NS en de kritiek (reactie op Rikus Spithorst op fok.nl)

Mijn positieve artikel over de NS heeft nogal wat commotie opgeleverd. En reacties. Onder andere van Rikus Spithorst op fok.nl.  Zijn artikel is fel en sarcastisch over jongebazen en mij. Wie het wil lezen vindt het hier: http://frontpage.fok.nl/column/535672/1/1/100/genaaid-door-bert-overbeek.html  Spithorst is ex-woordvoerder van Rover en schrijft onder het pseudoniem Driek Oplopers. Sarcasme is een stijlvorm waar je een beetje doorheen moet prikken. Interessanter is om te kijken waar het in de discussie eigenlijk om gaat. Het gaat Rikus om twee dingen: ik mag geen reacties weigeren, dat is censuur, en als iemand die NS af en toe diensten levert, mag ik geen positief stukje schrijven over NS. (Volgens de reactie van een van de lezers wek ik tenminste de schijn van verdenking op me door niet te melden dat er een financiële relatie bestaat tussen mij en de NS.)

Een mens maakt fouten, dus ik ook. Ik heb niet stil gestaan bij het feit dat de scheiding die ik zelf maak tussen mijn werk als trainer en coach (handelaar in gebakken lucht, volgens Rikus) en het werk voor jonge bazen, een verdachte geur kon oproepen. Ik begrijp intussen wel dat dat niet zo sterk van mij is. Daar heeft Spithorst een punt.

Het toepassen van ‘censuur’ is een ander punt. Dat mag absoluut niet van onze Rikus. Daarmee zet je je in de rij van Noordkoreaanse griezels. Ik zie dat anders. Een blog als de mijne wordt continu belaagd met spam, scheldreacties en berichten van internettrollen. Als ik al die reacties zou moeten plaatsen, kan ik aan de gang blijven. Ik behoud mij daarom het recht voor om bepaalde reacties te weigeren.

De reactie van Rikus stond in een rijtje van zeer onaangename, vaak persoonlijke aanvallen. Omdat ik gisteren een training had te doen (zie artikel van een paar dagen geleden),  die voor mij veel betekenis had, wilde ik wachten met de selectie van die reacties om er vervolgens op te kunnen reageren.  Dit gebeurt wel vaker. Spithorst gaat niet over mijn tijd, en ook niet over het moment dat ik iets publiceer.

Wie jongebazen regelmatig leest, weet dat we andere meningen en kritiek van lezers plaatsen, zoals in de recente discussies over het brein. Daar is slechts één reactie geweigerd en daarover is met de persoon in kwestie gecorrespondeerd.  Het ging om een scherpe persoonlijke aanval. Na het artikel van Spithorst op fok.nl zijn er meer felle reacties binnengekomen. Een paar heb ik geplaatst; ik ga ze wederom niet allemaal plaatsen.

Ik heb de eigenschap om goede grappen te kunnen lachen, ook als die grappen hard zijn en over mij gaan. Spithorst is hier en daar zeker grappig in zijn artikel. Jongebazen is er voor jonge managers maar wordt geschreven door mij, en ik ben al 52. Dus haalt Spithorst het bejaardenhuis erbij. En noemt jongebazen oudebaasjes.nl

Daar kan ik goed om lachen. Waar ik moeite mee heb, en mee mag hebben, is de grove toon die niet alleen in de politiek maar ook op allerlei internetpublicaties te lezen is. Als mensen ongenuanceerd worden aangevallen, weiger ik de reactie en vraag de lezer of hij zijn artikel op dit of dat punt wil aanpassen.

Ik ben geen fan van Rikus Spithorst. Dat is hij ook niet van mij, en dat zullen we ook niet van elkaar worden, vrees ik. Hoeft ook niet. Hij zal blijven schrijven zoals hij schrijft, ik ook. Als we teruggaan naar het NS-artikel herhaal ik wat ik daar stelde. In dat bedrijf werken mensen hard aan verbeteringen. Bij Prorail ook trouwens. En dat het niet altijd goed gaat, heeft echt veel te maken met de kwetsbaarheid die een vervoermiddel als de trein kent. Bovenleidingen, wissels en seinen zijn dingen die het van tijd tot tijd niet lekker doen; stroomstoringen bedenkt niemand vanachter zijn tafel. Denk je dat er één NS’er is die daar blij mee is, of met de ongelukken waarmee het bedrijf af en toe wordt geconfronteerd?

