Zo'n 2,3 miljoen werknemers in Nederland werkt regelmatig over. Dat waren er in 2000 nog 'maar' 2,0 miljoen. We werken met z'n allen dus steeds harder, maar werken we ook slimmer?
Het is bekend dat werknemers vrije tijd meer waarderen dan een hoger loon. Bovendien is bekend dat de arbeidsproductiviteit na een bepaalde werkduur afneemt. Waarom dan toch al dat overwerk, en dan ook nog eens grotendeels onbetaald?
Het CBS kwam afgelopen maandag met de laatste cijfers over overwerk. Het percentage werknemers dat in 2005 regelmatig overwerkt was 38% tegenover 33% in 2000. Onder hoger opgeleiden is overwerken eerder regel dan uitzondering: 53% van hen blijft langer op de zaak of neemt werk mee naar huis. Mannen werken vaker over dan vrouwen: bij hoger opgeleiden gaat het om 57% (mannen) versus 48% (vrouwen).
De cijfers van het CBS werpen een nuchtere blik op een paar actuele discussies in arbeidsland. Bijvoorbeeld op de vraag of een verlenging van de arbeidstijd verstandig zou zijn. In de aanloop naar de verkiezingen was dit nog een hot issue, maar ik verwacht dat dit onderwerp voorlopig in de ijskast gaat. Uit bovenstaande getallen kun je afleiden dat een verlenging van de arbeidstijd voor 38% van de werknemers geen langere werkdag zou betekenen. Sterker nog, het overwerk dat zij toch al voor hun rekening nemen wordt nu ineens betaald! Op langere termijn zou het effect trouwens wel kunnen zijn dat deze groep zijn gewoonte bijstelt en alsnog meer gaat werken. Bijvoorbeeld gemiddeld van 45 uur per week naar 50 uur.
De cijfers geven ook te denken over de gewenste mix tussen privétijd en werktijd en over de combinatie van arbeid en zorg. En een andere vraag: Hoeveel banen zouden we scheppen wanneer iedereen morgen besluit niet meer over te werken? Of anders: Kunnen we slimmer werken in plaats van harder zodat we het percentage overwerkers kunnen terugdringen? En voor de positivo's onder ons: Is de 38% een signaal dat een hele grote groep werknemers hun baan zó leuk vindt dat ze een bereid is structureel een tandje bij te zetten?
CyberSale, 50% korting op een Pro-abonnement
Verbeter je persoonlijke effectiviteit en managementvaardigheden. Begin het jaar goed en krijg toegang tot toepassingsgerichte kennis.
Upgrade uw gratis lidmaatschap, word een Pro
Enkel ben ik niet van mening dat wanneer besloten word om niet meer te overwerken dit ook resulteert in extra werkgelegenheid. Voor een onderneming levert het extra personeelskosten op, hier wordt dan ook gesproken van personeel dat zeer veelzijdig is als men deze voor een volle werkweek (40 uur) aan wil stellen. Deze werknemers zouden dan van afzonderlijke afdelingen de 5 uur overwerk (stelling) over moeten nemen waarbij een inefficient proces in werking wordt gezet. De nieuwe werknemer moet zich bekwamen in veelzijdige aspecten van het bedrijf en vervolgens de gemaakte vorderingen weer communiceren naar de direct verantwoordelijke. Vooral in het MKB waar Nederland rijk aan is zal dit vaak van toepassing zijn