Hoe concentreert een twintiger zich met al die smartphones?

Doe jij wel eens niets? Wat is niets doen eigenlijk? En gebeurt het vaak dat je maar één ding tegelijk doet? Beide maak ik voor mezelf vrijwel onmogelijk door nooit de deur uit te gaan zonder smartphone. Hierin ben ik zeker niet de enige, sterker nog, in mijn omgeving wordt je unaniem tot apatisch verklaard als je geen smartphone bij je draagt (ook met een Blackberry val je tegenwoordig trouwens aardig buiten de boot).

Ik behoor tot de eerste generatie die opgroeit met een mobiele telefoon en de tijd die ik ermee bezig ben groeit enorm. De iPhone zorgde voor het toppunt. Dat ding is geweldig! Je kunt er alles mee! Je hebt niets anders meer nodig! Whatsappen, twitteren, facebooken, nieuws volgen, het weer checken, mailen, werken, lezen. O ja en bellen. Ik durf best toe te geven dat de iPhone mij tot bijna obsessief gedrag aanzet.

Deze veelheid aan mogelijkheden verpakt in een klein apparaatje dat ik altijd bij me heb, maakt unitasken voor mij onmogelijk. Ik bedoel, dat je daadwerkelijk met één ding tegelijk bezig bent. Hoe kan dat? Het afgelopen jaar tijdens mijn bestuursjaar bij Aureus was multitasken de norm. Toch lijkt het ‘unitasken’ me wel een handige vaardigheid om te bezitten nu ik weer de collegebanken in ga. Ook lijkt het vermogen om te focussen op één ding iets essentieels voor mijn latere carrière. Als manager moet je weliswaar overzicht kunnen houden over veel verschillende zaken, maar dien je je ook te kunnen concentreren om stukken door te lezen en je voor te bereiden op belangrijke vergaderingen en afspraken.

Er zijn zeker veel voordelen van de geavanceerde techniek. Je kunt sneller en beter communiceren met vrienden, familie en collega’s, je raakt gemakkelijk op de hoogte van het laatste nieuws. Maar het lijkt me interessanter om in te gaan op de negatieve effecten van de opkomst van de smartphone. Zoals eerder gezegd breekt het je concentratievermogen af doordat je continu afgeleid kunt worden door allerlei communicatiekanalen. We zijn het niet meer gewend om een paar uur lang te focussen op werk of studie zonder communicatiemiddelen bij de hand. Een ander negatief effect is dat momenten die vroegaah gebruikt werden als rustmoment, zoals onderweg zijn in het openbaar vervoer, de lunchpauze of thuis op de bank, nu geen rustmomenten meer zijn. Dat scheelt per dag misschien wel een paar uur aan rust.

Ga ik op vakantie met leeftijdsgenoten, he lekker vakantie even helemaal niets, dan wordt een prachtige stad of idyllisch dorpje het terrein van een soort speurtocht naar wifi-punten. ‘Ah, is hier wifi? Mooi, even m’n mail checken.’ Lopend over de Ramblas even je moeder smsen dat je goed bent aangekomen, in je hotelkamer even een momentje nemen om de newsfeed op facebook door te nemen vol vakantievierende vrienden.

Bij het sportjournaal werden de camera’s gericht op de nieuwe aanwinst van Feyenoord die op de tribune naar een voetbalwedstrijd kijkt. In plaats van een geïnteresseerde blik op de betreffende wedstrijd waren zijn ogen enkel gericht op zijn mobiele telefoon. Net als zijn vriendin die ernaast zit overigens, maar die begrijp ik wel. Waar zou hij naar aan het kijken zijn? Communiceren met vrienden? Zijn Facebook-status updaten? Of gewoon voetbalnieuws kijken op een of andere news-app?

Ik heb altijd het idee gehad dat de bevanging door smartphones de nieuwe generatie karakteriseert. Maar ook de generatie boven ons lijkt na wat veldonderzoek getroffen. Tijdens een vergadersessie met hoogleraren en universiteitsmedewerkers- en bestuurders zag ik tot mijn verbazing een aantal van hen regelmatig bezig met hun smartphones. Sommige hielden deze continu bij de hand en waren bezig met het lezen en beantwoorden van mails. Toen ik vorige week in de trein zat, een krantje lezend, zaten twee heren rond de 60 te bellen en wordfeud te spelen tegen elkaar op hun smartphones.

Wat betekent dit voor managers? Werknemers zijn beter bereikbaar maar kunnen zich vermoedelijk slechter concentreren door voortdurende afleiding. Je verwacht van je werknemers meer snelheid door de snellere communicatiemiddelen, maar je kunt waarschijnlijk minder diepgang verwachten. Wordt alles hierdoor oppervlakkiger?

Er zijn ongetwijfeld veel mensen die werk en privé goed gescheiden kunnen houden en zich kunnen concentreren op werk zonder zich af te laten leiden. Maar met de komst van de smartphones denk ik dat het voor mensen die toch al snel afgeleid zijn (zoals ik), het lastiger wordt om zich te focussen en rust te nemen. Focussen en rust waren misschien een stuk vanzelfsprekender zonder de continue verleiding en toegang tot allerlei communicatiemiddelen, zowel zakelijk als privé en dat vaak nog door elkaar heen.  Het lijkt me iets waar je bewust mee bezig moet zijn, zowel voor jezelf als voor je werknemers en collega’s.

Om oppervlakkigheid te voorkomen is het belangrijk om af en toe bewust te ‘unitasken’. Alle communicatiemiddelen afsluiten, zodat je je kunt focussen op de materie en, zonder afleiding, er dieper op in te gaan en er écht over na te denken in plaats van vluchtig scannen en een paar oneliners eruit pikken. Hetzelfde geldt voor het verkrijgen van rust. Het werk houdt niet automatisch meer op als je thuis bent of lunchpauze hebt omdat de communicatiekanalen ook daar toegankelijk zijn. Zodra ‘werknieuws’ je bereikt, ook al doe je er niets mee op dat moment, ben je stiekem toch aan het werk. Weg met die smartphone!... Voor eventjes dan, want het blijft een geweldig ding!