Vernieuwen door te ontregelen.

Iedereen heeft het over de overdaad aan regels in de zorg. Medewerkers klagen er steen en been over. Maar ook de managers vinden dat er teveel regels zijn en wijzen dan met een beschuldigende vinger naar de overheid of het zorgkantoor. Er wordt door het ministerie van VWS inmiddels geëxperimenteerd met regelarme zorginstellingen. Kennelijk is het nog een hele toer om van die regels af te komen.

Dat komt omdat 80% van de regeldruk niet wordt gemaakt door ministeries of zorgkantoren, maar door de organisatie zelf! Eenvoudig af te schaffen zou je denken, maar niets is minder waar. Deze regels bestaan bij de gratie van de managers die deze regels hebben uitgevonden. Diezelfde managers zien er streng op toe dat iedereen zich aan de regels houdt. Die managers ontlenen hun bestaan aan het ontwerpen, invoeren en handhaven van regels.

In het jargon heet dat processturing. Zorgprocessen moeten steeds meer gestandaardiseerd worden, dat zou de kwaliteit en de efficiency van de zorg ten goede komen, maar vooral de zorg goedkoper maken, je hoeft immers niet meer steeds het wiel uit te vinden! In de praktijk klopt er helemaal niets van dit soort redeneringen. Procesoptimalisatie is in de praktijk medewerkers pesten.

Ontregelen kan je alleen maar doen door ook afscheid te nemen van managers die bij die regels horen. Vakmensen hebben geen managers nodig. Zorgorganisaties verlenen zorg dankzij het persoonlijke verbond dat medewerkers hebben gesloten met elkaar en met de cliënten en de familie. Veel zorgorganisaties hebben twee volstrekt overbodige managementlagen, die niets toevoegen aan het primaire proces, de zorg, en hun bestaan aan elkaar ontlenen, met de daarbij behorende, eindeloze, vergadercultuur en bijbehorende grote en kleine ruzies.

Ik ken persoonlijk bestuurders die dit al een hele tijd denken, maar dit niet durven te zeggen. Ze zijn bang voor alle gevolgen. Als niet meer weet waarom je iets doet, moet je daar ogenblikkelijk mee stoppen.