4 tips om van een slechte baas af te komen

 Leidinggevenden die vooral op eigen belangen gericht zijn, zijn vaak slecht voor organisaties. Hun valse strategieen zijn echter niet gemakkelijk te doorzien. Omdat ze hun leidinggevenden paaien, en hun medewerkers kleineren en de schuld geven van hun eigen falen, doorzien alle medewerkers hun ware bedoelingen. Maar omdat er een hiërarchische verhouding is, is het lastig om er iets aan te doen. Met integriteit lukt het niet. In het belang van je organisatie, je teamleden en jou kun je echter wel iets doen. Een fragment uit mijn boek 'Slechte chefs werk je weg', de 'Hoe word ik een rat?' voor medewerkers. (Zeker geen anti-management-boek; wel een boek tegen slecht management.)

'Een effectieve bestrijder van een slechte manager (SM) word je wanneer je over specifieke basiskwaliteiten beschikt. We noemen er vier.

1. Secundair reageren

Je moet echt van je primaire gedrag zien af te komen. Direct zijn en alles maar eerlijk van je afgooien is zoiets als bij pokeren al je kaarten laten zien. De SM speelt een strategisch spel. En hij schaakt meedogenloos, want hij heeft een erg goede motivatie om rucksichtslos te zijn: zijn status.

Dus denk goed na voordat je wat zegt en doet. Alleen dan maak je een kans.

2. Procesmatig denken

Heel wat medewerkers zijn mensgericht. Op de werkvloer geldt dat de relatie met je collega’s belangrijk is. In mijn boek ‘ Voer voor jonge bazen’  heb ik dat uitgebreid besproken. Meeleven met je collega, sociaalvoelendheid, dat soort dingen is belangrijk voor medewerkers, dus waarschijnlijk ook voor degenen die met een SM te maken hebben.

Maar de SM denkt niet mensgericht. Hij kijkt naar processen, naar productiviteit, kostenbesparing en naar ziekteverzuim. Als je ziek bent, belt hij. En hoe sociaal hij ook klinkt: hij heeft maar een doel. Jij moet aan het werk want je drukt op de budgets. En dat accepteert hij niet. Want het is een obstakel op weg naar een goed resultaat, en dus op zijn carrierepad want dat boeit hem meer dan het goede resultaat.

Wat jij niet moet doen, is mensgericht zijn met de SM. Je moet in processen leren denken. Als hij wat doet, welk doel heeft er dan echt mee voor ogen. Dat door prikken is het begin van je overwinning. Pas als je goed door hebt wat zijn doel is, ga je een strategie bepalen. Tot die tijd speel je, een beetje stiekem, mooi weer. Dat lijkt vals, maar het is zelfbescherming.

3. Netwerken

Het belang van netwerken zal intussen wel duidelijk zijn geworden. Wat vooral noodzakelijk is, is dat je goed komt te liggen bij de mensen die belangrijk zijn voor de carrière van de SM. Ze moeten je niet gewoon leuk gaan vinden, maar erg leuk. Ze moeten het idee hebben dat je de organisatie een warm hart toe draagt, dat je wilt helpen beleidsdoelen in de praktijk te realiseren, dat je je werk zo goed mogelijk wilt doen en begrijpt dat je dat niet alleen kunt doen.

Jij bent van het efficiënte werken en van het samenwerken. Daar ga je voor en dat straal je uit. De managers die belangrijk zijn voor de carrière van je SM zullen je prijzen, ook bij hem. En wanneer hij over je begint te roddelen, zullen ze het voor je opnemen. Netwerken onderschatten is je eigen graf graven.

4. Strategisch en politiek denken

Een SM van zijn troon stoten is meer te vergelijken met een schaakspel dan met boksen. Je moet vooruit denken. En je moet over een paar dingen nadenken.

-Wie is de beslisser? De beslisser is de baas. Of een afgezant van de baas. Simpeler kan je het niet zeggen. Bij de beslisser moet je altijd goed liggen.

-Hoe is de positie van andere betrokkenen? Liggen zij goed bij de beslisser, of minder goed. En nog belangrijker: wie heeft bij de beslisser de meeste invloed? Dat moet je weten, en daar kun je achterkomen.

Als jouw SM goed ligt bij zijn baas, maar die ligt op zijn beurt weer niet goed bij zijn baas, dan moet je zijn bij de baas van zijn baas. Hoe je die bereikt is een ander verhaal. Maar een ding werkt in je voordeel:  in de top heeft men graag een goede relatie met de medewerkers.

-Wat is je eigen positie? Hoe lig jij in het geheel? Lig je goed bij de beslisser en zijn belangrijkste beïnvloede? En als dat niet zo is, wat kan je daarin veranderen? Als je reputatie niet goed is, sta je met 2-0 achter in de strijd tegen je SM. Het gaat erom een omgeving te overtuigen. Dat lukt niet als de omgeving niets met je heeft.

Dat is ook de fout die mensen maken wanneer ze heel direct zijn. ‘ Zo, ik heb het eerlijk gezegd. Recht voor zijn raap.’  Nou, van harte gefeliciteerd, maar de vraag is natuurlijk: heeft het enig effect gesorteerd? Als het antwoord nee is, dan moet je je ernstig gaan afvragen waarom niet. Recht voor zijn raap zijn lijkt knap, maar effectief zijn is veel knapper.

Ik ken een Alan, die moeite had met zijn leidinggevende. Dat was toevallig een SM. Hij was niet alleen direct, maar ook wat grof in de mond. Hij ging naar zijn SM toe.

-Zeg, luister eens. Je kunt je wel gedragen als een horrelvoet, en denken dat we daar bang van worden, maar als het moet mep ik je zo uit je comfortzone.

Zo, dat was eruit. Dat luchtte op. Maar de gevolgen waren niet mis. Alan werd er langzaam en systematisch uitgewerkt. Zijn SM paste alle middelen toe die we inmiddels kennen. Hij beïnvloedde de beslisser en zijn belangrijkste afgezanten.

-Alan is de belangrijkste bottleneck in mijn proces, zei hij achter gesloten deuren tegen hen. Hij heeft geen zelfreflectie en reageert overal negatief op. Hij infecteert het team, en maakt stemming tegen me. Het is niet goed voor de organisatie.

Binnen zes maanden werd met Alan een traject gestart die tot zijn ontslag leidde. Tot verdriet van zijn collega’s, die Alan prezen vanwege zijn sociaalvoelendheid en deskundigheid. De SM meldde bij de mensen die belangrijk waren voor zijn carrière dat dit kwam door Alan’s ‘politieke spelletjes’.

Mensen die goed liggen bij beslissers en hun omgeving zal dit niet overkomen. Maar daar moet je wel aan werken. Voor niets gaat de zon op.

Wie de SM weg wil hebben, dient een prachtig doel. Je bewijst de organisatie een geweldige dienst. Maar je moet een beetje gemeen durven zijn in zo’n situatie. Je moet durven manipuleren, durven roddelen, natuurlijk niet bang zijn om rattengedrag te vertonen en te stoken. Het doel heiligt de middelen.

Steeds moet je voor ogen houden dat je dit alleen doet bij SM’s en niet bij goede managers met een meerwaarde. Integendeel, daar moet je loyaal aan zijn. Zorg bij hen voor een goede productiviteit, help mee de kosten laag te houden, wees nooit ziek en prijs hem bij de belangrijkste mensen in je organisatie. En dan is er een kans, en niet eens een kleine dat er opnieuw een yeroen uitglijdt tijdens zijn machtsvertoon.

Het boek 'Slechte chefs werk je weg' is te bestellen via mijnmanagementboek.nl