'Jij bent negatief' zegt de motivatiemaffia, als je brein niet kan...

Hersenbeschadigingen kunnen leiden tot ADHD, autisme en tot verminderd leervermogen. Niet iedereen wordt even goed ‘afgeleverd’; dit beperkt het vermogen van sommigen. Dat is niet altijd direct zichtbaar. Waarschijnlijk weten we in de toekomst meer van ADHD, en autisme. Mogelijk gaan we er dan ook andere namen voor gebruiken. Dit is mede afhankelijk van de ontwikkelingen binnen de breinwetenschappen. De meetapparatuur in die vakdiscipline is nog steeds onvoldoende, volgens wetenschappers.

Om een indruk van die meetapparatuur te geven. Op dit moment hebben we nog minstens duizenden vierkante meters nodig als we met machines het brein van een fruitvliegje willen imiteren. En dan lukt het ons nog niet. Als de meetapparatuur straks verbetert, kunnen we nog veel meer zeggen over de structuur van het brein. Waarom iemand ADHD of autisme heeft, bijvoorbeeld. Of waarom iemand een serial killer kan worden. Welke mechanismes daaraan ten grondslag liggen.

Iets weten we al wel op dit gebied. Een voorbeeld. Bij mannen met een antisociale persoonlijkheid werd een afname van 11 % van grijze stof in de hersenen gemeten. Dit wordt waarschijnlijk niet door omgevingsfactoren beïnvloed en is in ieder geval gedeeltelijk aangeboren. Dus krijg je ze niet weg met therapie.

ADHD, autisme en antisociaal gedrag zijn redelijk expliciete uitingen. We zien ze aan de buitenkant. Maar hoe zit dat met de zogenaamde gezonde breinen? Zijn die allemaal perfect? Of zitten daar ook allerlei kleine afwijkingen in?

Het laatste lijkt waar. Je hoeft geen autist te zijn om weinig empathie te hebben. Als empathie opeens in je werksituatie van je gevraagd wordt, zou het kunnen zijn dat je je dat niet zomaar kunt aanleren. Omdat je brein op dit punt enigszins afwijkt van dat van anderen.

Je wilt je gedrag dan wel aansturen vanuit je bewustzijn, maar het gedrag ‘luistert’ niet naar je. En om je heen staan mensen te roepen, dat er een weg is als er een wil is. Deze ‘motivatiemaffia’ die er vanuit gaat dat alles lukt, wanneer je maar wil, legt een enorme druk op mensen.

Want als je iets niet kunt, wordt dat uitgelegd als dat je het niet wilt. Je bent dan ‘negatief’. Terwijl je echt wilt en het echt niet kunt. Heel wat mensen zijn op die manier ongelukkig geworden in hun werk. En daar is iets aan te doen.

Brein en verandermanagement. Bert Overbeek geeft er workshops over in Amersfoort of Utrecht. In februari weer. Voor informatie: pitcher.support@hetnet.nl