Netwerk Jonge Bazen

Managers in het onderwijs hoeven niet uit het onderwijs te komen

Bert Overbeek Jonge Bazen
36
7
9

Moet een leidinggevende ook een specialist zijn, of hoeft dat niet? Het is een vraag die veel gesteld wordt. Er is een stroming van mensen die manager zijn op zichzelf een vak vindt, en ik ben zo iemand. Voor mij hoeft een leidinggevende dan ook geen vakspecialist te zijn. Technische omgevingen hoeven niet door een techneut aangestuurd te worden. In het onderwijs geldt hetzelfde: je hoeft niet uit het onderwijs te komen om een school te kunnen leiden.

Lang niet iedereen is dat met me eens. Om de ins en outs echt te kennen, moet je uit de beroepsgroep zelf komen, beweert men. De aanname
wordt onderbouwd met een reeks argumenten: er spelen zaken die zo
onderwijstechnisch zijn, dat je als niet-onderwijsman of –vrouw de kloe mist. En dus verkeerde beslissingen neemt.

Hetzelfde vindt men in andere beroepsgroepen. Maar om nog even bij het voorbeeld van het onderwijs te blijven: daar is sterke behoefte aan managers die niet uit het onderwijs komen. Ook bij leerkrachten, leraren en docenten. Wie goed kijkt naar management in het onderwijs, ziet toch vaak te weinig daadkracht. Het onderwijs is een conservatieve wereld, zeggen ze wel eens,
en directeuren lijden ook aan die eigenschap.

Wie vernieuwend wil zijn zal juist eens een poosje managers uit een ander vakgebied moeten aantrekken. Al is het alleen al om dingen los te krijgen in een wereld die vaak veel te traag inspeelt op maatschappelijke ontwikkelingen. Kinderen mogen daar niet de dupe van worden.

Bert Overbeek is een ervaren interim manager, trainer, coach en mediator. Hij heeft voor heel wat nationale en internationale organisaties gewerkt in alle segmenten van de samenleving. Zijn specialiteit is het effectief maken van teams en organisaties. Hij schreef de boeken ' Heerlijk, de werkvloer op!'  en ' Goeroegetwitter'. Op dit moment werkt hij aan 'Voer voor jonge bazen'. U kunt hem ook vinden op de twitteraccount 'Goeroetweets' . Hij is te bereiken via pitcher.support@hetnet.nl  

Op zijn persoonlijke weblog www.egobert.wordpress.com 'Darwin en de goden', film over the beagle van de VPRO', en 'Linda de Mol en het calvinisme'

Waar vind ik toepasbare kennis en gedeelde ervaringen? 

Probeer het Pro-abonnement een maand gratis

En krijg toegang tot de kennisbank. 110 onderwerpen, kritisch, wars van hypes, interactief en geselecteerd op wat wél werkt.

Word een PRO 
henk hospes
Ik ben het met de stelling niet eens. Ik ben van mening op basis van ervaring uit het onderwijs als leerkracht en als trainer voor medezeggenschapsraden dat een manager ook zeker inzicht moet hebben in pedagogische en didactische vraagstukken en lesgeven. Anders kom je teveel van de werkelijk af te staan en weet je onvoldoende van het ambacht af van de leerkracht. Iemand vanuit het onderwijs die doorgroeit kan zeer daadkrachtig zijn. Het bedrijfsleven is wat dat betreft niet heilig. Daar wil daadkracht nogal eens synoniem zijn om macht op medewerkers uit te oefenen die daardoor geen inspraak hebben en niet anders kunnen dan mee te buigen. ik denk dat wat dat betreft het bedrijfsleven ook wat kan leren van het onderwijs waar men over het algemeen een vergaande participatie heeft en zeker heel daadkrachtig kan zijn.
Diederik Steeman
Lid sinds 2019
Inderdaad Henk, wij zijn het niet eens. Mijn artikel is eigenlijk een reactie op ideeën zoals dat van jou. Ik vind zeker dat het onderwijs iets kan leren aan het bedrijfsleven maar niet op dit terrein. Ik pleit voor een combinatie van een manager als directeur van scholen (hoeft niet uit het onderwijs, maar kan wel) met een vakspecialist als adjunct.
Heb je enige ervaring trouwens met het bedrijfsleven?
Marijke
Ik ben het zeker wel met de stelling eens. Ieder zijn specialiteit en managen is mijn inziens toch heel iets anders dan lesgeven. Een goede manager kan zich inleven in wat er speelt in het onderwijs en kan de kennis en ervaringen van de docenten op de juiste manier inzetten.

