Bevrijding

Kenniswerkers aller landen bevrijdt u van de ketenen der hierarchie en aanwezigheid

Oftewel, hoe gaan we van traditioneel controleren en (aan)sturen (command en control) naar nieuwe vormen van samenwerking (collaboration). Dit is de grote vraag waar veel organisaties, groot en klein, voor staan. Naast de demografische uitdagingen (vergrijzing) is ook het invulling geven aan nieuwe en slimme manieren van samenwerken de uitdaging voor de komende jaren. De schaarse aanwezigheid van talent maakt die organisaties, die hun traditionele management patronen durven los te laten, tot de succesnummers van vandaag en morgen. Woorden als thuiswerken, flex, parttime en deeltijd zullen spoedig net als ATV of ADV niet meer dan een glimlach oproepen, met de gedachte aan de goede oude tijd toen de wereld nog heerlijk gestructureerd leek met een duidelijke scheiding tussen werk en andere (vrije of niet vrije) tijd.

Het onderscheid tussen werk en andere (vrije) tijd bestaat al niet meer. Het is een schijn die we in stand houden om structuur te geven aan onze eigen wereld. De nieuwe werknemer is primair ondernemer (en werkt dus 7 dagen per week, maar wel op de door hem zelf gekozen tijd en plaats) en gaat naadloos van werk naar andere tijd en andersom (de blackberry is hier het symbool van geworden). In de huidige global economy slaapt de concurrent voor jouw baan/werk (letterlijk) nooit (The world is flat/Thomas Friedman). Er dreigt een schifting te ontstaan tussen de klassieke werknemer en de werkondernemer. De werkondernemer 'boert' met zijn kennis en ervaring daar waar de grond het vruchtbaarst is (zelf invullen van tijd en plaats van werk). De technologie van vandaag maakt het ons mogelijk overal te werken (7/24, maar zelf bepalen waar en wanneer!). Veel organisaties durven het nog niet aan (regelmatig staat er maar liefst 800 km file) om over te gaan op resultaatgericht werken ipv traditioneel op aanwezigheid te managen. Men is bang de grip op de organisatie kwijt te raken. Vaak komt deze angst voort uit onbekendheid met het fenomeen: hoe voelt het om als manager aan het hoofd te staan van een (global) virtual team en voorwaarden scheppend ipv controlerend/sturend bezig te zijn.

Toch als het schip de wal niet keert, dan keert de wal het schip. Werknemers van vandaag die hebben geroken aan de mogelijkheden die de nieuwe wereld hen biedt (vooral zelf bepalen waar en wanneer je werkt) kiezen massaal voor het zzp'er schap en bieden zich vervolgens weer aan aan de organisatie die ze verlaten hebben (het aantal startende zzp'ers bereikte een piek in 2007).

Onze traditionele arbeidstijden stammen nog uit het industriële tijdperk terwijl we inmiddels zijn aangeland in het informatie tijdperk. Hoe we omgaan met deze verandering zal vooral intuïtief management vereisen. De oude structuren zullen moeten worden losgelaten terwijl er nog geen nieuwe structuren zijn. Het durven loslaten van de oude structuren zonder iets concreets in de hand hebben zal veel directies doen huiveren. Maar toch het onder ogen zien van de mogelijkheden is al een eerste stap op weg.

Hoe nu verder, hoe maak ik een begin met het vastleggen van de kansen en bedreigingen die ik zie. In ieder geval zorgen voor een hoogwaardige infrastructuur als platform waarop middels hoogwaardige technologie kan worden gecommuniceerd (voice, video, data, web conference, virtual team rooms). Naast de technologie is ook de mindset van belang. Voor managers die zich willen begeven op dit glibberige pad de volgende do's and dont's:

Maak het thema bespreekbaar bij je collega's (welke manier hangt af van de cultuur)
Ga als manager niet zelf thuiswerken (bijv op vrijdag!) als dit binnen de organisatie (nog) een taboe is (je plaatst jezelf hiermee buiten de discussie: eigen belang)
Als de norm aanwezigheid is dan heb je dat te accepteren en je ernaar te gedragen
Analyseer vooraf wat plaats en tijd ongebonden werken aan positieve en negatieve effecten kan hebben op de sociale cohesie binnen het team
Geef een ieder de vrijheid plaats en tijd zelf in te vullen
Blijf alert op output en bereikbaarheid (online wordt de nieuwe norm)
Kan het technologisch - iedereen een laptop, vpn, black berry en bereikbaarheid op kantoornummer via softphone software, vergoeding breedband aansluiting - voor optimale bereikbaarheid
Om echt te slagen mag er geen enkele (technologische) drempel zijn (risico van verstoppen)
Leg de verantwoordelijkheid bij de medewerker
Is er budget (denk aan terugverdien capaciteit ivm toename productiviteit)
Wees je bewust van de gevaren (ontdek nieuwe balans tussen werk en prive, voorkom overbelasting)

 Joost Neuvel, IPS Human Capital