Trojaanse Paarden

Bedrijfscrises leiden een sluimerend bestaan voordat ze zichtbaar worden in de (financiële) resultaten van ondernemingen. Vervolgens duurt het nog gemiddeld 16 maanden voor het management ingrijpt. Deze conclusies trekken adviesbureau Roland Berger en de Universiteit Leiden uit een onderzoek onder dertien Nederlandse ondernemingen die te maken kregen met een bedrijfscrises of herstructurering. De onderzoekers introduceren drie Trojaanse paarden die de verborgen oorzaak vormen van de moeilijkheden. Ik zou er graag één paard aan toe willen voegen.

Over welke Trojaanse paarden gaat het ?

1. Bedrijven laten zich leiden door een dominante marktlogica die niet (meer) opgaat. Dit verschijnsel is het best te omschrijven als een "bijziendheid" voor de veranderende marktomstandigheden. Goede voorbeeld is de trage reactie van platenmaatschappijen en CD-winkels op de opkomst van digitaal downloaden van muziek. Een ander voorbeeld dat de onderzoekers noemen is het verschijnsel dat vrachtwagenfabrikanten in de negentiger jaren collectief busjesbedrijven hebben opgekocht. "Me too" gedrag zonder eerst vast te stellen of er wel voldoende synergie zit in het fabriceren van vrachtwagens en busjes. DAF kocht Leyland en ging er uiteindelijk aan onderdoor.

2. Bedrijven die wel hun strategie veranderen, maar niet hun organisatie halen daarmee het tweede Trojaanse paard binnen. De onderzoekers noemen Vilenzo als voorbeeld. Dit textielbedrijf veranderde zijn strategie van producent naar marketingbedrijf van merken als Björn Borg en Van Gils. Dit was de juiste strategie, maar helaas was het business model er onvoldoende op ingericht.

3. Het derde Trojaanse paard is de tijdbuffer die zit tussen het onderkennen van de crises en de daadwerkelijke actie. Soms kan het jaren duren voordat het verantwoordelijke management actie neemt. Vooral familiebedrijven hebben moeite om een oude succesformule los te laten. Vaak schiet men pas in actie als de bank gaat piepen dat de grenzen van de kredietfaciliteit zijn bereikt.

Vanuit eigen onderzoek naar een twintigtal vijf-voor-twaalf bedrijven zou ik nog één Trojaans paard aan dit rijtje willen toevoegen, namelijk een te eenzijdige focus van het management op de kostenkant van de bedrijfsvoering. Onder de druk van aandeelhouderswaarde, benchmarkonderzoeken en het bonussysteem van de manager zelf wordt er steeds dieper gesneden in organisaties. Dit mechanisme werkt zo goed dat het verslavend wordt. Welke manager kan zeggen waar het organisatievet ophoudt en het vlees begint? Door een dergelijke anorexiastrategie wordt de opbrengstenkant verwaarloosd en vergeet men te doen waarvoor een onderneming eigenlijk bedoeld is, namelijk: ondernemen.

Meer weten over dit onderwerp? Zie het Financieele Dagblad van 18 augustus 2006 (pag 6: "Sporen zoeken van een bedrijfscrises") of download het onderzoeksrapport van Roland Berger en de Universiteit Leiden. Meer over de negatieve gevolgen van anorexiastrategie kunt u lezen in dit artikel op Managemensite.net