Zelfmoord door slechte chef...accepteren we dat zomaar?

In het weekend van 12 en 13 april heeft het NRC Handelsblad een zeer indringend verhaal over business suicide. Een senior beleidsmedewerker van de Nederlandse Zorgautoriteit (Arthur Gotlieb) werd het slachtoffer van mismanagement. Misschien kunnen we beter de term ‘creatieve destructie’  gebruiken. Een term die bestuursvoorzitter Langejan gebruikt om een ‘succesvolle’ reorganisatie te beschrijven, die gevestigde bedrijven vervangt en opheft.

Uit het verhaal van Gotlieb blijkt dat er meer gebeurt dan dat. ‘Creatieve destructie’  vernietigt namelijk ook mensen. Het NRC-artikel laat zien dat het om een deskundige en integere arbeidskracht gaat;  een medewerker die geen 9 tot 5 mentaliteit heeft, maar ‘er graag een schep bovenop’ deed.

Toen ik het verhaal las werd ik witheet. Als liefhebber van goed management weet ik dat managers zeker een meerwaarde hebben. Er is zoiets als de kunst van goed management. Maar wat de unitmanager van Gotlieb uithaalt is moreel zeer verwerpelijk. Hij heeft Gotlieb systematisch de organisatie uitgewerkt. Hij heeft vage feedback gegeven en signalen genegeerd over de ernst van de situatie. Niet een of twee keer, maar een aantal malen.

Gotlieb schreef ondertussen brieven naar de HRM afdeling van de Nederlandse Zorgautoriteit, maar ook daar negeerde men zijn hulpvragen en signaleringen. Hij meldt binnen de organisatie overal waar het kan dat het slecht met hem gesteld is. Niemand maakt zich er druk om.  Gotlieb voelt aan dat ze hem kwijt willen. Dit ondanks het feit dat klanten en collega’s hem ‘een kroonjuweel’  noemen.

In mijn boek ‘Slechte chefs werk je weg’ (niet bedoeld als sluikreclame) heb ik gewaarschuwd voor dit soort situaties. Ik heb daar geprobeerd het thema met enige ironie aan te pakken. Een beetje zoals Joep Schrijvers in ‘Hoe word ik een rat?’, maar deze keer is het boek niet gericht aan de leidinggevende. Ik richt me tot medewerkers, met het verzoek hun organisatie en de goede managers een dienst te bewijzen.

Ik citeer in mijn boek managementdenkers en mensen uit de Harvard Thinker’s 50, en kom op basis van die citaten tot een karakterisering van slechte managers, die ik voor het gemak heb afgekort tot SM’s.

1. SM’s zitten te ver weg van het proces en laten hun gezicht maar weinig zien op de werkvloer.

2. SM’s luisteren slecht en doen geen poging om medewerkers voor zich te winnen.

3. SM’s zijn veel met kwartaalrapportages bezig. Slechte organisaties rekenen managers alleen op cijfers af. Bovendien zijn SM’s teveel met hun bonussen bezig.

4. SM’s geven gedreven specialisten niet de ruimte en scheppen geen omgeving waarin specialisten hun ideeën kwijt kunnen en medeverantwoordelijk zijn.

5. SM’s zijn autoritair en gaan de discussie met hun mensen niet aan over de alledaagse werkproblemen. Ze doen ook vaak of alle problemen altijd op te lossen zijn.

6. SM’s zijn niet eerlijk tegen hun medewerkers. Die weten ook meestal niet wat er van ze verwacht wordt. SM’s stralen weinig enthousiasme en empathie uit.

7. SM’s motiveren hun mensen door middel van angst. Dan verkrampen ze en dat is slecht voor de organisatie. Je moet ze juist laten meepraten, en ze helpen in plaats van alleen maar naar hun fouten te kijken.

8. SM’s doen niets met de weerstand van medewerkers.

9. SM’s kunnen onervaren beginners zijn en zijn dat ook nogal eens.

10. SM’s bewegen mensen niet tot betere prestaties en maken hun leven minder goed.

Met dit type manager heeft Gotlieb waarschijnlijk van doen gehad. Creatieve destructie is een gruwelijke term die precies beschrijft waar het  om gaat: de vervanging en vernietiging van bedrijven en afdelingen, maar ook van goed functionerende medewerkers. Niet dat het er bewust om gaat mensen tot zelfmoord te drijven, maar ondertussen is dat wel een neveneffect. Het interesseert de creatieve destructivisten echter niets wat er gebeurt met de mensen die ze uit de organisatie hebben gedreven.

Ik zei al: ik was witheet toen ik dit las. Accepteren wij zoiets in onze 21^e eeuwse West- Europese samenleving? Blijven wij het normaal vinden dat organisaties mensen ‘creatief’ vernietigen, ongeacht hun prestaties? Natuurlijk niet. Hier moet je je tegen verzetten. Goed leiderschap, resultaatgericht leiderschap vind ik van groot belang. En juist daarom wordt het tijd om hier een punt van te maken.

Vandaar dat ik mensen op Facebook heb opgeroepen om op dit bericht te reageren, en het te delen en te liken. Om via dit medium de stem te verheffen tegen antisociaal management, dat zich niet bekommert om mensen. En ter nagedachtenis van Arthur Gotlieb; een goede medewerker die door een kil systeem tot wanhoop werd gedreven.

Mocht je het boek Slechte chefs werk je weg willen kopen, dan vind je het via deze link: http://www.mijnmanagementboek.nl/site/index.php?r=userwebsite/index&id=bertoverbeek