Ik Ben er Helemaal Klaar Mee!

Over ‘Toeval bestaat niet, het valt je toe’ (Met dank aan Paul de Blot R.I.P.), een kleine wereld en synchroniciteit gesproken: ‘toevallig’ schreef ik ruim een jaar geleden de column ‘Leiderschap. Ik ben er helemaal klaar mee’. Sinds 14 januari 2020 ben ik op de hoogte van het bestaan van het boek ‘Ik ben er helemaal klaar mee’ van Marcel van Wiggen, Gerard Vriens en Frits Galle. Het boek staat – as we speak - op 1 op Managementboek.

In afwachting van het boek draaide ik het inkijkexemplaar uit, evenals de onderzoeksuitkomsten. Alleen al op basis van deze documenten kon ik zonder enige aarzeling al schrijven ‘van harte aanbevolen’.

Mijn motivatie:

•  Het boek sluit aan op de huidige trends en ontwikkelingen op het gebied van leiderschap en economie (zie mijn opmerkingen hierover aan het einde van dit artikel);
•  Het thema is erg actueel en een trending topic;
•  Het sluit ‘toevallig’ ook aan op de op 15 januari 2020 gepubliceerde bevindingen van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Het gaat tegenwoordig niet meer om geld, maar meer om zekerheid en de kwaliteit van het werk;
•  In het boek gaat het over zekerheid, variëteit, erkenning, connectie, groei en contributie;
•  Het bewijst ook dat leidinggevenden een grote rol spelen in de energiewinst of het energieverlies van hun medewerkers.

Het blijkt dat bijna 36 procent van de medewerkers totaal geen energie krijgt uit de samenwerking met hun leidinggevende en dat ongeveer 30 procent de samenwerking ervaart als energieneutraal (dus per saldo 2 op de 3!). Als aanhanger van nieuw (= dienend) leiderschap, Ricardo Semler, zelfsturing, samensturing en – last but not least - fan van Lars Kolind en recensent van diens boek ‘UNBOSS’ kan ik mij natuurlijk erg goed vinden in de uitspraak van de auteurs.

Wanneer leidinggevenden minder ‘baas’ gedrag laten zien en meer ‘leider’ zijn, geven mensen aan meer te genieten van hun werk. En zo is het maar net. Loslaten en vertrouwen is de boodschap!
Bovenstaand stukje mag u zien als amuse. Na lezing van het boek nu het ‘hoofdgerecht’.

Ik maak een diepe buiging voor de schrijvers, de uitgever, de illustrator én de ontwerper. Wat een mooie productie. Kwaliteit. Value for money én een boek wat absoluut thuishoort op de leeslijst van studenten, (hoog)leraren en docenten. Verder is het een must-read voor medewerkers (HRM-ers in het bijzonder), teamleiders, managers, directeuren, bestuurders en toezichthouders!

Ondergetekende heeft het boek met een glimlach, maar soms ook met gekromde tenen gelezen. Het eerste doordat het boek erg toegankelijk is, het tweede door de vele voorbeelden van hoe het niet moet! Mensen die mij kennen, weten dat ik meer dan tien jaar schrijf, spreek en boeken recenseer over mijn passie, leiderschap. Ik heb het vaker over ‘fish starts stinking at the head’, (de leidinggevenden) dan over de rol van de medewerkers. Vanuit die benadering, heb ik natuurlijk de volgende hoofdstukken met meer dan grote belangstelling gelezen:

• Leidinggevenden die de energie uit hun team zuigen Opmerkelijk is het gebrek aan zelfreflectie bij leidinggevenden. Die hebben een totaal ander beeld van hun eigen functioneren dan hun medewerkers. In dit verband moest ik even denken aan het onderzoek van Frank Brummelhuis MBA. Dat gaf (in 2010 of eerder) het zelfde beeld (zie mijn opmerkingen hierover aan het einde van dit artikel);
• Organisaties met energievretende werkwijzen. Regels, afvinken, controleren, verkeerde aanvliegroutes. Allemaal old skool en zeker geen bijdrage aan de motivatie van medewerkers;
• De 4 deuren. Mooie en toegankelijke variant op de visie van Franciscus van Assisi (zie mijn opmerkingen hierover aan het einde van dit artikel).

Het boek bevat niet alleen een schat van informatie, je kunt er direct mee aan de slag! Tip: begin met de zelftest, bestel het boek, lees het in één klap uit en ga ermee aan de slag. Het zal je veel energie geven! Je kan het boek inkijken. Je kan het boek bestellen.

Toelichting over de belangrijkste trends en ontwikkelingen op het gebied van leiderschap en economie

1. van het hoofd naar het hart;
2. van denken naar voelen;
3. van power leaders naar servant-leaders;
4. van controle naar vertrouwen;
5. van management naar (nieuw) leiderschap (zie hieronder het handvest s.v.p.)
6. van shareholders naar stakeholders
7. van Angelsaksisch naar Rijnlands

Ik zeg wel eens ‘bestuurders zijn net mensen’ en illustreer dit met een onderzoek dat is gedaan door Frank Brummelhuis (Verbinding door leiderschap, 2009). Hierbij werden een groot aantal bestuurders van woningbouwcoöperaties bevraagd over hun eigen oordeel over de volgende zaken: visies verwoorden, empowerment, activeren, ontwerpen en beheren, belonen en feedback geven, teambuilding, externe oriëntatie, vasthoudendheid, emotionele intelligentie, uitgebalanceerd leven en stressbestendigheid. Ze scoorden allemaal hoog tot uitmuntend. Daarna werden aan de OR en de voorzitter van de Raad van Toezicht gevraagd wat zij er van vonden. U begrijpt het al: op twee items na (vasthoudendheid en stressbestendigheid) was het oordeel ‘voor verbetering vatbaar’…

360 graden feedback kan overigens erg confronterend zijn, vooral omdat betrokkenen nooit eerder uitgebreid op de hoogte zijn gebracht van verbeterpunten. Ik spreek wel eens over SSC, want bijna iedereen (her)kent dat als Shared Service Center, maar ik gebruik de letters dan als Stop, Start en Continue. Stop met niet-acceptabel gedrag, Start met gewenst gedrag en Continueer gedrag waar niemand moeite mee heeft.

Ik wens u veel leesplezier en inspiratie.

Koos Groenewoud, Lelystad 18 januari 2020