Nederland Verbaasland

Het is verbazingwekkend om te zien dat als er wat gebeurt er meteen een selectief groepje mensen aantreedt dat zich collectief selectief gaat verbazen. En dat niet alleen in de officiële media maar ook (en vooral) in de onofficiële media. Niet dat er veel verschil is overigens. Maar waar de officiële media nog enigszins boven de partijen staan – men dient een algemeen doel waarbij duidelijke journalistieke codes gelden, ook als het om verbazing gaat - kunnen de zelfbenoemde media frank en vrij verbazen. Net zoals de officiële media dat doen. Dus laat ik mij dan ook maar eens verbazen. Ook heel selectief.
Bijvoorbeeld over het feit dat de officiële media steeds vaker over zichzelf berichten. Men maakt nieuws, en vervolgens is dat maken van nieuws ook weer nieuws. Op zich is dat wel weer wat nieuws, maar dan om je over te verbazen. Casus Email. Men maakt een reportage over Maurice de Hond en de klusjesman, even later gevolgd door ‘breaking news’: hoe komt Maurice aan de emailwisseling tussen redactie en klusjesman? Dat is nog niet zo erg, wel dat men vervolgens een ballon vol journalistieke onbenulligheid gaat opblazen door allerlei deskundigen geen vragen maar antwoorden gaat stellen. “Mag je emailverkeer onderscheppen???? Nee, natuurlijk niet! En dat zegt de deskundige dan ook, heel serieus, bijna amechtig. Deze heuse scoop wordt kracht bijgezet door een verontwaardigd commentaar van eigen makelij: “Je mag andermans emails dus niet ongevraagd lezen.??? Volgende vraag: “Kun je andermans elektronische postbus kraken???? Ja natuurlijk, anders had Maurice de betreffende mail toch niet op zijn website kunnen plaatsen. Tenzij iemand heeft gelekt, en dat zou niemand verbazen, maar die optie blijkt bij voorbaat uitgesloten, omdat er anders geen reden voor verbazing is. Deze reportage in ‘Een Vandaag’ die dus nergens over ging, duurde verbazingwekkend genoeg maar tien minuten.

Regelzucht verbaast zich ook: ‘Een docent mag van Balkenende niet weigeren handen te schudden, maar een ambtenaar mag van hem wél weigeren homo’s te trouwen. Wie kan mij dat uitleggen?’ Niemand, maar is dat dan noodzakelijk? En eigenlijk valt het wel uit te leggen, want dit een besluit dat is genomen door een regering die ‘onbegrijpelijk verbazingwekkend’ in het vaandel voert. Lees even mee: Bos die na herhaaldelijk te hebben aangegeven niet in de regering te gaan zitten. Niet als tweede kapitein en zeker niet onder Balkenende. Om even later zonder blikken of blozen gewoon vice-premier wordt. Iemand schijnt hem te hebben geroepen. Of Aboutaleb die kort geleden aangeeft nog lang niet klaar te zijn in Amsterdam (‘twee jaar is veel te kort’) en bovendien voelt hij zich naar eigen zeggen verbonden met die stad, om even later met gezwinde spoed naar Den Haag te vertrekken. En een vakminister die het veld moet ruimen om de natte jongensdroom van een nieuwe Hekking in vervulling te laten gaan. En dan verbazen we ons maar even niet over zaken als de hypotheekrenteaftrek, JSF, of andere wonderlijke benoemingen die weinig met visie van doen hebben.

Wat zo verbazingwekkend is, is dat iedereen zich maar blijft verbazen. En dat iedereen zich collectief druk maakt maar toch vooral niets doet. Negeren, schouders ophalen, of wat anders. In actie komen bijvoorbeeld. Of de was doen. Jaren geleden was er een programma over gastarbeiders die de status van gast hadden ingeruild voor een paspoort. Aan hen werd gevraagd waarover zij zich verbaasden. Een Italiaan kon er niet over uit dat Nederlanders zich overal druk om maken maar uiteindelijk niets doen. Gelaten laten Nederlanders alles over zich heengaan. Van Betuwelijn tot politieke minachting. De verbazing van die verbazing is paradoxaal genoeg niet echt verbazingwekkend.

(Deze column is eerder verschenen op Hollands Glorie.)