De struggle to survive bij crisis en change (5)

Depressie

Een fase waarin duidelijk wordt dat de verandering er echt gaat komen of dat aan de nieuwe werkwijze niet te ontsnappen valt. Er is echt maar één werkelijkheid: meegaan in het nieuwe.

De depressie bestaat eruit dat werknemers kunnen treuren om het verlies van het oude vertrouwde. Dat kan gaan om afscheid nemen van collega’s, de werkwijze of het logo en identiteit van het bedrijf waar ze werken. Ze nemen afscheid van een verleden. Ook kunnen werknemers treuren over hetgeen er in de toekomst niet meer zal zijn. Ze veronderstellen dat een aantal zaken die hun functioneren betekenis geeft, verdwijnt; ze treuren om toekomstig verlies.

Onder de kop Fasen Kübler Ross schreef ik dat al de fasen zich snel af kunnen spelen en aanvaarding (soms binnen een minuut) binnen afzienbare tijd en feit is. Of dat werknemers in deze fase kunnen blijven hangen.

Waar komen deze verschillen vandaan? Er zijn mensen die qua persoonlijkheid zo in elkaar zitten dat elke vernieuwing of elke tegenslag snel getransformeerd wordt naar een kans. Ze processen razendsnel en overzien vaak de mogelijkheden die vernieuwing biedt. De vraag over het ‘waarom’ en ‘waartoe’ beantwoorden ze deels zelf of ze gaan de antwoorden halen. Vaak zijn dit de ‘early adopters’ die je helpen bij het trekken van de kar. Ze nemen medeverantwoordelijkheid, zijn interactief, proactief en zien samenhang tussen organisatieontwikkeling en hun persoonlijke ontwikkeling.

Wanneer de werkgever antwoorden op kritische vragen schuldig blijft of wanneer de werknemer vragen heeft bij de koers, vertrekt hij naar elders.

Het lijkt erop dat werknemers de fase ‘Aanvaarding’ ingaan, maar onderhuids speelt zich iets anders af: de betrokkenheid neemt af en het gevoel deel te zijn van de organisatie staat op een laag pitje.

De oorzaken hiervan:

·         teleurstelling over hoe er met ze is omgegaan tijdens eerdere stressvolle veranderingen, waardoor ze hun vertrouwen dat hun belangen en ideeën ertoe doen hebben verloren;

·         te weinig aandacht voor hun behoeften door de leiding aan de fasen die vooraf gaan aan  de fase ‘depressie’.

Het gevolg is dat deze werknemers alleen nog maar hun werk doen; daar putten ze overigens meestal wel plezier uit. Vraag ze echter nooit om mee te denken over. Ze hobbelen mee in de veranderingen die komen, bukken op tijd en houden hun mond over goede ideeën die ze hebben om de efficiëntie te verbeteren. Deze mensen zijn partieel betrokken en tonen één of meer trekken van passief gedrag. Ze zijn apatisch, wachten af wat er komt, zijn reactief of vertonen alibigedrag: ‘de ander heeft het altijd gedaan/de ander is verantwoordelijk’!

Dit is het vijfde artikel in een serie van zeven. Deel zes verschijnt 29 mei.