Ambitie, leidt dat tot roven en potverteren?

Ambitie en carriere maken is van alle tijden. Tegenwoordig zijn, om eens een bijbeltekst te citeren, kooplieden ‘de machthebbers der aarde’. Dat was in de tijd van het oude Rome een heel klein beetje anders. Wie ambitie had en op zoek ging naar roem en eer, ging in het leger. Omdat de Romeinen tijden kende, waarin ze de ene overwinning op de andere stapelde, kon je in het leger behoorlijk carriere maken.

Had je het goed gedaan, dan kreeg je een triomftocht door Rome. Niet iedereen natuurlijk, maar vooral de toppers. Generaals toonden met trots aan het volk wat ze allemaal hadden gedaan. De buit werd meegevoerd, inclusief overwonnen legerleiders en slaven. Je kan het een beetje vergelijken met afscheidswedstrijden van beroemde voetballers. Daar zie je dezelfde verering als in het oude Rome. Hoewel het maken van 1000 doelpunten natuurlijk veel vriendelijker is dan het doden van 5000 mensen.

In Rome duurden de triomftochten soms wel drie dagen, en dan was het drie dagen feest. Vandaag de dag kennen we dit in andere vormen, maar het is weggelegd voor weinigen. Popmusici en sporters krijgen er nog iets van mee, prinsen en prinsessen eveneens, maar in het bedrijfsleven moet je het doen met een
indrukwekkende leasebolide. Daarmee kan je dan langs de boulevard van Zandvoort rijden, of door de binnenstad van Amsterdam. De blikken van de mensen die je passeert moet je dan maar zien als de bewonderende blikken uit de voormalige triumphus uit de tijd van de Romeinen.

Ambitie richt zich tegenwoordig minder op successen in het leger, maar hoofdzakelijk op carriere in organisaties.  Zeker in Nederland, waar de militaire operaties erg ver van ons land verwijderd zijn en dreiging aan de landsgrenzen vrijwel weg is, afgezien even van terroristische operaties, waar weinig eer aan
te behalen is. Het gaat er anno de jaren 10 van de 21^e eeuw om, zo hoog mogelijk in de hierarchie terecht te komen. En natuurlijk om zoveel mogelijk geld te verdienen. Volgens de Amerikaanse organisatiebioloog Helen Fisher komt ambitie door testosteron.

Soms lijkt het alsof we leven in de tijd van de Romeinse Sallustius: ‘Toen rijkdom eenmaal in ere was geraakt en vanzelf gevolgd werd door roem, invloed en politieke macht, verloor voortreffelijkheid
haar glans, werd armoede een bron van schande en kreeg integriteit de schijn van opzichtige afkeuring.

En zo, vanwege de rijkdom, deden de jongeren genotzucht en inhaligheid gepaard gaan met arrogantie hun intrede: het was niets dan roven en potverteren, achteloos omgaan met eigen bezit en de
zinnen zetten op dat van anderen, te grabbel gooien van eigen eer en eerbaarheid, (…) zonder enig respect voor wat dan ook.’

Ik denk dat heel wat moralisten de parallel wel zien met onze tijd.

Literatuur:
Fik Meijer, ‘Macht zonder grenzen’