Ook Poetin's machtsstrijd heeft met seks te maken!

Je kan geen krant openslaan of er is ergens oorlog. Op dit moment vragen verschillende confrontaties continu om media aandacht. Palestina, Rusland, Syrie en IS. Je gaat je afvragen waar al die agressie vandaan komt. Waarom maakt Poetin bijvoorbeeld liever ruzie met het westen dan dat hij de handen met ze ineen slaat? Het antwoord op deze vraag kan ons inzichten in onszelf geven die behoorlijk schokkend kunnen zijn.

Laten we eens te rade gaan bij een hoogleraar criminologie. Iemand die onderzoek doet naar de biologische en sociale achtergronden van agressief en crimineel gedrag. Zijn naam is Adrian Raine en hij schreef het boek ‘Het gewelddadige brein’. Raine gelooft dat agressie functioneel was in de evolutie.

Agressie gaf de agressor toegang tot hulpbronnen en die hulpbronnen waren nodig voor overleven en voortplanten. Het mechanisme achter die laatste twee dingen zijn de zogenaamde zelfzuchtige genen. Genen willen zich reproduceren. Met alle mogelijke hulpmiddelen. Agressie is er daar een van.

Vrouwen krijgen kinderen en hebben van oudsher behoefte aan mannen die bereid zijn tot langdurige steun, maar ook aan mannen die hen kunnen beschermen. Dit zou kunnen verklaren, waarom de kans op een vrouw voor de mannen van de Yanomamo stam (uit Noord-Brazilie en Zuid-Venezuela) hoger is wanneer zij iemand gedood hebben.

De moordenaars worden unokais genoemd. Unokais hebben gemiddeld 1,63 vrouwen tegen 0,63 vrouwen voor brave mannen die geen bloed aan hun handen hebben. Ze hebben gemiddeld 5 kinderen tegen minder dan 2 voor de niet-unokais, Geen wonder dat 44% van de mannen boven de 25 iemand gedood heeft. Agressie loont.

Onze zelfzuchtige genen die zich willen voortplanten hebben in verschillende omstandigheden dus baat bij agressie. Het levert ze meer mogelijkheden tot genenduplicatie op. In dit kader behandelt Raine ook het onderwerp ‘verkrachting’. De onderzoeksgegevens die hij presenteert zijn weerzinwekkend. Ik schrijf het met enige terughoudendheid op, want het is moeilijk om te accepteren dat het zo is.

Verkrachting is voor de verkrachter een makkelijke manier om zijn genen te reproduceren. Hij hoeft geen ingewikkelde paden af te leggen om een vrouw voor zich te winnen. Hij hoeft zich verder niet om het nageslacht te bekommeren. Zijn genen hebben zich voortgeplant, daar gaat het om. Dat verkrachters in lagere sociale klassen voorkomen is ook niet vreemd. Welgestelden hebben voldoende hulpmiddelen om een vrouw duurzaam aan zich te binden. Mannen die geen geld hebben, scoren lager bij vrouwen. Ze verkrachten dan ook vaker.

De kans op een zwangerschap is na een verkrachting twee keer zo hoog als bij onbeschermde vrijwillige seks. Raine vraagt zich af hoe dit kan en zijn antwoorden zijn weinig bevredigend, vind ik. Wel vind ik hem erg scherp in een van zijn conclusies:

‘Bij mannen heeft zich agressie ontwikkeld tot een methode om het succes van de voortplanting te vergroten, terwijl bij vrouwen de zorg voor hun eigen gezondheid en die van hun nageslacht zich heeft ontwikkeld, waarbij ze gebruik maken van een veiliger soort relationele agressie om hun genetische belangen te beschermen.’

Wat doen vrouwen dan, volgens de onderzoeken die Raine’s mening versterken? Het buitensluiten van andere vrouwen uit sociale relaties. Het beschadigen van hun reputatie door roddel. Het verspreiden van geruchten en het vernederen van de persoon.

97% van de moorden wordt volgens hen door mannen gepleegd. En er zijn geen voorbeelden bekend van vrouwen die een oorlog begonnen. Oorlog is een ‘mannending’. Vrouwen ‘vechten’ anders. Ze schakelen hun concurrenten uit door mannen er op te wijzen dat de ander een ‘sloerie’ is.

Dit alles zit in ons ‘zelfzuchtige’ genenpakket, aldus Raine. Genen willen zich reproduceren en als er geen hoffelijke middelen zijn, dan grijpen we naar minder hoffelijke middelen. Zelfs naar moord en verkrachting.

Wat zegt dat over de oorlogen in onze wereld? En wat zegt het over de neiging van Poetin om op ramkoers te gaan met het westen? Dat agressie lijkt te worden beloond. Meer dan andere middelen. En we moeten oppassen! Als we met onze economische boycots Poetin en Rusland arm maken, kunnen de middelen die ze inzetten wel eens zeer misdadig zijn.

Op een ander niveau zie je de genenstrijd ook terug in het bedrijfsleven. Statusgedrag is niets anders dan een poging om de mogelijkheid op voortplanting te vergroten. Het klinkt heel gek, maar ambitie heeft ver weg te maken met genenreproductie.

De vraag naar leiderschap speelt intussen op. Hoe kun je nu het beste omgaan met dit soort zaken? Terugvechten, zeggen veel mensen. Ik betwijfel dat. Ik denk dat je, ook als je stem wordt overschreeuwd door het geluid van wapens, leiders en niet-leiders moet doordringen van de noodzaak tot samenwerken en van dingen doen die goed zijn voor ons allemaal. Alleen dan voorkom je dat moordenaars meer kinderen kunnen verwekken dan vredelievende mensen. Als we de beloning van agressie afhalen, kan het misschien verminderen.

Bert Overbeek werkt dit idee verder uit in zijn boek 'Mannen en/of vrouwen'. Deze week spreekt hij overigens in Utrecht en Leeuwarden over het onderwerp ‘Werken in 2025’. Voor boekingen en vragen: bert_overbeek@hotmail.com Website Bert, met filmpje: pitchersupport.jimdo.com