De ijsberg boven water halen.

Het informele netwerk:
De cultuur van een organisatie moet je ervaren en ‘proeven’. De structuur van een organisatie kan je weergeven in een organogram. Maar hoe zit het eigenlijk met de informele contacten die men onderling heeft in een organisatie?

Het zijn juist deze informele contacten die een belangrijke rol spelen bij de samenwerking tussen medewerkers en bij de coördinatie en uitvoering van taken binnen de organisatie. Het probleem is vaak dat het management weinig zicht heeft op deze ‘informele netwerken’, laat staan dat ze in staat zijn om er invloed op uit te oefenen.

Veranderkundigen de Caluwé en Vermaak (Leren veranderen: een handboek voor de veranderkundige, 2006) omschrijven het informele netwerk als het gedeelte van de ijsberg dat onder water ligt, groot en onzichtbaar. De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor een methode uit de wetenschap die het mogelijk maakt om meer inzicht te krijgen in de informele netwerken in organisaties, de sociale netwerkanalyse.

Wat is het?Sociale netwerkanalyse (SNA) is een methode om relaties tussen mensen (netwerken) in een organisatie in kaart te brengen en te analyseren. De methode is ontstaan en ontwikkeld in de sociale wetenschap. Het is een beproefde methode, maar betrekkelijk nieuw op het gebied van organisatieontwikkeling, cultuurtrajecten en kennismanagement. Sociale netwerkanalyse vormt de basis van een gedegen advies. Sociale Netwerk Analyse is een scan waarmee de innerlijke werking van de organisatie wordt weergegeven.

Wat is het nut?

Elke organisatie beschikt over zijn eigen cultuur en structuur. Er bestaan echter ook informele (sociale) netwerken binnen organisaties waarvan men weet dat ze er zijn, maar niet hoe ze eruit zien of werken. SNA-onderzoek brengt deze informele netwerken in kaart, analyseert ze en biedt hiermee nieuwe waardevolle inzichten in de organisatie. Deze nieuwe inzichten kunnen aanleiding geven om de organisatiestructuur, daar waar nodig, aan te passen. SNA is dé methode om onzichtbare informatiestromen en samenwerkingsverbanden tussen strategisch belangrijke groepen in organisaties zichtbaar te maken.

Nu de sociale netwerkanalyse langzaamaan wordt ontdekt door organisaties en bedrijven, ben ik benieuwd hoeveel ijsbergen er de komende tijd boven water worden gehaald.