De rooskleurige toekomst van Europa

Waar Nederlandse topmannen er kennelijk een groot genoegen in scheppen om het klimaat in ons ‘lage landje’ in het bijzonder en Europa in het algemeen af te doen als dodelijk voor echte ondernemende geesten, daar ziet ‘Neutron Jack’ juist alle kenmerken van een potentiële winnaar. Althans, dat valt op te maken uit zijn optreden tijdens een seminar dat geheel en al rond zijn persoon was gedrapeerd. Het thema van die conferenties was dan ook: ‘Winnen!’. Naar zijn gelijknamige boek uiteraard. 
Eerst maar even de doemdenkers: ‘Winnen mag in Amerika, dat maakt de drive daar extra groot.’ (Piero Overmars, ABN AMRO). ‘Laten we ophouden met onze gedoetjes.’ (Gerlach Cerfontaine, Schiphol). ‘Nederland is dichtgeslibd met regels.’ (Ad Scheepbouwer, KPN). De boodschap: laten we een voorbeeld nemen aan de VS. En, nauwelijks tussen de regels door, zorg eens voor een klimaat dat ondernemers weer laat ondernemen: regelzucht, gebrek aan geld voor onderwijs, middelmatigheid, en kleingeestigheid. Zo wordt het nooit wat met Nederland! Of Europa! (U kunt hier het hele verslag lezen.)

Dan Welch. Eerst relativeert hij maar even het Aziatische wonder. China bijvoorbeeld mag dan wel negen procent groeien per jaar, tegen de Verenigde Staten vier procent. Maar het Amerikaanse BNP is groter dan het Chinese. Daardoor bedraagt de Amerikaanse groei in absolute bedragen 400 miljard dollar en de Chinese 160 miljard. En, zo vraagt Welch zich, hoe lang pikt het volk nog dat ze met een fooi worden afgescheept. Daarnaast ziet Welch de industrialisatie van landen als China en India niet alleen als een bedreiging maar vooral als kans. Welvaart in die landen betekent een enorm afzetpotentieel voor Westerse bedrijven.

Eigenlijk zijn er alleen maar lichtpuntjes. ‘Natuurlijk is er de vergrijzing. Zijn er rellen in Frankrijk. Maar onder de oppervlakte en de klaarblijkelijke verlamming, zie ik grote veranderingen.’ Nieuwe grote afzetmarkten (Oost-Europa), hoog opleidingsniveau, noodzakelijke doorgevoerde saneringen, en flexibilisering van de arbeidsmarkten. Maar kennelijk willen we dat niet weten, ingegeven door ‘onze’ aangeboren calvinistische hang naar middelmatigheid en kleingeestigheid.

Gek genoeg blijkt de visie van Welch dezelfde als die van bijvoorbeeld Kalff. In zijn boek ‘Onafhankelijkheid voor Europa. Het einde van het Amerikaanse ondernemingsmodel’ worden de fundamentele tekortkomingen van de anglo-saksische ondernemingscultuur geschetst en de contouren ingekleurd van een sterk concurrerend Europees alternatief (lees hier een uitgebreide bespreking van dit boek). Daarnaast is het een vorm van Rijnlands denken dat saneringen en flexibilisering in Europa zo gemoedelijk en soepel (in de meeste gevallen) doet verlopen (lees hier en hier uitgebreide analyses van de kwestie Rijnlands versus Angelsaksisch).

Je zou bijna opzet vermoeden in de negatieve benadering van het Europese ondernemersklimaat door bijvoorbeeld onze ‘captains’. Want ja, consensus en Rijnlands staat ook voor een andere benadering van topmannen in termen van beloning, van macht, of van managementstijl. Misschien is iets plats als eigenbelang wel het grootste obstakel voor een gezond ondernemingsklimaat.