Filosofie van de middelvinger

‘Goedemiddag. U spreekt met Welzijn Nederland, het overkoepelend welzijnsorgaan van Nederland. Toets een 1 voor Noord-Nederland. Toets een 2 voor Zuid-Nederland. Toets een 3 voor West-Nederland. Toets een..’ ‘U heeft een 3 getoetst. We verbinden u door met West-Nederland.’ ‘Goedemiddag. U spreekt met Welzijn West-Nederland, onderdeel van Welzijn Nederland, het overkoepelend welzijnsorgaan van Nederland. Toets een 1 voor…’ Het uitvoerige keuzemenu waar elke beller onvermijdelijk doorheen moet alvorens iemand van vlees en bloed aan de lijn te krijgen, wordt gepresenteerd als een kunststukje in service en efficiency. En dat is het ook, alleen niet voor de beller maar voor de organisatie erachter. Op listige wijze wordt de beller namelijk in het logistieke proces van die organisatie getrokken. Joep Schrijvers noemt dat ‘tomtomisering’.

Hij bedoelt daarmee dat alles en iedereen ondergeschikt wordt gemaakt aan een neo-logistieke orde. Het systeem is leidend, en de mens wordt gedegradeerd tot onbetekenend radertje in een wereldomvattend logistiek imperium. In zijn pamflet ‘De andere kant van organiseren. De filosofie van de middelvinger’ gaat Joep Schrijvers in op onze doorgeschoten organisatiemaatschappij. Hij doet dat door de ronduit idiote gedachten van managementgoeroes over de Nieuwe Organisatiemens bloot te leggen. Beeldend beschrijft hij hoe volstrekt normale mensen steeds meer worden gemonitored en ingebed in het Grote Proces en zodoende stukje bij beetje worden ontmenselijkt.

Maar er is hoop zegt Schrijvers. Kijk naar vrouwen die massaal het grote bedrijfsleven en de overheid verlaten om eigen bedrijfjes te stichten om zo het moederschap met werkambities te combineren. Los van competentieprofielen, bureaucratie, glazen kantoren, en bevrijd van files. Of kijk naar de jongste generatie die ons meer dan ooit de menselijke maat neemt: wars van allerlei voorgekookte incentives en veelbelovende carrièresystemen gaan zij hun eigen weg waarbij juist passie het begin en einddoel is.
Het verhaal van Schrijvers is een verhaal van hoop en verzet: de hoop van de ‘neo-logistieken’ op een Nieuwe Mens en de inpassing van de Oude Mens in de technologische samenleving, en het steeds minder lijdzame verzet daartegen. In de vorm van meetvrije zones, actor-gerichte technologie, het betere lummelen, en af en toe een Stoïcijnse levenshouding. Maar het belangrijkste, zo zegt hij, ‘is vooralsnog dat u uw belangrijkste vinger koestert. De middelvinger inderdaad, want die zult u hard nodig hebben als manager, medewerker en burger’.

(Lees hier een wat uitvoeriger beschrijving, beluister hier een fragment, en bekijk hier de promo.)