Sinds vorige week is in enkele landen de Apple Watch te koop. Vooral de nieuwe mogelijkheden op het gebied van gezond leven worden hoog ingeschat.
'De geneeskunde- en zorgsector is, na de reiswereld, de uitgeefwereld en de muziekbranche, de volgende sector die door een digitale revolutie op zijn kop zal worden gezet’ is ook de verwachting van Lucien Engelen, directeur Innovatiecentrum Radboud UMC.
Onlangs kreeg mijn vader pijn in zijn grote teen en daarbij een opgezwollen, rode voet. Omdat hij hierdoor niet meer goed kon lopen, kwam de huisarts op thuisbezoek en stelde vast dat hij waarschijnlijk jicht had. De volgende dag kwam een zuster bloed afnemen om deze diagnose definitief te maken. Over 10 jaar, of nog eerder, gaat dit proces veel efficiënter. Dan zou mijn vader zelf zijn voorlopige diagnose kunnen stellen door enkele gerichte vragen te beantwoorden in een online expertsysteem. Vervolgens zou de apotheek een zelf-test kunnen thuisbezorgen die de voorlopige diagnose kan bevestigen. Met de online diagnose en de uitslag van de zelf-test erbij kan hij dan zelf medicijnen bestellen en laten thuisbezorgen.
‘De ontwikkeling van het web gooit de klassieke top-down communicatie van arts naar patiënt overhoop. De democratisering van informatie geeft de patiënt mogelijkheden om zich als een ware autodidact te specialiseren in de ziekte die hem heeft getroffen. Het web als collectief kennisnetwerk van ervaringsdeskundigen.’ (bron: VPRO-gids). De ongelijkheid van informatie en kennis is dus snel aan het afvlakken. Een voorbeeld van praktisch bruikbare medische informatie op het web is www.thuisarts.nl, maar ook de laatste wetenschappelijke onderzoeken zijn online beschikbaar.
De relatie tussen arts en patiënt verandert dus in snel tempo. ‘Artsen faciliteren, behandelen en begeleiden, maar de patiënt, geïnformeerd en bekwaam, neemt uiteindelijk zelf beslissing’ aldus Suzanne Kaal, medisch oncoloog, in de VPRO-gids. De patiënt zal steeds vaker zelfstandig of in samenspraak met de arts zijn eigen behandelplan opstellen.
In de aflevering van VPRO’s Tegenlicht ‘De patiënt in de hoofdrol’ worden enkele recente ontwikkelingen getoond op het gebied van het zelf verzamelen van meetgegevens van vitale lichaamsfuncties, zoals lichaamstemperatuur, harstslag, bloeddruk en lichaamstemperatuur. Deze gegevens worden verzameld met behulp van draadloze biosensoren in de vorm van pleisters op de huid of in de vorm van inneembare tabletten voor interne metingen. Doordat continue meting mogelijk wordt, kunnen ook veranderingen en patronen in meetwaarden herkend worden. Deze ontwikkeling wordt ook wel het ‘quantified self’ genoemd: mensen kunnen zichzelf continue monitoren door meetgegevens over zich zelf te verzamelen.
Andere ontwikkelingen zijn de eerder genoemde zelf-tests. In zogenaamde ‘micro-labs’ wordt op elektronisch of chemische wijze met een druppel bloed, speeksel of urine een proef uitgevoerd die een voorlopige diagnose kan bevestigen.
De geschetste ontwikkelingen bieden vooral mogelijkheden voor zelfsturing bij preventie en (vroegtijdige) diagnose. Zoals het spreekwoord zegt, is voorkomen beter dan genezen. Voorkomen van aandoeningen is zeker veel goedkoper dan aandoeningen verhelpen! Doordat mensen zich meer bewust worden (door het monitoren) van hun eigen gezondheid kunnen veel behandelingen voorkomen worden. Dit is waarschijnlijk de belangrijkste mogelijke besparing in de almaar stijgende zorgkosten. Ook bij de diagnose kan veel bespaard worden op de inzet van artsen. En doordat voor veel diagnoses al standaard protocollen voor behandeling zijn ontwikkeld, is ook hier een grote efficiencyslag mogelijk.
Naar mijn mening gaan we dus naar een nieuwe, veel efficiëntere zorg en geneeskunde. Daarbij ontstaat een verschuiving van de werkgelegenheid van één-op-één werkende artsen naar medische en ICT-experts die allerlei tools ontwikkelen die voor grote groepen mensen bruikbaar zijn. Dat is efficiënter dan de huidige individuele contacten. Ook zullen nieuwe ondernemingen ontstaan die, los van ziekenhuizen en los van artsen, kwalitatief vergelijkbare, maar veel goedkopere medische zorg leveren en dus steeds vaker gecontracteerd zullen worden door zorgverzekeraars ten koste van individuele zorgverleners.
‘De technologische ontwikkelingen gaan momenteel sneller dan de sociale innovatie’, aldus Lucien Engelen. De studenten die nu in opleiding zijn, leren nog werken met huidige technologie, maar over 10 jaar, als ze volledig operationeel zijn, is de technologie al weer 15-20 jaar verder. Mijn eigen inschatting is dat door al deze technologische ontwikkelingen binnen 10 jaar veel huisartsen en specialisten verkeerd opgeleid zijn en dat een groot deel van hun werk overbodig is geworden.
