Wordt het toch nog wat met de modernisering van het ontslagrecht?

In de jongste voorstellen neemt het kabinet een hele lange en voorzichtige aanloop om van de huidige ontslagvergoedingen een mobiliteitsinvestering te maken. Deze voorstellen raken echter ondergesneeuwd in de discussie over de hoogte van de vergoeding bij ontslag. Jammer, want een omslag in het denken over arbeidsmarkt en flexibiliteit is hoog nodig. Wie de moeite neemt om de adviesaanvraag aan de Stichting van de Arbeid (STAR) op zich in te laten werken ziet een paar lichtpuntjes.

Op de participatietop dansten minsiter Donner, de bonden en de werkgeversorganiaties nog omzichtig om elkaar heen. Ontslagrecht stond wél op de agenda, maar tot onderhandelingen kwam het niet. Om het ontslagrecht van een route naar de ijskast te redden heeft het kabinet nu een adviesaanvraag ingediend bij de STAR, het polderorgaan waarin werkgevers en werknemers samen komen. Wat staat er in de voorstellen? Één ding is duidelijk: van een radicale ommezwaai is geen sprake.  In het huidige voorstel van het kabinet wordt het mogelijk om de arbeidsovereenkomst te beëindigen zonder een gang naar de rechter. De werkgever is dan wel verplicht om een vergoeding te betalen aan de werknemer. Deze vergoeding wordt bij wet vastgesteld en is afhankelijk van inkomen en lengte van het dienstverband. De vergoeding wordt ook gemaximeerd en de maximale vergoeding bedraagt, afhankelijk van leeftijd en salaris, tussen 75.000 euro en 1 jaarsalaris. Bij een ontslag om bedrijfseconomische redenen is de werkgever niet op grond van de wet verplicht een vergoeding te betalen, als het ontslag vooraf is getoetst door het CWI. De regeling laat onverlet dat vooral bij collectief ontslag een sociaal plan wordt overeengekomen waarin wel vergoedingen worden afgesproken.

Al met al biedt het bovenstaande weinig nieuws onder de zon. Aangezien de gemiddelde ontslagvergoeding voor werknemers nu minder dan 75.000 euro bedraagt zullen er geen grote groepen direct worden geraakt. Wel vervalt de toetsing door de kantonrechter, maar deze was in praktijk toch vaak marginaal. De aftopping van de ontslagvergoedingen raakt vooral de hogere inkomens rond 80.000 euro of meer. Dit maakt het voorstel voor de PvdA misschien net verteerbaar. De ontslagprocedure blijft onverminderd ingewikkeld, want er blijven verschillende routes naar ontslag bestaan. Weinig nieuws dus. De reacties van partijen zijn dan ook voorspelbaar. De vakbonden zijn tegen, omdat het voorstel alleen verslechteringen voor de werknemer inhoudt. Hun achterban, waarin oudere werknemers met lange dienstverbanden zijn oververtegenwoordigd, zal knarsentandend oproepen tot verzet. De werkgevers zijn voor, onder het motto: als er één schaap over de dam is... Bovendien zien zij mogelijkheden om na invoering oudere werknemers met een lang dienstverband goedkoper te ontslaan.

Het kabinet doet geen voorstel voor een daadwerkelijke modernisering van de regels rondom ontslag. Het blijft bij voorzichtig schaven en sleutelen. Wie de moeite neemt de adviesaanvraag aan de STAR diagonaal door te nemen ziet echter ook lichtpuntjes, zoals het voorstel om in het arbeidsovereenkomstenrecht een scholingsplicht voor werkgever en werknemer op te nemen, die óók gaat gelden voor werknemers met een tijdelijk dienstverband. De scholingskosten zijn deels in mindering te brengen op de vergoeding bij ontslag. Bovendien krijgen ook flexwerkers een recht op vergoeding, zij het dat dit recht pas wordt opgebouwd na het derde jaar. Deze voorstellen zijn wellicht een voorzichtig opstapje om van de ontslagvergoeding een echte flexinvestering te maken. Meer artikelen over dit onderwerp vind je hier, hier en hier.