Wees een rat; vergroot de uitwassen uit! (Column Fricko Shpritz)

Er zijn denkers die menen dat alles in de evolutie van de wereld functioneel is geweest. Alles moet een functie hebben, anders is het er niet. Onzin. Er zijn een heleboel dingen volkomen onnodig en toch zijn ze er. Ook in de natuur. Een voorbeeld. Duiven kunnen 800 foto’s onthouden. Apen zijn beter in computerspelletjes dan wij. Welke functie hebben deze kwaliteiten gehad in de evolutie? Geen. Maar hun hersenen zijn kennelijk zo gemaakt dat ze zich kunnen aanpassen aan nieuw leermateriaal. Preadaptie heet dat fenomeen. Disfunctionaliteit komt ook voor in arbeidsprocessen. Ook als u normen stelt, zult u zich verbazen over hoe weinig effect uw normstelling heeft. Sterker nog: u kunt zich afvragen of u door het stellen van de norm de overtreding van de norm niet veroorzaakt. Zelfs in bijbelse tijden beweerde men al dat wet overtreding veroorzaakte.

Door nu de overtreding zelf te stimuleren, zou het wel eens zo kunnen zijn dat mensen zich beter aan de normstelling gaan houden. Door een koffiezetapparaat neer te zetten, met de aanbeveling hier over uw collega’s te roddelen, maak je het fenomeen van roddel zo zichtbaar dat mensen zich wel twee keer zullen bedenken zich er aan te branden!

Door een conflict te laten escaleren, serieus onderdeel te worden van het conflict om het te laten ontbranden, dwingt u anderen om het op te lossen. U zou bijvoorbeeld kunnen zeggen:

‘Een conflict. Terecht. Maar is alles al uitgesproken? Of zit er nog meer?’

Of: ‘Jullie praten het niet echt uit. Ik zie te weinig emotie. Er moet nog veel meer lading in het conflict. Jullie zijn laf.’

Dit moet u vooral doen wanneer mensen al tegen elkaar hebben geschreeuwd of juist in een huilbui zijn uitgebarsten.

Wat zou het effect zijn, denkt u? Volgens mij gaan mensen niet akeliger tegen elkaar worden