Alles voor managers

Managers. Dat is pas een doelgroep. Een heuse veelvraat. Neem een willekeurig onderwerp, zet erachter ‘voor managers’, en bingo. Bijvoorbeeld Filosofie voor Managers. Maar hebben managers hier ook wat aan? Maakt filosofie managers tot verlichte leiders? 
Niet alleen worden de grote denkers uit een ver verleden in boeken toegankelijk gemaakt voor een groot managerspubliek (Plato voor managers, Socrates voor managers, Seneca voor managers; gek trouwens, altijd de klassieke klassieken, nooit eens Kierkegaard, Kant, Hegel, of Locke), maar ook worden er zo nu en dan seminars georganiseerd waar de manager kan leren om diepgang aan zijn functioneren mee te geven. Op basis van een filosofisch fundament. Of wat daarvoor doorgaat. Wat leert een manager daar eigenlijk? Nou, dat is simpel: de manager leert een andere denkstrategie te ontwikkelen.

Als manager wordt u afgerekend op meetbare targets en resultaten. Hieraan besteedt u een groot deel van uw tijd. En dat terwijl van u wordt verwacht een visie te ontwikkelen op het bedrijfsbeleid, de manier van leidinggeven en de structuur van de organisatie. U wordt immers geacht het brein te zijn van de organisatie, toch? 

U wilt de verdiepingsslag maken van de zaken waar u als manager dagelijks mee bezig bent. De collegereeks geeft u een ruimer denkkader om uw visie te ontwikkelen. U krijgt van ons vanuit een filosofische invalshoek een kritische blik op uw organisatie en management. Uw denkstrategie zal nooit meer hetzelfde zijn.

Zo. Logisch nietwaar? Dit zijn trouwens niet mijn woorden, maar deze passage is geplukt van de website van Elsevier Congressen. Als wervende aankondiging voor een seminar ‘Filosofie voor Managers’. Met als filosofische voorgangers, al dan niet in toga, een aantal sprekers die regelmatige congresbezoekers wel kennen. Veel adviseurs trouwens. Op zich niet gek overigens. Waar je een markt maakt door iets generieks ‘voor managers’ te zetten (ondernemen, strategie, filosofie, tuinieren, enzovoort), daar spelen adviseurs direct in op die enorme vraag door exact hetzelfde voor de generieke functienaam te zetten: ondernemingsadviseur, strategieadviseur, filosofisch adviseur of denkadviseur, tuinadviseur, enzovoort.

Een filosoof beseft dat hij eigenlijk heel weinig weet, en probeert stapje voor stapje tot inzicht te komen. Wat je dan dus geen waarheid mag noemen, want juist een filosoof beseft dat er geen waarheid is. Er is slechts inzicht. En dan ook nog heel weinig. Dit zijn ook al niet mijn woorden, maar die van Socrates. 

Dus letterlijk, of liever: strikt filosofisch, genomen leren managers op zo’n cursus dat ze eigenlijk niets weten, en niets te weten komen, en dat van mensen die het zelf ook niet weten. Bijna even paradoxaal als geniaal!

Ik denk dan ook dat de cursusmakers zich ergens hebben vergist: ze bedoelen natuurlijk Sofisme voor Managers. Sofisten zijn, in tegenstelling tot filosofen, wel overtuigd dat er een waarheid is, ook al die waarheid soms een non-waarheid, maar altijd hún waarheid, en bewijzen dat door spitsvondigheden, niet door waarheidsvinding, of onderzoek, of (voortschrijdend) inzicht. Sofisten werden en worden ook altijd betaald voor hun werk. Want dat was en is voor hen de waarheidsvinding of wat daar voor door moest en moet gaan: werk! En dan wordt er meteen een heleboel duidelijk. Leermeesters leren hun leerlingen de kneepjes. Tegen vorstelijke betaling. Sofisme voor managers. Maar het is maar de vraag of managers dat willen, en dat ze dus daarvoor een cursus willen volgen. Serieuze managers niet, mag je veronderstellen. Die hebben niets aan kneepjes. Voor een manager is inzicht niet iets vrijblijvends.

Enfin. De mogelijkheden zijn eindeloos. Is het filosofische repertoire uitgeput, dan haal je er wat militaire strategen bij. Caesar voor Managers, Napoleon voor Managers, Patton voor Managers, enzovoort. Of je gooit het over een heel andere boeg. Out of the box, zeg maar. Koken voor managers, Tuinieren voor Managers, Wandelen voor Managers. En dat stop je in een integraal concept, een totaalconcept. Je laat opgedane kennis tot leven komen. Koken mét Managers, Tuinieren mét Managers….En ook dat geef je een verdiepingsslag, een extensie in jargon: Tuinieren met Gerard Kleisterlee, Koken met Hans Wijers….

Maar wat dan? Gewoon, hands-on: lees een paar degelijke handboeken (over bijvoorbeeld filosofie) en je ziet dat inspiratie en bruikbaarheid twee totaal verschillende zaken zijn. Het bewijs? Dat doen we dan maar even ‘op zijn filosofisch’. Ooit een boek in handen gehad met de titel ‘Managen met Filosofen’, of ‘Management voor Filosofen’? Natuurlijk, deze vergelijking gaat mank, maar of je daar nou Socrates voor moet hebben gelezen? Of was het nou toch Plato?