Zelf ben ik leidinggevende van een afdeling met vele disciplines (orderingave, administratie, supply chain, transport planning, productie planning en customer service) en het zou voor mij onmogelijk zijn om op ieder gebied zelf specialist te zijn. Gelukkig hoeft dat ook niet, omdat ik de persoon ben om te zorgen dat de specialisten goed kunnen functioneren en om naar de grotere verbeterprojecten te kijken. Dit geeft de mensen eigen verantwoording en alhoewel dat wennen is, geeft mensen dat wel veel voldoening, ze hebben het gevoel dat wat zij vinden willen telt.
Jan Kuipers
Ik ben het half met de stelling eens. Het mooiste is als iemand zowel ervaring in het onderwijs als in het bedrijfsleven heeft. Ik heb vroeger in het onderwijs gezeten, en ben daarna IT-manager geweest. Ik zoek nu naar managementfuncties in het onderwijs. Ik denk dat ervaring in het bedrijfsleven zeker van nut kan zijn in het onderwijs. het bedrijfsleven is wat sneller, wat daadkrachtiger dan het onderwijs. Deels komt dat ook doordat het onderwijs zich aan enorm veel regeltjes moet houden wat een verlammend effect kan hebben. Wie het meeste verstand heeft van onderwijs, die staat voor de klas. Andere betrokkenen zoals de managers, de inspecteurs, de adviseurs, het bestuur en de ouders hebben per definitie minder verstand van onderwijs, anders zouden zij zelf wel voor de klas staan. De manager moet de randvoorwaarden faciliteren, en de kaders scheppen waar binnen de professional zijn werk kan doen.
Maurice Leltz
Lid sinds 2019
Ik onderschrijf de stelling dat managers niet uit het vakgebied, in dit geval onderwijs, hoeven te komen. Zoals door Bert aangegeven kijken externen soms fris naar de situatie en kunnen zij juist wel de verandering brengen die noodzakelijk is. Aan Marijke en Jan wil ik meegeven dat je jouw medewerkers alleen goed kunt faciliteren wanneer je weet hoe hun wereld er uit ziet, terecht de opmerking dat je niet in detail hoeft te weten hoe het werk gaat of dat jij een super specialist moet zijn.
Specialisten en docenten zijn soms te veel gericht op het eigen vakgebied en zien de externe ontwikkelingen niet meer die door een externe manager wel ingebracht kan worden. Wat wel een valkuil is, is het aspect dat de externe, niet uit het vakgebied afkomstige, manager alleen oog heeft voor de (management-) cijfers en leeft in een spreadsheet wereld die geen relatie meer heeft met de werkelijkheid op de werkvloer en/of het werkveld. Binnen het onderwijs, HBO en ROC/MBO, zijn daar de afgelopen jaren voorbeelden genoeg van geweest waar de manager/directeur/lid college van bestuur blijk heeft gegeven van het leven in een eigen wereld met eigen doelstellingen en targets. Deze targets lagen meer op het vlak van Management, Money en Macht i.p.v. op Onderwijs, Ontwikkeling en Onderzoek. Gezien deze ervaringen dient de manager meer dan een gewone belangstelling en kennis te hebben voor de werkzaamheden die er binnen zijn/haar bedrijf/afdeling gedaan worden. Alleen dan kan je ook doorgronden wat zich daar afspeelt, welke verbeteringen er mogelijkheden zijn en wat de consequenties van managementbesluiten zijn en richt jij je als manager op doelen die met het product/dient te maken hebben i.p.v. met managers doelen.
Robertdaniel
Leuke stelling die u poneert.
Wel roept het enkele vragen op, vooral onderstaande alinea:

Hetzelfde vindt men in andere beroepsgroepen. Maar om nog even bij het voorbeeld van het onderwijs te blijven: daar is sterke behoefte aan managers die niet uit het onderwijs komen. Ook bij leerkrachten, leraren en docenten. Wie goed kijkt naar management in het onderwijs, ziet toch vaak te weinig daadkracht. Het onderwijs is een conservatieve wereld, zeggen ze wel eens,
en directeuren lijden ook aan die eigenschap

- De bewering dat er "sterke behoefte is aan managers die niet uit het onderwijs komen". Welke argumenten voert u hierbij aan? En over welk onderwijs praten we hier: basis, middelbaar, hoger, mbo, universitair

- Ik kan me voorstellen dat u graag targets wilt halen en reorganiseren, maar denkt de broodheer van de docenten en scholen (het ministerie OCW) er ook zo over?
Of wordt daar werkelijk waar alle kritiek en verandering kortgesnoeid die langs komt? Zie onderstaande link van een zeer voortvarende directeur die aanwezig is op de Edese school die een allochtonenstop wil invoeren om de kwaliteit te verhogen.
http://www.nujij.nl/politiek/school-blijft-bij-allochtonenstop.13875518.lynkx#axzz1Znqe1N2b

Kunt u niet beter een onderzoek uitvoeren naar de redenen dat deze wereld zo conservatief is?

Volgens mij zijn er namelijk zeer voortvarende ondernemers nodig op het ministerie die een andere koers durven te varen dan de gebruikelijke top-down structuur die er nu heerst...
Diederik Steeman
Lid sinds 2019
Net als de marketingdenker Philip Kottler laat ik het onderzoek graag aan anderen over. Ik ga liever praktisch aan de gang. Hoe? Dat kunnen anderen beter verwoorden dan ikzelf. Hoewel ik veel klussen doe in het bedrijfsleven en bij de overheid, heb ik het afgelopen jaar een school gerund. De general manager verwoordde mijn bijdrage op een manier die tevens laat zien hoe ik denk dat je in het onderwijs veranderingen kunt doorvoeren:

'Bert is het schooljaar 2010-2011 een toegewijd onderwijsmanager geweest. Het is hem gelukt om een groot schoolteam, verdeeld over 3 locaties, weer de regie in hun eigen werk terug te geven en met dit team grote vooruitgang te boeken. Dit doet hij door met de onderwijsmensen in gesprek te gaan, ze te laten nadenken en reflecteren, onderbouwing te geven vanuit theorie en modellen, maar ook mensen te confronteren met hun eigen gedrag ten opzichte van anderen en de wereld buiten het onderwijs.
Een voorbeeld waarbij de leerkracht weer de professional is die leidend bij onderwijsontwikkeling en verbetering van onderwijs. Tijdens dit intensieve veranderproces heeft Bert mij zeer goed op de hoogte gehouden, mij betrokken bij situaties waarin ik mijn aandeel kon inbrengen. Bert heeft een goed gevoel voor verhoudingen zodat strategisch en tactische beslissingen op de goede plek genomen worden.
Ja en verder, we hebben enorm gelachen. Humor en hard werken motiveert en inspireert nu eenmaal.'
In alle bescheidenheid denk ik dat dit de kern goed samenvat.'