Carice van Houten, Margriet van der Linden en het gemis van Ischa Meijer

Je zal maar presentator van het VPRO-programma ‘Zomergasten’ zijn. Heel intellectueel Nederland vindt iets van je. Je wordt echt onder de microscoop van de kritiek gelegd. Dat is bijna elke presentator overkomen. En niet geheel ten onrechte. De VPRO selecteert gewoon niet goed genoeg. De interviewers zijn te weinig interviewer.  

De huidige presentatrice Margriet van der Linden wordt intussen keihard aangevallen. Onder andere door Hanneke Groenteman, ooit zelf een gedreven feministe, en de zus van Carice van Houten. Jonge Baas Carice werd afgelopen zondag geïnterviewd door Margriet, en dat is het zusje van de actrice kennelijk niet goed bevallen.

Je gaat je onmiddellijk afvragen wat voor soort gesprek Carice met haar zusje heeft gehad. Je vermoedt dat ze de spreekbuis is van haar zus. Anders had de actrice haar toch wel tegengehouden. Het is een beetje sneu voor Margriet, maar ze ligt niet goed. Ik denk wel te weten waarom, en Hanneke Groenteman verwees er al naar.

Ze mist de humor. In dit kader heb ik nog maar weer eens naar wat oude interviews van Ischa Meijer geluisterd. Die moest soms zo lachen dat hij nauwelijks zijn vraag nog kon stellen. Bij antwoorden van zijn gasten kon hij soms zó bulderen dat het programma nauwelijks nog te volgen was. Ik herinner me een interview met Hugo Claus, waarin de schrijver Ischa vertelde over amateurtheater. Meijer kon bijna niet meer interviewen van het lachen.

Ischa wordt node gemist in Nederland. Matthijs van Nieuwkerk en Pauw en Witteman zijn de hedendaagse giganten, en die doen het aardig. Maar het diepte-interview van Ischa is weg. Matthijs maakt daarvoor te snelle televisie en Pauw en Witteman lijden ook al aan overmatige strengheid. Alsof iets wat goed is, altijd moet worden overgoten met de saus van de bloedeloze ernst.

Aan dat laatste leidt Margriet van der Linden ook. Althans, als ze interviewt. Ze wilde de actrice, zo schat ik in, graag uit haar rol halen, en als dat was gelukt was het prachtige televisie geworden. Maar ze nam niet echt grote risico’s. Ze leek op een psychoanalyticus die een klant met veel geld op de divan had liggen. Die confronteert zo’n klant niet, omdat je hem niet kwijt wilt.  

'Als het goed is,' zei ze in Vrij Nederland, 'zal er straks niks te merken zijn van de hectiek die er nu rond het programma heerst. Het 'lome zomeravondgevoel', daar streeft ze naar. 'De ramen open, geluiden van buiten, en op de tv wordt flink de tijd genomen voor lange, mooie fragmenten, die als het goed is aansluiten bij de grote thema's in het leven van de gast.' Verlekkerd: 'Waar ik vervolgens dan flink in mag prikken.'

Prikken in een loom zomeravondgevoel. Dus zo is ie er gekomen. Die divan. En dat is dus jammer. Had ze van Houten laten praten en laten fonkelen, zonder 'flink' te 'prikken', dan was het lome zomeravond vast gekomen. Carice onthult uit zichzelf al zoveel dat ze nauwelijks psychoanalytische vragen nodig heeft. Liever niet. Dat bederft de boel maar. Laat je haar haar eigen verhaal doen, dan hoor je meer.

Over aangelegenheden die al te privé waren hield Carice afstand. En waarom ook niet? Waarom je vader aan een galgje hangen? Waarom vertellen wat er misging tussen jou en je vriend? De schrijver Heeresma zei het vroeger heel direct en eerlijk: ‘Er staat een brandscherm tussen mijn zaken en mijn privéleven, dus dit gaat je geen klap aan’

Een interview is iets anders dan een psychoanalytische sessie, en daarom valt Nederland over Margriet van der Linden heen. Is dat niet een beetje sneu ook? Een beetje wel. Niet heel erg, want Van der Linden is een journalist en mensen uit dat métier zijn geen lieverdjes, maar het gaat niet om opbouwende kritiek, het is kritiek die als een mes door Van der Linden heen snijdt. Tja, en dat deugt er niets meer. Ik zou iets meer willen nuanceren.

Van der Linden is een ervaren journaliste, maar is nieuw op televisie. Ze heeft er een goede stem voor, en liet bij Viktor en Rolf zien dat ze het wel kan, al mislukte ook daar haar pogingen om diepte aan te brengen in het interview. Mensen doorzien de psychologische ‘truukjes’ in 2009. Als ze dat voorzichtige van zich af kan gooien, dan ontstaat er echt wel wat.

Op dit moment boeit ze ook mij niet. Ze heeft te weinig humor, of laat het in ieder geval te weinig zien. Er ontstaat geen leuke televisie op die manier. Wat dat betreft moet dit een enorme leerervaring zijn voor Margriet van der Linden. Ze zal er wel van groeien, zoals het heet. Pijn zal het ook doen. Zeker de feedback van Groenteman. Die liegt er niet om.

En Carice? Tja, wat moet je over haar zeggen? Een slimme, mooie en zeer goede actrice met een enorme uitstraling op het doek. Dat gaat een grote worden. Als het tussen haar en Hollywood gaat klikken, komt het erg goed met haar. Iedereen die naast haar zit, verbleekt. En dat geldt helemaal voor mensen die zelf niet in vorm zijn. Zoals Margriet van der Linden.