Dat ik met deze invalshoek de schijn van partijdigheid wek vanwege een zakelijke relatie met het bedrijf, neem ik voor lief. Waarom zou je je positieve gevoelens niet mee mogen delen als je een zakelijke relatie hebt met een bedrijf? Juist doordat je het bedrijf beter kent, kan je ook de goede dingen zien. Daar komt bij dat Spithorst zelf als ex-voorzitter van Rover net zo goed een ‘partij’ is.

Spithorst vindt ook iets van mijn positieve opmerking over de directie. Die opmerking ging over Ingrid Thijssen, die ik twee jaar geleden interviewde. Ik vond haar een toegankelijke, sympathieke vrouw met boeiende opvattingen over hoe het bedrijf geleid zou moeten worden. Dat mag toch? Je bent toch niet gelijk een slijmbal als je een directielid complimenteert op een weblog?

Nog een paar punten. NS heeft niets te maken met mijn publicatie. Niemand heeft mij er toe aangezet of ervoor gevraagd. Spithorst suggereerde dat NS zijn imagobescherming heeft uitbesteed. Is niet aan de hand. Het was een spontane actie van mijn kant. Ik heb op deze blog overigens ook kritisch over NS geschreven.  Zie onder andere hier: http://www.jongebazen.nl/trage-stromen/ns-lijkt-de-coordinatie-kwijt. Het was een artikel dat ik schreef toen ik voor NS werkte. Ik heb ook echt wel kritiek op het bedrijf, en zie ook wel dat er echt niet altijd goede keuzes worden gemaakt. Maar daarin is de NS niet uniek, ik ken geen bedrijf dat geen fouten maakt.

De suggestie dat hier een zakelijk belang achter zit, zullen mijn ‘tegenstanders’ aangrijpen, maar ik wijs hem met klem van de hand. Het is nog sterker: mijn werk voor jongebazen heeft mij wel eens klanten gekost. Omdat je op een blog nu eenmaal wel eens pittig schrijft om discussies open te trekken, kan bij klanten een verkeerd beeld ontstaan en dat is wel eens gebeurd.

Ik zie daarbij echter dat er ook veel problemen zijn waar het bedrijf weinig aan kan doen, en ik zie ook dat NS sinds jaar en dag een organisatie is waar veel Nederlanders over klagen, zoals ze klagen over het Nederlands elftal en over het weer. Ik vind dat verwend, en ben dol op het anti-klaagboek van Bart Flos dat zich tegen dat geklaag te weer stelt. Voor de duidelijkheid: dat boek is uitgegeven bij Haystack, waar ik zelf ook boeken publiceer.

Dat neemt niet weg dat mensen natuurlijk mogen klagen als er iets mis gaat.  Maar er is voor mij wel een verschil tussen terechte klachten en irrationeel gebral. Natuurlijk vind ik dat mensen het volste recht hebben om te klagen als de geleverde dienst niet optimaal is. Volgens mij gebeurt dat ook en volgens mij betaalt NS geld terug bij die klachten.

Rikus, kerel, even rechtstreeks tot jou. Ik verwacht een cynische reactie van je kant, maar dat weet ik natuurlijk niet. Vrienden zullen we nooit worden. Maar misschien kunnen we deze discussie meer op inhoud blijven voeren, zonder elkaar te schofferen. Iedereen verdient zijn brood met werk. Ik als ‘consultantje in gebakken lucht’ en jij als ‘columnistje’. Dat een bedrijf als NS goed functioneert, is het belang van jou, van mij en van al die andere reizigers.

Wij hebben verschillende wegen gekozen om die verbetering te helpen realiseren. NS werkt daar volgens mij ook aan. Of denk je dat ze daar stil zitten? In een land als het onze kunnen die verschillende wegen, goddank. Een handreiking hoeft niet, maar een knipoog van understatement, dat zou ik leuk vinden. Ook al zijn we het volkomen oneens.