En wat brengt de toekomst in organisatieland?

Vorige week sprak ik met een jonge IT-ondernemer. We hadden het over grote organisaties en hun toekomst. Alles wordt ‘leaner’ in organisatieland. Kleiner ook. Grote organisaties zullen zich opdelen in kleine units. Steeds meer werk zal in de toekomst gerobotiseerd en gecomputeriseerd worden. Cursussen gaan steeds vaker via internet en appjes lopen. Sommige bedrijven in de USA mikken alle cultuur- en gedragsonderdelen eruit. Ze lijden aan een vorm van bedrijfsanorexia en met name gedrag zit dan in de hoek waar de klappen vallen. Met betrekking tot de toekomst dient de vraag zich aan, of cultuur en gedrag überhaupt nog een rol zullen gaan spelen in bedrijfsvoering.

Medewerkers worden geacht gemotiveerd te zijn, en bijvoorbeeld verantwoordelijk om te gaan met ziekteverzuim, collega’s op de werkplek en met de verwachtingen die werkgevers aan ze stellen. Dus zijn er straks geen trainingen meer nodig, is de redenering. De medewerker met weerstand kan straks beschouwd worden als een historisch fenomeen.  Je tekent een overeenkomst met een organisatie; je functioneert als een externe supplier, ook al ben je intern en je bent technisch en hoogopgeleid.

Zo ongeveer was de voorspelling van mijn jonge IT-collega. En er zit zeker iets in. Maar net als bij langetermijnvoorspellingen van het weer is er meer dan één factor die  de toekomst bepaalt. Niet alleen de technische ontwikkeling en de veranderingen in het heden, dus. Kijk maar.

1. Modes en trends zullen invloed hebben op de toekomstige ontwikkeling. Stel dat de managementmode ineens is, dat een organisatie meer is dan alleen een afgeslankt productieproces, stel dat het mode wordt dat organisaties een maatschappelijker verantwoordelijkheid moeten voelen.

Zo denkbeeldig is dat niet. Want wanneer de trend van robotisering steeds meer mensen overbodig maakt, wat gebeurt er dan met al die mensen die bij huis komen te lopen? Als het zomaar mode wordt, dat bedrijven meer mensen in dienst nemen dan ze nodig hebben, uit ethische overwegingen,  dan zal de anorexia mode zich niet verder doorzetten in bedrijven.

2. Maatschappelijke ontwikkelingen. Er kunnen verschillende redenen zijn waardoor landen en samenlevingen niet toekomen aan de technische ontwikkelingen die hierboven worden beschreven. Robots en computers kosten geld, en wie weet of dat geld er wel is? Bovendien moeten we afwachten hoe de samenlevingen zullen reageren op de toename van werkeloosheid. Gaan er horden de straat op? Als de niet-werkende klasse zich gaat verenigen, wat gebeurt er dan?

En hoe zal het sowieso met de veiligheid gesteld zijn. Als een kleine groep veel geld verdient, en een grote groep geen werk heeft, hoe gaan die dan hun geld verdienen?

3. Verdwijnen grote organisaties? Dat lijkt niet aannemelijk. Organisaties willen groeien. Wanneer eenmaal de stap naar meer personeel is gemaakt, is het een koud kunstje om verder te groeien. Het idee van mijn IT-vriend was dat niemand meer zin heeft in personeel. Je hebt een kleine basisorganisatie en de rest doe je met inhuur. Maar er zullen altijd mensen zijn die familiebedrijven willen opzetten, en die expansief zijn. Ook in de toekomst.

4. Het toenemende webshopvolume zal logistiek en distributiecentra verder laten groeien. Dus de logistieke bedrijven zouden wel eens groter kunnen worden dan nu.

En tenslotte ben ik erg benieuwd wat de lezers verwachten van de toekomst. Laat je hieronder rustig horen.

5. Boeken, bloemen, platen, kleren en schoenen kunnen via webshops, maar wordt daarmee voldoende de behoefte van mensen tot winkelen bevredigd? Hoe zit het met die behoefte? Hoe gaan de stadscentra er uit zien?

6. Leiderschap. We zien een toename van amusement terwijl de wereld onder onze handen verandert. Wat doen we daarmee?

Hoe de toekomst er uit ziet weten we simpelweg niet. Ik zelf wacht met smart op iemand die een antwoord gaat vinden op deze vraag: hoe gaan we in de toekomst welvaart en arbeid verdelen? Een antwoord op die vraag zal volgens mij meer rust brengen dan het leaner maken van organisaties. Uiteindelijk moeten de producten die je maakt toch gewoon gekocht worden, maar zonder werk heb je aanzienlijk minder consumenten.

Dus blijven we in het tijdperk van toenemende automatisering en robotisering mensen over de schutting gooien, met alle onveilige en criminele gevolgen vandien? Blijven we vinden dat organisaties geen maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben, of gaan we eindelijk beseffen dat we elkaar nodig hebben? Op de markt en daarbuiten? Mochten we tot dat besef komen, en onze opvattingen over de vrije markt en de plaats van het individu daar willen verbeteren, dan zullen we de gedragsworkshops nog lang nodig hebben.

Bert Overbeek heeft het druk als teamtrainer/personal coach, interim manager en organisatie-adviseur. In september en oktober zal hij weer workshops geven over 'verandermanagement en het brein', 'presentatietechnieken' en 'bevordering van de teamchemie'. Hij twittert op Goeroetweets, en er is een filmpje over hem op zijn website: www.pitchersupport.jimdo.com