Teugels of vleugels

Er is wat aan de hand in organisatieland. Naast de economische en de financiële crisis is er ook een organisatorische crisis. Het management staat onder maatschappelijk vuur. Voorheen zeer gerespecteerde bestuurders veranderen binnen een aantal jaren in gewetenloze graaiers. Al dan niet rechterlijk veroordeeld, maar in ieder geval door het volk met pek en veren het dorp uitgejaagd.

Op zich niet zo verwonderlijk deze managementcrisis. Alle managementliteratuur is honderd jaar oud en niet veranderd. Ook nu nog wordt veel geschreven over doeltreffendheid en doelmatigheid. Medewerkers zijn in wezen ondergeschikt aan protocollen, procedures en regels. “Ons” Rijnlands model is in de afgelopen decennia langzaamaan veranderd in het Angelsaksische model dat veel meer vastlegt en beschrijft. Daar is op zich niets mis mee, maar dat alles is wel erg doorgeslagen en er wordt terecht geklaagd , vooral door medewerkers.

Volgens mij is het probleem dat de slechte leiders zijn opgehouden met managen. Ze zijn losgezongen van de werkelijkheid en leven in hun eigen wereld. Ze zijn het contact verloren met de operationele opgaven, zoals daar zijn de leraren die les willen geven, de ouderen die zorg willen, de spaarders die willen sparen en de mensen die een huis willen kopen. In de plaats zijn gekomen de vergezichten, leren zonder school, grenzeloos winsten maximaliseren, bomen die tot in de hemel groeien. Leiders horen zich te verbinden met de maatschappelijke opgaven waar ze voor staan. De maatschappelijke missie moet ook hun persoonlijke missie zijn.

De slechte managers zijn opgehouden met leiden. Ze beroepen zich alleen nog op de protocollen, de procedures en de regels. Er is geen oog meer voor de medewerkers. Aan het eind van de dag zijn die de dupe. De toenemende werk- en regeldruk wordt door de medewerkers het meest gevoeld. Als je niet meer weet waarom je iets doet, moet je er ogenblikkelijk mee stoppen, wie durft of kan dat?

De maatschappelijke ontwikkelingen gaan heel snel. Veranderingen voltrekken zich exponentieel. Ieder jaar verdubbelt het aantal internetaansluitingen. Ieder jaar verdubbelt de CO2 uitstoot, de omvang va het geheugen op chips, het aantal mobiele telefoonaansluitingen, de snelheid op het internet. Niemand heeft meer een voorsprong op kennis. Bestaande kennis is gratis beschikbaar. Alleen nieuwe kennis geeft een voordeel.

Daarom, investeer in medewerkers, niet in processen. Maak de medewerker echt belangrijk. Zij zijn het maatschappelijk kapitaal van de onderneming en de eigenaar van nieuwe kennis. Investeer in medewerkers, vraag waar ze gelukkig van worden. Ze zullen hun vleugels gaan uitslaan. Nu alleen nog de teugels bij de managers weg halen.