten knopen, zich uitsloven voor een politieke partij, hun volkstuintje bijhouden, verhalen schrijven of de zolder opknappen. De markt is dan ook net zoveel psychosociale structuur als economische realiteit; het effect ervan stijgt in de toekomst ver boven de economie uit.

Kortom,om de economie weer bij het werkelijke leven te brengen zijn, psychologische kennis, nieuwe inzichten, modellen, meetinstrumenten en indices noodzakelijk en moeten een aantal axioma`s worden herzien.