Nederlandse ondernemer in China: 'Zijn Nederlanders lui?'

Zijn Nederlanders lui? Waarom deze vraag? Een paar weken geleden was ik in Nederland en had ik weer eens een discussie over de verschillen tussen Nederland en China. Een van de zaken die mij het meest opvalt, is de wil van de mensen in China om vooruit te komen. Dat buzzt hier echt als een alom aanwezige energie in het dagelijks leven. Verhalen van ‘raggs to riches’ komen hier aan de lopende band voor; met de juiste instelling, wat lef en een grote mond kan iemand hier binnen twee jaar een welvarend lid worden van de immer groeiende middenklasse.Dan kom ik in Nederland, praat met mensen, kijk om me heen en ik denk: ZUCHT. Het lijkt wel of alles in Nederland moeite kost. Mensen hebben een gelaten indruk, lopen aan een stuk te klagen en geven de schuld aan de recessie. Ga eens naar een groot restaurant en probeer daar binnen een uur gegeten en afgerekend te hebben en het idee te krijgen dat je welkom was. Lastig. Heb je het lef om de standaardvraag van de ober of het gesmaakt heeft te beantwoorden met “Nee, niet echt”, dan krijg je een blik teruggeworpen die varieert tussen “Hé, dat antwoord had ik niet verwacht” en “Val…”

Nee, dat gebeurt inderdaad niet in alle restaurants. Mijn ervaring is: hoe kleiner, hoe beter de service. Eenmanszaken of beginnende ondernemers bezitten vaak het heilig vuur nog om het mensen naar de zin te maken. Lopen mensen met een eigen zaak harder dan mensen in loondienst? Klinkt logisch, want met een eigen zaak moeten je inderdaad je eigen boterham verdienen. Het schijnt zo te zijn dat er tijdens recessies meer eenmanszaken verschijnen. Deze recessiebedrijfjes zijn doorgaans klantgerichter dan soortgelijke bedrijfjes die tijdens hoogcunjunctuur worden geopend en die ervan uitgaan dat klanten blij mogen zijn bij hen te kopen, wat meestal niet leidt tot goede service of een perfect product.

Het schijnt zo te zijn dat Nederlanders het hardst werken van heel Europa, áls we werken. Want we zijn ook degenen die het minste aantal uren werken (ATV, snipperdagen etc.). Praktisch probleem: vijf dagen werk is niet in drie dagen te proppen. Als iemand niet op het bedrijf is, weten collega’s meestal van niets: “Dat weet ik niet hoor meneer, dat heeft mijn collega geregeld en die is over drie dagen weer terug!”  Een reactie met een verongelijkte of verwerende toon, die dan op zijn beurt wordt beantwoord met een even onvriendelijk: ‘Dat lijkt me niet mevrouw, dat zou u ook moeten weten!’

Mogelijk ligt het probleem in een stuk motivatie. Hier in China zijn er hoofdzakelijk twee motivatoren: geld (een positieve) en een reprimande van de baas (een negatieve) die kan leiden tot boete of ontslag. In een restaurant kun je met gemak binnen een half uur lekker eten, terwijl de serveersters lachend je glas volschenken. Dit heeft vast te maken met het vooruitzicht op mijn geld en een snelle doorloop van de tafels. Fooien doen ze hier niet aan, maar wel aan een goede rekening en een hoge bezettingsgraad. Deze leveren de floormanager pluspunten op die later weer te gebruiken zijn als wisselgeld voor een betere positie. Dat begrijpt hij donders goed dus je hoort niemand klagen over onredelijke eisen of teveel overuren, het gebeurt gewoon. Klant is volledig koning. En om te zorgen dat er weinig fouten worden gemaakt tijdens het opnemen van de bestelling worden de serveerder/sters verantwoordelijk gesteld voor foute bestellingen, die worden van je salaris afgetrokken. Je zult aan Chinese bediening niet snel merken dat ze je niet mogen. Een goede professionele eigenschap.

Niet iedereen hoeft eigen ondernemer te worden om Nederland weer een beetje vlot te trekken. Misschien zijn de motivatoren anders dan in China: salaris komt immers toch wel en wettelijk kan je baas je er niet zomaar uitzetten. Zelfmotivatie is het sleutelwoord. Mogelijk wat minder een ander verantwoordelijk stellen voor ons welbevinden en meer initiatief tonen wat wellicht niet direct wat oplevert maar wat je zeker op de lange termijn je dubbel en dwars terugverdient. Het maakt je dag ook een stuk leuker.

Voor ons kleine landje is het is heel belangrijk om dezelfde buzz te krijgen als die door China raast. Nederland is niet zo groot, maar heeft een hele goede naam in het buitenland. Het produceert enorm veel verkoopbare kennis en heeft een aantal specifieke exportproducten van hoge kwaliteit. Hier moeten we zeker mee door blijven  gaan. Want als die neerwaardse spiraal doorzet, komt er een moment dat alle goede ondernemers naar China komen en dat vind ik niet zo’n goed idee.

Dus zijn Nederlanders lui? Een groot aantal mensen in loondienst lijkt nu ongemotiveerd en is daarover ook nog snel op zijn tenen getrapt. De gouden tijden zijn een beetje voorbij waar er tijd was om naar elk probleempje te luisteren en hierop in 4-voud te reageren. Er moet nu weer wat gedaan worden en de Chinezen zijn qua werklust en doorzettingsvermogen geen slecht voorbeeld.

Maar lui is niet hetzelfde als ongemotiveerd, dus er is hoop! Graag hoor ik suggesties hoe die buzz Nederland in te krijgen! Of heb je daar nu even geen zin in?

(Dit artikel is van Arjan Schep. Hij woont en werkt nu vier jaar in Zhong Guo ofwel China, 'het land van de onbegrensde mogelijkheden', zoals hij het zelf uitdrukt.)