'Kunnen ligt op het kerkhof, willen ligt er naast!'

Kunnen is willen, zei Jens. Jens is CEO en zijn organisatie moest enige tijd geleden een verandering doormaken. Op een technische afdeling werd hard gewerkt, maar ‘de administratie is er nada’, vond Jens, ‘mijn lieve techneuten bakken er niets van. Ze leggen niets vast. En dat moet wel, want als er iets mis gaat zullen de onderzoekende instanties onmiddellijk naar documentatie vragen. Ze zullen dus moeten veranderen. Wie niet wil, kan vertrekken.’

-En wie niet kan?, vroeg Annemarie die trainster was en personal coach en zeer veel ervaring had met verandertrajecten.

-Kunnen ligt op het kerkhof en willen ligt er naast. Ik geloof niet in niet kunnen.

Annemarie zei hem dat ze hem begreep, maar dat het onzin was.

-Hoezo onzin?

-Omdat mensen simpelweg niet alles kunnen aanleren. Of al jouw techneuten bijvoorbeeld administratieve vaardigheden kunnen ontwikkelen, is nog maar de vraag.

-Natuurlijk kunnen ze dat, mompelde Jens. Mensen kunnen alles leren. Als ze maar willen.

-En dus moet de conclusie wel luiden: ze willen niet als ze zich iets niet eigen kunnen maken.

-Yep.

-Mag ik je er dan op wijzen dat niet iedereen hetzelfde brein heeft? En dat mensen soms daadwerkelijk iets niet kunnen leren. Ook als ze het willen. De hersenstructuur kan zo zijn, dat het jaren kan duren voordat iemand zich iets heeft eigen gemaakt. En bij iedereen is er wel een gebied te vinden, waarop hij moeilijk iets kan leren.

-Dan ben ik zeker een uitzondering?,  lachte Jens.

-Ja, want jij kan daadwerkelijk alles, ik weet het. Maar serieus. Er wordt nogal eens geroepen dat mensen zich alles eigen kunnen maken, maar het is dus gewoon niet zo. Administratieve vaardigheden en techniek maken gebruik van hele andere neuronencircuits en hersendelen. Hoe het precies zit weet ik ook niet, maar volgens mij zit het ongeveer zo. Bij administratieve vaardigheden gebruiken we onze prefrontale cortex. Terwijl bij initiatieven op motorisch gebied zoals technische handelingen onze basale ganglia zijn betrokken.

-Basale ganglia. Dat klinkt een beetje vunzig.

-Doe nou even serieus, Jens.

-Joh, dat brein boeit me toch helemaal niet. Dat is één van jouw speeltjes. We hoeven toch niet allemaal hetzelfde boeiend te vinden?

-Nee, maar je zegt wel allerlei dingen die met dat brein te maken hebben. Niet gehinderd door enige kennis. En er dreigen ontslagslachtoffers te gaan vallen als ik je dit niet uitleg. Terwijl je altijd zegt dat je mensen belangrijk vindt. Onthoud het dan simpel. Vergelijk het ene hersendeel met een nijptang, en het andere met een zaag. Als je sommige techneuten vraagt om een tafel door te zagen en ze hebben alleen een nijptang, dan zal dat niet lukken.

-Ik begrijp je geloof ik wel. Maar wat kan ik ermee?

-Volgens mij maakt het echt uit of je denkt dat mensen niet willen of dat ze niet kunnen. Dat maakt je gevoel anders en ook je opstelling. Als iemand niet wil, dan werkt hij je tegen. Als hij wel wil maar niet kan, werkt hij je niet tegen. Dan kan hij zelfs erg achter je plannen staan.

-Maar dan moet hij ook weg, toch?

-Dat zou kunnen, maar volgens mij ga je er dan toch zorgvuldiger mee om.

Jens ging verzitten. Hij had alweer dat scheve lachje.

-Verdikkie, nu wordt ontslaan nog lastiger. Nu moet ik er ook nog wat bij gaan voelen.

Annemarie keek hem verwijtend aan.

-Ik maak maar een grapje. Ik begrijp je wel. Maar wat betekent dat nou in de praktijk? Die gasten moeten dingen echt beter gaan vastleggen.

-Maar daar gaan we ook voor. We stellen de doelen vast, geven ze enige tijd om er aan te wennen, laten ze er een bepaalde periode mee oefenen…

-Ik wil dat ze het in 3 maanden doen.

-Dan mogen ze 3 maanden oefenen. Als ze het dan niet allemaal kunnen, kijken we hoe we die kunnen helpen. Ik verwacht dat we dan vast kunnen stellen wie het zich helemaal niet eigen kunnen maken. En daar moet je dan een plannetje voor hebben.

Jens haalde adem, maar niet geheel opgelucht. Nu begon Annemarie te lachen.

-Waarom lach je?

-Omdat ik het wel mooi vind als ik het een beetje moeilijker kan maken voor machomanagers om mensen de deur uit te sturen. Dat gaat veel te gemakkelijk tegenwoordig.

Bert Overbeek geeft in company workshops over ‘het brein en veranderen’. Informatie via pitcher.support@hetnet.com Op 18 oktober geeft Bert Overbeek samen met multi-theatertalent Aubrey Snell een workshop ‘Slaapverwekkend presenteren is te leren’ http://www.jongebazen.nl/lifestyle-kunst/slaapverwekkend-presenteren-de-workshop ; uiteraard niet om slaapverwekkend te leren presenteren. Informatie via hetzelfde mailadres als hierboven