We worden bedonderd

Wie is er nog te vertrouwen? Wie de media volgt, gaat zich dat werkelijk afvragen. Kijk maar eens mee. Uit ‘onderzoek' komt naar voren dat mensen gemiddeld minstens tien keer per dag een leugen vertellen. Maar hoe betrouwbaar zijn dergelijke onderzoeken zelf eigenlijk?
Wetenschap heeft in bepaalde kringen een onaanvechtbare positie. Aan onderzoek wordt vaak gerefereerd. Een mooi en eenvoudig voorbeeld is wetenschappelijk onderzoek naar voeding. Melk is ongezond, zegt een wetenschapper, vanwege de lactose. Maar dan komt professor van Hooijdonk plotseling met de mededeling dat het zeer gezond is.
Ontdekken we vervolgens dat de hoogleraar Van Hooijdonk voor Campina werkt en gesponsord wordt door de zuivelindustrie. Lekker betrouwbaar. En hij is slechts één van de 1313 (op 5481) hoogleraren die betaald wordt door bedrijven in Nederland.
Hoeft geen probleem te zijn zegt Eichholtz, hoogleraar te Maastricht. ‘Op Harvard werven ze al 100 jaar extern geld' Zelf wordt hij gesponsord door Fortis. ‘Ik ben toch wel onafhankelijk' klinkt het in de Volkskrant van zaterdag 12 april. Ja, ja.
In datzelfde Maastricht gaan wethouders en raadsleden met elkaar in discussie over een reïncarnatietherapie. Iemand is daar naar toe gestuurd door de sociale dienst. Wetenschappers hebben het niet op dat soort ‘kwakzalverij', zoals zij therapieën uit het alternatieve circuit graag noemen. Specialisten hebben Jomanda zelfs aangeklaagd deze week. Ze zou Sylvia Millecam hebben afgehouden van het idee dat haar kanker aan te pakken zou zijn geweest.
Zelf vind ik dat je kwakzalvers hard moet aanpakken, maar hoeveel fouten maakt het ziekenhuis zelf? Gaan we die ook lekker aanpakken? Welk motief heeft onze specialistenclub? Hoe betrouwbaar zijn zij? Wat is wijsheid, wat is objectief, wat is waarheid? En wie is de echte kwakzalver?
In trainings- en ontwikkelingsland kan die vraag ook rustig worden gesteld. Al jaren werken trainers en coaches vanuit een zogenaamd ‘unieke visie' die de organisatie vooruit moet helpen. Liegen zij? Wat voor modellen gebruiken zij om managers te scholen? Zijn die wetenschappelijk getoetst? En door wie dan? En wie betaalde hun onderzoek? En wat moeten we met de betrouwbaarheid van assessment?
En de managers zelf? Hoe zit het met hun betrouwbaarheid, met hun cijfers? Hopelijk is het daarmee beter gesteld dan met de betrouwbaarheid van Michael Moore, over wie ik de film ‘Manufacturing dissident' zag dit weekend. Hij sjoemelt met feiten en maakt gebruik van wanstaltige praktijken. Hier en daar verdraait hij de waarheid op zeer heftige wijze. Ik ben een Moore-fan, maar na die film toch iets minder. Hoewel, je weet het niet. Want hoe betrouwbaar zijn de filmmakers Debbie Melnyk en Rick Caine?
We liegen dus allemaal. Tien keer per dag. Gemiddeld. Mannen iets meer dan vrouwen. Dat is een werkelijkheid waar je als manager of medewerker maar rekening hebt te houden. Een man, een man, een woord, een woord, behoort kennelijk tot het verleden.
We worden besodemieterd. En we besodemieteren de kluit. Mijn antwoord is om vooral de doelen in de gaten te blijven houden. Welk doel wordt nagestreefd en waarom? Wie vertrouwt op betrouwbaarheid, is naïef. Het verst komt je als je er vanuit gaat dat dat gewoon geregeld gebeurt. Bovendien voorkomt het teleurstelling en verbittering.