Professioneel

Een belangrijke eigenschap van een professional in de zorg is het feit dat er professionele standaarden zijn, vastgelegd in protocollen en procedures. Deze ontwikkeling is eind van de vorige eeuw begonnen en het gaat nog steeds door. Veel van deze professionele standaarden en protocollen zijn ontwikkeld in het kader van kwaliteitszorg. Het doel is dus om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Er komt in toenemende mate kritiek op deze ontwikkeling. De Diagnose Behandel Combinatie (DBC) is een koppeling van een professionele standaard aan een vaste financiële vergoeding. De introductie van de DBC’s heeft een lange aanloop gekend. Vooral onder professionals was veel discussie, omdat de standaard de eigen professionele “scharrelruimte” beperkt. DBC’s lijken vooral goed voor de verzekeraars. Ze scheppen duidelijkheid, er valt te plannen en vooral af te rekenen.
Behandelen volgens een protocol is professioneel handelen. Maar wat gebeurt er met de chirurg die dienst doet in het ziekenhuis en te maken krijgt met een patiënt die een megaprobleem heeft. Deze chirurg weet een ding zeker, behandelen volgens het protocol is een zekere dood voor deze patiënt. De chirurg moet een mega-ingreep doen, niet volgens het protocol. Dan kunnen er twee dingen gebeuren. Of de patiënt overleeft en dan is de dienstdoende chirurg een held. Of de patiënt overleeft de mega-ingreep niet. Dan loopt deze chirurg de kans om aansprakelijk gesteld te worden omdat de dood van de patiënt te maken kan hebben met de behandeling die niet volgens het protocol is verlopen. Voor de dienstdoende chirurg wellicht een duivels dilemma, want hoe voor de hand ligt het om je achter het protocol te verschuilen, de behandeling in te zetten en je handen in onschuld wassen te wassen. Er zijn steeds meer protocollen, voorschriften, wetten en regels waar professionals, politici, politieke bestuurders, bedrijven en instellingen zich achter verschuilen. Als dingen volgens de regels zijn uitgevoerd is niemand meer aansprakelijk of verantwoordelijk. Welke bestuurder steekt zijn nek nog uit? Er wordt veel gesproken over bestuurlijke moed, maar ik zie steeds minder bestuurlijke moed. Het zijn allemaal bureaucraten geworden. Zelfs in de politiek is het virus toegeslagen. Ieder incident wordt aangegrepen om risico’s te elimineren en aansprakelijkheid te mijden. Ik hoorde onlangs een raadslid roepen dat kinderen niet in gemeentelijke bomen mogen klimmen, omdat de gemeente aansprakelijk zou zijn als er een tak afbrak en de klimmer in kwestie zou vallen en zich verwonden. Het moet niet erger worden in dit land, wie steekt er stokken in deze wielen?

Friso Teerink is sociaal gerontoloog en bestuursadviseur in de gezondheidszorg. Hij is gecertificeerd NMI mediator