Sinds kort is de Apple Watch te koop met biosensoren die draadloos verbonden zijn met een iPhone. De meetgegevens kunnen dan gekoppeld worden aan intelligentie in de vorm van apps. Apps die wereldwijd door een enorme groep kenniswerkers ontwikkeld kunnen worden. Hoe dan ook, de medische sector gaat door de volgende digitale revolutie op zijn kop!
Voor de vakantie heeft de Redactie dit eerder gepubliceerde artikel geselecteerd voor herhaling omdat het onderwerp nu actueel is.
Waar vind ik toepasbare kennis en gedeelde ervaringen?
Probeer het Pro-abonnement een maand gratis
En krijg toegang tot de kennisbank. 110 onderwerpen, kritisch, wars van hypes, interactief en geselecteerd op wat wél werkt.
Word een PRO
Ga je nu op zoek naar medische informatie op internet dan is het vaak versnipperd, commercieel gemotiveerd, outdated en qua kwaliteit oncontroleerbaar. In een tijdperk waar we normen hebben voor van alles is het schokkend hoe slecht informatie kan zijn op dit gebied. Wetenschappelijke informatie zit achter een muur en is niet toegankelijk.
Blijkbaar is de wil er niet. Andere sectoren waren er 10-20 jaar geleden al bij. Daar zit het werkelijke probleem.
Ik ben van nature technisch aangelegd en uiteindelijk in een sector beland waar zelfsturing de oorzaak is van alle shit die een mens maar kan regisseren.
Ik wil niet in een definitiediscussie terecht komen, maar zelfsturing zit in ons en we laten het heel de dag beslissingen voor ons nemen. Zo sturen we automatisch naar rechts (of links) als de weg voor ons dood loopt. Mooie van zelfsturing is dat we er eigenlijk niet bij nadenken. Daarom komen we voor 98% van de tijd veilig op onze bestemming. Helaas is een ongelukje niet uit te sluiten.
Wat Lucien Engelen zegt over de trage sociale innovatie dat klopt. We houden niet van ongelukjes en zijn van nature daar ook angstig voor. Toch is angst misschien wel de motor van zelfsturing. In mijn ogen is een Apple Watch geen zelfsturing maar een schijnoplossing voor het voorkomen van een ongelukje (jicht op oudere leeftijd).
Je moet je dus bij een Apple Watch afvragen welke invloed het heeft op onze onbewuste besluitvorming? Deze is giganties en door onze hebzucht, en afhankelijkheid, zullen bepaalde bedrijven en mensen er veel aan verdienen. Het geeft werk maar het kan niet voorkomen dat we toch als mens steeds zwakker en kwetsbaarder worden.
Om met mijn zelfsturend vermogen de juiste beslissingen te nemen kijk ik goed om me heen en weet, dat als ik teveel probeer om een ongeluk te voorkomen, het ongeluk misschien wel zelf veroorzaak. Dit is volgens mij de onderliggende reden waarom sociale innovaties langzaam gaan en de technische innovaties ons hoop geven.
Het is bedrog en geloof dat ons stuurt. Welke vertrouw jij het meest?
Ik geloof dat mijn definitie van zelfsturing onze echte kracht is om te overleven.
Preventie werkt nog het beste tegen jicht, maar dan nog verschilt het van mens tot mens. Plastabletten bij hartklachten en een verhoogd urinezuurgehalte door rood vlees, te weinig vocht, alcoholgebruik en nog andere factoren in het bloed spelen vaak een rol.
Familielid krijgt hier ziekmakende levensverlengende behandeling na uitzaaiing van erfelijke zelfsturing van het lichaam, kanker. Voorkomen en continue meten had geen kans/zin anders dan de preventieve ingreep zoals Angelina Jolie (borst amputatie die in dit geval niet voortijdig plaatsvond).
Niet eens extreme voorbeelden die duidelijk maken dat 'zelfsturing' context gerelateerd is en waardoor de mate van 'zelf' sterk kan worden overschat.
Zelfs in het geval van de Apple Watch waarin een heel stelsel van metingen, vernetwerkingen, interpretaties en behandelingen wellicht de afhankelijkheid van cliënten nog groter en massaler maken en de 'zelfsturing' illusioneert. De vraag is of het makkelijk verkrijgen van informatie over medische gegevens van jezelf dat goed maakt.
Wat ik hier zie is dat er veel nieuwe ziekenhuizen zijn waarin er daadwerkelijk ingezet wordt op innovatie. In de primaire processen wordt technologie ingezet om deze 'lean' in te richten en patiëntveiligheid te waarborgen. E-Health - Televistit, Telemedicine - wordt hier werkelijkheid. Ook begin waarneembaar van 'selfassesment' door patiënten en zelf planning t.a.v. afspraken, consulten en opnames.
Als we Apple en/of Google zouden consulteren bij de procesinrichting in de gezondheidszorgm, waar zouden wij dan staan over 5 jaar ?
wie gaat er nog naar het ziekenhuis om aan meters te liggen om te weten hoe het komt dat hij een slaap-probleem heeft?
een eigen meter, de data online zetten, vergelijken met 200.000 andere die dit ook doen. beter sneller en goedkoper.
google eens op dematerialisering techniek