Wat een ongelooflijk integere mensen toch, die journalisten!

De ontwikkelingen rondom prins Johan Friso zijn afschuwelijk, zeggen de meeste journalisten en ondertussen verdienen zij er hun geld mee. Dat is nu eenmaal het werk van een journalist. Mensen willen ellende consumeren, dus staan de kranten er vol mee, en journalisten halen die ellende voor ons op. Daar kan je iets van vinden. Zo noemde Hermans, de schrijver, journalisten graag hoernalisten. Het geeft maar aan dat je het beroep niet al te moralistisch moet bekijken. Het beroep is een beetje shabby, en journalisten zijn geen lieverdjes. Als je dat al zou zijn, leren ze je dat wel af op de school voor de journalistiek.

Interessant is dan om eens terug te kijken wat er gebeurd is in de week van Johan Friso. De berichtgeving was zeer summier, de hele week moesten we het doen met het bericht dat de prins niet buiten levensgevaar was, maar dat zijn toestand stabiel was. Omdat het volk nogal meeleeft met de Oranjes, vond ik die berichtgeving te summier.

Men had veel ruis en journalistieke valsheid uit de lucht kunnen halen, als men in een vroeg stadium had verteld dat de prins 50 minuten reanimatie had moeten ondergaan, en de scenario’s had geschetst die daarvan het gevolg waren. Met het slotakkoord dat er pas veel later iets over te zeggen was.

Dat is een update waar je iets mee kan. Nu lieten de persvoorlichters van de Oranjes en het ziekenhuis veel ruimte voor speculatie, en een goede journalist gaat dan op zoek naar meer. Jannetje Koelewijn hoorde iets, zeg maar: nogal veel, en schreef dat op. Naar achteraf blijkt was veel van die berichtgeving juist, maar ze maakte ook fouten.

Heel Nederland sprong op haar en haar man. Deels te begrijpen. Dat er 2 neurologen in een achterkamertje de situatie van de prins bespreken waar een journalist bij is, dat verdient geen schoonheidsprijs. Je kan verwachten dat zoiets tot emotie leidt in een land als Nederland, waar mensen nu eenmaal vooraan staan om te laten zien hoe integer ze zijn.

Koelewijn deed wat alle journalisten doen. Ze vulde het informatiegat dat de RVD en het hospitaal open lieten. Is dat fatsoenlijk? Nee. Maar als we fatsoenlijke journalisten willen vinden, dan zullen we grootscheepse zoekacties op moeten zetten, met de mogelijkheid dat het niet lukt.

Het moralisme waarmee deze week de pers zich op Koelewijn en het NRC stortte heeft mij aan het lachen gemaakt. De vergelijking met Story en Privé, nogal veel gelezen bladen, werd luidkeels gemaakt. ‘Integere’ journalisten analyseerden met elkaar de mate van ranzigheid van Koelewijns berichtgeving.

Willen we ethische journalistiek? Is dat onze maatstaf? Ik doe graag mee. Maar ik geloof er niet in. Mediadeskundige Neil Postman wees er in de jaren 80 van de vorige eeuw al op dat ellende als amusement werd gepresenteerd, met aantrekkelijke presentatoren en nieuwslezers.

Lezers willen ellende en gossip over de sterren. En bladen bieden dat omdat ze er geld mee verdienen. Je kunt streven naar hoogwaardige journalistiek, waarbij je de diepte van een kwestie aan de orde stelt, maar zo werken media niet. Media willen lekkere koppen, pittige quotes en hitsige oneliners.

Zelf ben ik een paar keer op radio en tv geweest. Niet vaak, een keer of 6, 7. Regelmatiger stond ik in dagbladen. Wat er over blijft van de dingen die je zegt, is niet veel. De nuance gaat er uit. ‘Dat is voor de lezer/kijker niet interessant,’ mompelt de journalist. En dat is logisch, hij wil zijn bericht verkopen.

Dus laat journalisten elkaar de maat nou maar niet nemen. DWDD liet deze week zien vals te kunnen zijn in de gesprekken met Rutger Castricum en Martijn van Dam. De Pers en de Volkskrant lieten geen mogelijkheid onbenut om ten koste van het NRC hun integriteit te etaleren. En Pownews kan er ook iets van.

Links en rechts worden verwijten gemaakt, voor mij is het één pot nat. Ethische journalistiek bestaat niet. Nieuws maakt een uittrekseltje van  akelige gebeurtenissen en giet dat in een sexy jasje om het ons te laten consumeren.

Je ziet het rond de kwestie van de prins. In het informatievacuüm van de RVD storten de media zich op het NRC. De krant was veel te ver gegaan en had zich aan ranzige tabloid journalistiek schuldig gemaakt. Ineens werd dit land weer heel calvinistisch. Als in de dagen van WF Hermans, de schrijver, die daar een paar keer pijnlijk de vinger op legde. Net als eerder de schrijvers Slauerhoff en Multatuli al hadden gedaan.

Die leerde al dat het zogenaamde fatsoen in Nederland de maat slaat. Kijk naar de interviews van de afgelopen week, en let op hoe iedereen zit zijn integriteit zit te bewijzen. Ik hou daar niet van. Als je een asshole bent, kom daar dan voor uit. En werk je bij de RVD, hou dan eens op met dat geheimzinnige gedoe.

De koninklijke familie mag zelf bepalen welke informatie er naar buiten gaat, twitterde Georgina Verbaan. Ik begrijp dat wel, en ik ben het er misschien wel mee eens. Maar zo is de wereld niet. We leven in het twitter tijdperk. We leven in een tijd dat nieuws nuances mist en sexy moet zijn. En het volk hunkert naar informatie. Journalisten geven die. Al dan niet op een fatsoenlijke manier; dat zal ze worst zijn.

Wake up, denk ik dan. En niet zo quasi-ethisch doen. Want dat nadert de grens van de hypocrisie. Hoe het met die prins is, dat interesseert de journalist beroepsmatig weinig, vrees ik. Die moet nieuws brengen. En dat doet hij. Fatsoenlijk of onfatsoenlijk.